Voor mij persoonlijk een van de meest interessante vragen om uitleg van deze commissievergadering was deze van Brecht Warnez. Het thema was al enkele keren aan bod gekomen (o.a. op 31 maart 2022 en 22 maart 2023): de zgn. spending review dus, of in de woorden van Koen Daniëls, de “uitgaventoets” (nwvr: mét tussen -n wegens slechts één meervoudsvorm van “uitgave”, maar dat terzijde voor de spellingliefhebbers). Het bleek daarover akelig stil te zijn. Minister Weyts?

Die kon nu toch melden dat zijn voorstel voor die uitgaventoets bij de Inspectie van Financiën voorlag. Dus agendering van het dossier op de Vlaamse regering zou nu niet meer zo lang uitblijven. De minister maakte ook een mooi historisch overzicht van het financieringsmechanisme hoger onderwijs sinds dat onder toenmalig onderwijsminister Frank Vandenbroucke tot stand gekomen was.

In de verdere bespreking was zeker de verwijzing van Koen Daniëls naar een eerder financieel rapport best interessant. Ook voor de complexiteit van de zaak, die naar zijn zeggen door slechts een handvol mensen volledig beheerst werd, moest men inderdaad veel begrip hebben. Maar dat alles gebruiken om goed te praten dat er nog maar weinig concreets gebeurd was voor wat toch prominent in het Vlaamse Regeerakkoord stond, vond ik toch een tikkeltje overdreven.

Hoe dan ook, minister Weyts stelde dat er een spending review zou liggen medio 2024 (nwvr: zondag 9 juni 2024 is verkiezingsdag…). Het was zaak om daarbij maximale onafhankelijkheid te garanderen: lees: zonder vertegenwoordigingen van de VLIR of de VLHORA, maar wel met een stuurgroep van externe experten. Net zoals Koen Daniëls, ben ik zelf heel benieuwd naar hoe dat precies in zijn werk zal gaan.

Laat me tot slot nog op twee zaken wijzen, naast de terechte mening van vragensteller Warnez over de laattijdigheid in dit dossier:

• minister Weyts herhaalde ook hier zijn stelling dat hij het huidige financieringsmodel een (te) sterk studentgedreven model vond, wat geleid had tot concurrentie tussen de hogeronderwijsinstellingen om nog meer studenten aan te trekken; hij vergat er wel bij te zeggen dat zo’n systeem op zich niet slecht was, maar dat het concrete Vlaamse probleem daarbij erin bestond dat als instellingen hun studentenaantallen zagen toenemen, “het (financieel) om sigaren uit eigen doos ging”, naar de woorden van een boeiende en aimabele oud-algemeen directeur van een grote West-Vlaamse, katholieke hogeschool…;
• dat laatste brengt me overigens naadloos bij een van de architecten van dat financieringsmechanisme van het hoger onderwijs, toenmalig onderwijskabinetschef Dirk Van Damme (nwvr: hoewel de échte, toenmalige architect tegenwoordig een heel belangrijke functie bekleedt in een belangrijke Vlaamse bank…); Van Damme deed onlangs in De Morgen (voor abonnees) heel wat (ook hoogst interessante) onderwijsuitspraken, maar voor wat hier relevant is, citeer ik graag het volgende: “Wij zijn onze samenleving aan het óverscholen”, zegt onderwijsexpert Dirk Van Damme. “In de leeftijdsgroep van 25 tot 34 heeft de helft een diploma hoger onderwijs. Het klinkt vreemd, maar dat is te veel. Tegelijk is 10 procent van de masters niet in staat om een tekst van drie alinea’s begrijpend te lezen, laat staan te schrijven. We hebben te veel mensen naar de universiteit geduwd, en dat heeft een aantal perverse effecten. (…) Maar terug naar die sociale lift. Waarom is die defect? “Omdat Vlaanderen een verzadigingspunt heeft bereikt. Als 50 procent van de 25- tot 34-jarigen een hoger diploma heeft, is dat een kantelpunt. Dan moet de sociale lift je model niet meer zijn. We hebben ook nog een groep kortgeschoolden, maar de middengroep qua scholing is aan het verdwijnen. Vaak zijn dat technische profielen, waar een grote vraag naar bestaat. Er speelt ook een verdringingseffect, door die vele masters. Ik ben tegen de vermastering van het onderwijs, bijvoorbeeld.””

Benieuwt het jou, beste lezer, ook zo sterk als mezelf hoe dit complexe verhaal zal voortgaan?

Lees de bespreking van de “Vraag om uitleg over het uitblijven van de resultaten van de spending review hoger onderwijs van Brecht Warnez” aan minister Ben Weyts.

Reageren kan bij Wilfried Van Rompaey: wilfried.vanrompaey@katholiekonderwijs.vlaanderen