Als je als schoolbestuur de capaciteit van je scholen wilt verhogen, als je met andere woorden meer leerlingen wilt kunnen opvangen, dan heb je meer ruimte nodig. Waar, hoe en met welke middelen je die extra plaats kunt bijmaken, hangt af van jouw concrete situatie.
Sommige schoolbesturen slagen er in om met een minimum aan middelen extra ruimte bij te creëren. Hun specifieke situatie maakt dat mogelijk. De volgende concrete casus heeft zich bijvoorbeeld recent voorgedaan:
‘Voor alle kinderen een school’ is een belangrijke beleidsprioriteit voor de overheid. Sinds 2010 maakt de Vlaamse Regering dan ook specifieke middelen vrij om extra plaatsen te creëren in scholen in Vlaanderen en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Heb je als schoolbestuur niet de mogelijkheid om met eigen middelen aan capaciteitsuitbreiding te doen, dan kun je in bepaalde omstandigheden een beroep doen op de capaciteitssubsidies van de overheid.
Hoe verdeelt de Vlaamse Regering de middelen over de verschillende steden en gemeenten? Waarmee moet je rekening houden bij het opstellen van een capaciteitsdossier? En hoe vraag je de middelen aan?
Sinds 2010 staan veel steden en gemeenten in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor de uitdaging van extra schoolcapaciteit vanwege, onder andere, de demografische groei. Elk kind moet garantie krijgen op een kwaliteitsvolle plaats in het onderwijs. De capaciteit dient daartoe – in lijn met de conceptnota masterplan scholenbouw 2.0 – verhoogd te worden waar de noden het hoogst zijn.
Normaliter worden deze capaciteitsmiddelen driejaarlijks verdeeld aan de hand van een nieuwe capaciteitsmonitor. Die monitor geeft de lokale capaciteitsbehoeften in de Vlaamse Gemeenschap weer. Hij voorspelt vraag en aanbod. Een nieuwe afname van de capaciteitsmonitor zal echter pas opgeleverd worden begin 2025, gebruik makende van de in mei 2024 te verwachten nieuwe bevolkingsprojecties van Statistiek Vlaanderen.
Gelet op de te verwachten piek in het gewoon secundair onderwijs in 2027-2028 is het echter niet mogelijk om hierop te wachten en wilt de Vlaamse Regering de capaciteitsdruk tijdig en optimaal kunnen opvangen, op basis van de derde editie van de capaciteitsmonitor.
Gezien de urgente capaciteitsnoden in het secundair en buitengewoon onderwijs ziet deze regering aan het einde van deze legislatuur de nood om nog eens alle zeilen bij te zetten en daartoe via een oproep een selectietraject op te zetten voor toewijzing van een deel van de voorziene capaciteitsmiddelen op begrotingsjaar 2025. Dit om schoolbesturen te ondersteunen om op korte termijn gerichte capaciteitsuitbreidingen te realiseren.
Van de voorziene capaciteitsmiddelen op begrotingsjaar 2025 wordt een geografisch onverdeeld bedrag van 75 miljoen euro voorzien om in te spelen op te verwachten capaciteitstekorten in het gewoon secundair onderwijs, alsook in het buitengewoon onderwijs (zowel het basis- als het secundair onderwijs).
De centrale taskforce bestaat uit vertegenwoordigers van de verschillende onderwijsnetten, AGION, AGODI, het departement Onderwijs en Vorming en het kabinet van de minister van onderwijs.
Je bent uiteraard niet verplicht om een capaciteitsvoorstel in te dienen. Ben je wel geïnteresseerd om je capaciteit uit te breiden, dan werk je in eerste instantie een capaciteitsproject uit. De lokale taskforce zal jouw project samen met de andere ingediende projecten bekijken.
Let er bij het opstellen van je project of dossier op dat:
Hou er in je bouwprogramma ook rekening mee dat je een investering doet voor toekomstige leerlingen, leerlingen die nu nog niet op jouw school zitten. De capaciteitsverhoging zal dan ook ongetwijfeld invloed hebben op je andere accommodatie zoals refter, turnaccommodatie, sanitaire voorzieningen, open en overdekte speelplaats, fietsenberging ...
Als aanvrager voeg je een projectraming (begroting) toe aan de aanvraag. De berekening van de aangevraagde budgetten moet onderbouwd worden. De jury, die eveneens de inhoudelijke kwaliteit van de voorstellen evalueert, kan vragen om de begroting bij te sturen. Het toegekende bedrag wordt bepaald op basis van de raming.
Voorzie in je raming 'voldoende marge'. Het is de bedoeling dat je een zo groot mogelijk deel van je project gesubsidieerd kunt uitvoeren. Neem eventueel contact op met de collega's van de dienst infrastructuur om de raming te overlopen.
Eens de minister het door jou voorgestelde en door de taskforce geselecteerde capaciteitsproject heeft goedgekeurd, kun je als schoolbestuur de subsidies bij AGION aanvragen. Je volgt hiervoor richtlijnen van de standaardprocedure.
Indien je met toekomstige leerlingencijfers moet werken in je aanvraag, zal AGION je dossier voor advies voorleggen aan de Commissie van Deskundigen. De basissubsidievoorwaarden zijn in ieder geval onverkort van toepassing.
