Om de leerplandoelen te vertalen in een uitdagend aanbod kan dit inspiratiedocument ondersteunend zijn.
De leerplannen laten ruimte aan scholen, lerarenteams en leraren om ze zelf te vertalen in een uitdagend aanbod voor de leerlingen.
Op deze pagina geven we suggesties om de leerplandoelen te vertalen naar een schooleigen invulling van het curriculum. Om de vernoemde leerplandoelen te realiseren volstaat het om de items uit de rubriek 'aanbevolen vanuit het leerplandoel' te behandelen terwijl je in de rubriek 'suggesties om verder te gaan dan het leerplandoel' een aantal mogelijkheden krijgt om verder te gaan dan wat minimaal verwacht wordt.
Zo’n aantrekkelijk en uitdagend aanbod samenstellen uit basisleerinhoud en extra’s, binnen de leefwereld van de jongeren en de context van hun studierichting, is een hele klus. Er wordt gerekend op de professionaliteit van het team van vakleraren om die klus te klaren.
Je kan de ondersteuning op deze pagina gebruiken om de bestaande leermiddelen zoals handboeken, e-learningpakketten, cursusmateriaal ... te evalueren en te screenen op bruikbaarheid binnen de studierichting of om nieuwe leermiddelen uit te werken.
Dit document is van toepassing op de tweede graad Elektromechanische technieken, Elektrotechnieken, Mechanische technieken en Voertuigtechnieken D/A-finaliteit.
Hieronder worden een aantal werkwoorden gebruikt die in het glossarium van het leerplan staan verduidelijkt
- Analyseren: verbanden zoeken tussen gegeven data en een (eigen) besluit trekken
- Interpreteren: betekenis geven aan
- Verklaren: motiveren, uitleggen waarom
Leerplandoel: II-EMT-da LPD 12, II-Ele-da LPD 12, II-MeTe-da LPD 13, II-Voe-da LPD 12
De leerlingen leggen het verband tussen de verandering van bewegingstoestand van een lichaam en de resulterende kracht
- Dynamische effecten van een resulterende kracht: versnellen, vertragen, van richting veranderen
Leerplandoel: II-EMT-da LPD 13, II- Ele-da LPD 13, II-MeTe-da LPD 14, II-Voe-da LPD 13
Aanbevolen vanuit het leerplandoel:
- Grootte, richting, zin, aangrijpingspunt van een vector
- Eenheden en grootheden
- Schaalfactor bij vectoriële voorstelling van een kracht
- Kracht als oorzaak van bewegingsverandering of vormverandering
- Kracht uit versnelling/vertraging (tweede wet van Newton)
- Bewegingstoestand rust/beweging indien er geen kracht inwerkt (eerste wet van Newton)
De leerlingen analyseren en berekenen de verplaatsing bij een eenparig rechtlijnige beweging
Leerplandoel: II-EMT-da LPD 15, II-Ele-da LPD 15, II-MeTe-da LPD 16, II-Voe-da LPD 15
Aanbevolen vanuit het leerplandoel:
- Analyseren: recht- en omgekeerd evenredige verbanden
- Berekenen van ERB
- Begrippen rust-beweging, baan, afgelegde weg, snelheid, tijdstip, tijdsduur
- Aandacht voor grootheden en eenheden
- Omzetten van samengestelde eenheden (vb.: km/h naar m/s)
Suggesties om verder te gaan dan het leerplan:
- Vectoriële voorstelling van snelheid, verplaatsing, positie
De leerlingen verklaren het effect van inwerkende krachten op de bewegingsverandering van een systeem aan de hand van de drie wetten van Newton
Leerplandoel: II-EMT-da LPD 14, II-Ele-da LPD 14, II-MeTe-da LPD 15, II-Voe-da LPD 14
Aanbevolen vanuit het leerplandoel:
- Verklaren van effect van een kracht op versnellen en vertragen
- Toepassingen op de 3 wetten van Newton
Suggesties om verder te gaan dan het leerplan:
- Een eenvoudig onderzoek uitvoeren
De leerlingen analyseren het verband tussen positie, tijdstip, snelheid en versnelling bij een ééndimensionale beweging met een constante versnelling
Leerplandoel: II-EMT-da LPD 16, II-MeTe-da LPD 17, II-Voe-da LPD 16
