Omgaan met het lerarentekort

Het belang van deze inspiratiebox: kansen zien in de uitdagingen.

We worden in toenemende mate met het lerarentekort geconfronteerd. Het is een niet te onderschatten uitdaging geworden in de dagelijkse organisatie van onze scholen. Maar het is meer dan dat. Het lerarentekort is een belangrijke bedreiging voor het leren van onze leerlingen.

Met deze inspiratiebox willen we inspiratie geven om hier op een zo goed mogelijke manier mee om te gaan en te zorgen dat het leren van leerlingen niet in het gedrang komt. En meer nog: de uitdaging die het lerarentekort stelt, kan ook kansen bieden om het onderwijs op jouw school anders vorm te geven

Het lerarentekort?

sla link op in klembord

Kopieer

Laten we even naar een aantal evoluties kijken anno 2024:

  • Volgens de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) zijn er meer dan 3000 openstaande vacatures voor leraren. Wellicht is dit in realiteit nog een stuk hoger omdat niet alle vacatures gepubliceerd worden via VDAB. In elk geval is dit een sterke stijging ten opzichte van voorgaande jaren. In 2017 waren maandelijks minder dan 2000 openstaande betrekkingen in het onderwijs.
  • Regionaal zijn er verschillen in de vraag naar leraren. De meeste vacatures vinden we in Brussel, Antwerpen en Oost-Vlaanderen, maar het lerarentekort laat zich overal voelen.
  • Vooral voor de vakken Frans, Nederlands, wiskunde en technische vakken worden leraren gezocht. In de media komen steeds meer berichten van leerlingen die voor langere periode (maanden) geen les kregen voor een bepaald vak.
  • Terzelfdertijd is er demografisch een toename van het aantal leerlingen in ons onderwijs waardoor er ook meer leraren nodig zijn.
  • Het aantal inschrijvingen in de lerarenopleiding daalt al meer dan een decennium. Vanaf het schooljaar 2023-2024 zien we een kentering en lijkt de daling gestopt. Het zal echter nog een aantal jaren van stijgende inschrijvingen vragen om terug op het oude peil te komen.
  • Het lerarentekort wordt niet alleen gekenmerkt door een tekort aan instroom, maar ook door een hoog percentage aan uitstroom binnen de eerste vijf schooljaren.
  • Het lerarentekort in onderwijs maakt deel uit van een globale trend van krapte op de gehele arbeidsmarkt. In meerdere sectoren stelt men vast dat het moeilijk is om voldoende personeel te vinden.
Het lerarentekort kreeg door deze evoluties een structureel karakter. Dit betekent dat het zich niet enkel laat voelen voor tijdelijke vervangopdrachten, maar dat het ook voor openstaande langdurige betrekkingen moeilijk is om leraren te vinden. Het lerarentekort is met andere woorden geen probleem dat snel of uit zichzelf zal verdwijnen en vraagt maatregelen op beleidsniveau (‘macroniveau’) en op niveau van de school, de schoolbesturen en scholengemeenschappen (‘mesoniveau’). Eén wonderoplossing bestaat niet.

Deze inspiratiebox

sla link op in klembord

Kopieer

In deze inspiratiebox richten we ons op wat je als school kan doen. Weet dat we daarnaast, als netwerkorganisatie, ook onze rol spelen om op beleidsniveau samen met de overheid naar oplossingen te zoeken.
 
Doel van deze inspiratiebox is om breed te inspireren. We willen de breedte van mogelijkheden om met het lerarentekort om te gaan in kaart brengen. We bieden dus geen eenvoudige oplossingen of tips & tricks. Het zijn eerder overwegingen, ideeën en kansen om aan de slag te gaan. Sommige zijn klein en kunnen een snelle - mogelijk maar tijdelijke - oplossing bieden. Andere vragen dan weer een grootschalige verandering, mogelijk met duurzamer effect.
 
Veel van de mogelijkheden die we naar voren brengen, hangen samen met andere aspecten van de schoolwerking, zoals de organisatie, het curriculum of het beleid. Je zult snel merken dat je best op verschillende zaken tegelijk inzet of dat je het ene niet kunt realiseren zonder ook het andere mee te nemen in het verhaal. De school is een (eco-)systeem waarbij iets aanpassen aan één aspect ook gevolgen heeft voor andere aspecten. Daarbij speelt bovendien de specifieke context van de school een rol. Sommige ideeën zijn voor de ene school makkelijker realiseerbaar dan voor een andere.
 
Met deze inspiratiebox benoemen we, zoals gezegd, een aantal mogelijkheden, maar gaan we minder in op hoe je deze mogelijkheden best implementeert. We geven bijvoorbeeld aan dat je kunt inzetten op meer zelfgestuurd leren, maar gaan minder in op hoe je dit met je schoolteam moet aanpakken en realiseren. Belangrijk voor een duurzaam veranderingsproces is wel dat je dit participatief aanpakt en iedereen in het schoolteam mee betrekt. Wil je hierbij ondersteuning, neem dan contact op met de pedagogische begeleiding.
 
Deze inspiratiebox wil je inspireren aan de hand van vier clusters:
1.       Je school zichtbaar maken
2.       Van je school een aantrekkelijke werkomgeving maken
3.       Creatief inzetten van personeel
4.       Je schoolorganisatie aanpassen

We zullen in deze inspiratiebox telkens verwijzen naar de school. Met school bedoelen we naast de school als entiteit ook scholengemeenschap, schoolbestuur, directies, personeelsleden die hierover op school mee willen nadenken ...

Nog dit ...

sla link op in klembord

Kopieer

Deze inspiratiebox wil een dynamisch platform zijn. Dat betekent dat er aanpassingen mogelijk zijn en dat we de inhoud graag verbeteren en aanvullen op basis van jullie feedback.

  • Heb je suggesties, opmerkingen, voorbeelden voor deze inspiratiebox?
  • Denk je dat jouw school een inspiratiebron kan zijn en wil je dat delen?
  • Heb je een vraag naar concrete ondersteuning?
  • Heb je al tal van mogelijkheden uitgeprobeerd en is er toch een acute nood aan meer drastische maatregelen?
Aarzel dan niet om contact met ons op te nemen (zie contactpersonen onderaan).

×
Kijkt als...
Niveau
Regio