Naast de documenten die je sowieso aan AGION moet bezorgen bij een standaardprocedure, voeg je ook de volgende documenten toe aan je dossier:
Een aanvraag voor financiële ondersteuning kan ingediend worden tot en met 20 februari 2024, 12 uur via: capaciteit.scholen@vlaanderen.be (voor AGION).
Je moet de aanvraag altijd voorafgaand aan de uitvoering van werken of de eventuele aankoop met of zonder werken indienen. Als je die timing niet respecteert, vervalt je recht op capaciteitssubsidies.
Het Departement/AGION ontvangt de aanvragen en controleert ze eerst op hun ontvankelijkheid:
Het Departement/AGION behoudt zich het recht voor om onvolledige of te laattijdige aanvragen niet ontvankelijk te verklaren voor behandeling binnen deze oproep.
De ontvankelijke aanvragen worden voorgelegd aan de centrale taskforce capaciteit. De centrale taskforce capaciteit houdt in haar advies rekening met de in de oproep vermelde criteria bij de beoordeling.
Om te komen tot een evenwichtige en doordachte selectie van kwaliteitsvolle capaciteitsprojecten die leiden tot concrete extra capaciteit in het gewoon of buitengewoon basis- of secundair onderwijs beoordeelt de centrale taskforce capaciteit de ingediende aanvragen. De inhoudelijke beoordeling gebeurt in twee stappen (dubbele selectie door centrale taskforce capaciteit).
In de eerste stap worden projectvoorstellen geselecteerd op basis van volgende criteria:
1. Het projectvoorstel moet tegemoetkomen aan specifieke te verwachten tekorten in de onderwijszone waar de extra plaatsen in het projectvoorstel worden voorzien. Om dit in te kunnen schatten wordt zowel voor het buitengewoon basis- en secundair als het gewoon secundair onderwijs gevraagd een scorematrix in te vullen:
Projectvoorstellen gewoon secundair onderwijs die een score A, B of C behalen zullen behandeld worden. Hiervoor geldt zowel een score op basis van een relatief te verwachten tekort als een score op basis van een absoluut te verwachten tekort. Projectvoorstellen voor het gewoon secundair onderwijs met een score of label D of E worden niet geselecteerd.
Projectvoorstellen buitengewoon onderwijs die een score A of B behalen zullen behandeld worden. Projectvoorstellen voor het buitengewoon onderwijs met een score of label C of D worden niet geselecteerd.
Elk schoolbestuur dat een projectvoorstel wil uitwerken, kan een scorematrix op maat aanvragen bij het departement Onderwijs en Vorming via capaciteit.scholen@vlaanderen.be
2. De financiële haalbaarheid wordt gunstig beoordeeld door de centrale taskforce capaciteit.
3. Het opleveren van de bijkomende capaciteit is ingeschat voor schooljaar 2027-2028.
In de tweede stap maakt de centrale taskforce capaciteit uit de projectvoorstellen, geselecteerd in de eerste stap, nog een verdere selectie:
1. Voor het gewoon secundair onderwijs: als binnen de onderwijszone de voorgestelde projecten niet voldoende gespreid zijn over de onderwijsvormen heen of niet proportioneel ten aanzien van de te verwachten tekorten.
2. Voor het buitengewoon onderwijs: als de voorgestelde projecten niet voldoende gespreid zijn over de onderwijszones heen of over de types/opleidingsvormen of de voorstellen niet proportioneel zijn ten aanzien van de noden.
3. Als na de bovenstaande selectie, het budget niet toereikend is.
Bij de selectie zal rekening gehouden worden met volgende selectiecriteria, in volgorde van belang:
Bij de uiteindelijke selectie wordt de ODII-verdeling nagestreefd.
De centrale taskforce capaciteit legt het voorstel van selectie op basis van de inhoudelijke beoordeling voor goedkeuring voor aan de Vlaamse Regering.
De werken waarvoor de capaciteitsmiddelen worden toegekend, moeten uiterlijk 1 juni 2028 zijn gestart. Is dit niet geval, dan behoudt de Vlaamse Regering zich het recht voor om de toegewezen capaciteitsmiddelen toe te wijzen aan een ander scholenbouwproject.
De begunstigde legt een inhoudelijk rapport voor. Het inhoudelijk rapport bevat het aantal daadwerkelijk gerealiseerde plaatsen. Het rapport beschrijft in welke mate de doelstellingen beschreven in de aanvraag, gerealiseerd werden. De rapportering gebeurt in het Nederlands.
Voor dossiers van het gesubsidieerd onderwijs verloopt het proces van betalingen en eindafrekening analoog aan dat van de standaard subsidiedossiers.
De begunstigde verbindt zich ertoe om bij elke communicatie over het project op elke informatiedrager gebruik te maken van het logo van de Vlaamse overheid. De standaardlogo's bevinden zich op de website van de Vlaamse overheid.
Voor vragen met betrekking tot het opmaken van het subsidieaanvraagdossier capaciteit contacteer je best de infrastructuurverantwoordelijke van jouw regio.