Aanbevolen vanuit het leerplandoel:
- Verbanden leggen tussen grootheden EVRB
- Begrippen eenparig versnellen - vertragen
- Begrippen ogenblikkelijke snelheid, gemiddelde snelheid
- Vrije val en verticale worp, remmen en vertragen
Suggesties om verder te gaan dan het leerplan:
- Berekeningen uitvoeren op EVRB
- Verband tussen massa, valversnelling en zwaartekracht
- Vectoriële voorstelling van versnelling
- Metingen met sensoren
- Experimenten (video analyse)
- Wrijvingskracht, zwaartekracht en normaalkracht
Leerplandoel: II-EMT-da LPD 17, II-Ele-da LPD 16, II-MeTe-da LPD 18, II-Voe-da LPD 17
Aanbevolen vanuit het leerplandoel:
- Soorten inwerkende krachten op een systeem (actiekracht, reactiekracht, zwaartekracht, wrijvingskracht, weerstand,…)
- Berekenen van zwaartekracht en gewicht uit massa
- Verschil tussen massa en gewicht, zwaartekracht in functie van locatie
- Berekenen van statische wrijvingskracht
- Statische wrijvingscoëfficiënt van verschillende materiaalcombinaties
- Berekenen van een totale normaalkracht
- Toepassingen krachtenmomenten (momentsleutel, crank, trapas,…)
- Toepassingen in mechanismen (katrollen, tandwielen, riemen,…)
Suggesties om verder te gaan dan het leerplan:
- Soorten wrijving
- Factoren die de wrijving kunnen verminderen
De leerlingen stellen de krachten- en krachtenmomentbalans op in functie van statisch evenwicht
Leerplandoel: II-EMT-da LPD 18, II-MeTe-da LPD 19, II-Voe-da LPD 18
Aanbevolen vanuit het leerplandoel:
- Schematische voorstelling van alle krachten op een systeem
- Schematisch vrij maken van een lichaam, reactiekrachten in functie van vrijheidsgraden
- Grafisch samenstellen en ontbinden van krachten om inzicht op te bouwen
- Bepalen van een moment, koppel van krachten
- Krachten- en momentenbalans opstellen zonder berekening
- Invloed van de ligging van het zwaartepunt op statisch evenwicht
- Toepassingen (hefbomen, werktuigen, balans, opspantechnieken, uitsteeklengte, …)
Suggesties om verder te gaan dan het leerplan:
- Ontbinden van krachten in componenten
- Berekeningen uitvoeren, stelling van Varignon
- Oordeelkundige keuze referentiestelsel
Leerplandoel: II-EMT-da LPD 19, II-Ele-da LPD 17, II-MeTe-da LPD 20, II-Voe-da LPD 19
De leerlingen voeren berekeningen uit in verband met vermogen en rendement bij energieomzettingen in systemen
Leerplandoel: II-EMT-da LPD 20, II-Ele-da LPD 18, II-MeTe-da LPD 21, II-Voe-da LPD 20
De leerlingen stellen de energiebalans van energieomzettingen op aan de hand van de wet van behoud van energie en berekenen de kinetische, gravitationele en elastische energie van een lichaam in functie van behoud van energie
Leerplandoel: II-EMT-da LPD 21, II-Ele-da LPD 19, II-MeTe-da LPD 22, II-Voe-da LPD 21
Aanbevolen vanuit het leerplandoel:
- Begrippen arbeid, toegevoegd vermogen, geleverd vermogen, rendement, potentiële/kinetische energie
- Berekenen van arbeid, vermogen en rendement met aandacht voor grootheden en eenheden
- Berekenen van potentiële/kinetische energie
- Berekenen van elastische energie uit de wet van Hooke
- Soorten energie en energieomzettingen
- Wet van behoud van energie
- Energiebalans opstellen zonder berekening
- Toepassingen mechanisch rendement (fietsen met lekke band, slijtage lagers, smering, …)
Suggesties om verder te gaan dan het leerplan:
- Berekeningen op de energiebalans
- Verband mechanisch-elektrisch vermogen en hun rendementen berekenen.
- Experimenten op arbeid, vermogen, energie
Hieronder kan je een vergelijkend document terugvinden voor de doelen Mechanica in 2de graad D-, D/A- en A-finaliteit.
