Om de leerlingen kennis te laten maken met artificiële intelligentie, kunnen ze De Nationale AI-cursus volgen. Hier kunnen ze een thema naar keuze rond AI kiezen en zich er zelfstandig in verdiepen. Mogelijke thema's zijn bijvoorbeeld: 'Hoe slim is ChatGPT?', 'Beeldherkenning' en 'Het werk van de toekomst'. Er is ook een cursus met thema's voor kinderen en jongeren en een cursus rond AI en ethiek. Laat de leerlingen een reflectie schrijven vanuit het gekozen thema. Ze kiezen daarvoor een richtvraag die past bij hun thema:

• Kan AI volgens jou werkelijk bewustzijn ontwikkelen? Beargumenteer. 
• In hoeverre moeten we AI-systemen volgens jou autonomie toestaan en wat zijn daarbij de risico's? Beargumenteer.
• Hoe zal de toename van AI-technologieën volgens jou ons begrip van menszijn beïnvloeden? Beargumenteer.
• Kan de voortgang in AI ons volgens jou helpen om meer inzicht te krijgen in menszijn? Beargumenteer.

Nadien kunnen de leerlingen als experten per thema in kleine groepjes informatie over AI met elkaar delen. Ze kunnen ook hun standpunten en argumenten uit de reflectieopdracht bij elkaar aftoetsen.

Als filosofisch kader kunnen de leerlingen in groepen bepaalde hoofdstukken van het boek Onlife (2016) van professor moraal- en techniekfilosofie Katleen Gabriëls verwerken en presenteren aan elkaar. In dit boek reflecteert Katleen Gabriëls over de impact van digitalisering op verschillende facetten van het alledaagse leven, zoals ouderschap, werk, geneeskunde en de liefde. Ze wijst heel concreet op de mogelijkheden en de valkuilen van nieuwe technologieën en stelt een realistische houding voor die we kunnen aannemen ten aanzien van de digitalisering van ons dagelijks leven.

De film Her (2013) van Spike Jonze biedt een mooie literaire verwerking van de radicale inbedding van AI in het dagelijkse leven. Je kan de film samen bekijken en de leerlingen vragen om aanknopingspunten te zoeken bij de bevindingen van Katleen Gabriëls in Onlife. 

Je kan ook een meer algemene kijk- en luisteropdracht geven. Tijdens de filmvertoning noteren de leerlingen citaten, handelingen, gebeurtenissen en verteltechnische elementen (zoals belichting, acteerwerk, regie, muziek, vertelstructuur en cameratechnieken). Deze elementen kunnen hen helpen bij het beantwoorden van de volgende vragen:

• Bevestigt, ontkracht en/of verandert Her bepaalde clichés of vooroordelen rond AI? Zo ja, welke en hoe?
• Kan je verschillende houdingen tegenover AI onderscheiden in Her? Zo ja, welke?
• Geef drie concrete elementen die deze vorm van AI voor jou doen overhellen naar menselijk bewustzijn.
• Wat ontbreekt er voor jou nog om ten volle te kunnen spreken van menselijk bewustzijn? Op welke momenten schiet 'Samantha' tekort?
• Hoe ervaart Theodore zijn relatie tot 'Samantha'? Hoe komt het dat hij dat zo ervaart? Verwijs concreet naar de film.
• Zie je een verband tussen wat je hiervoor te weten bent gekomen over AI en de manier waarop AI in Her voorgesteld wordt? Zo ja, welk verband? 

Achteraf kan je een klasgesprek voeren naar aanleiding van de vragen, waarbij je ook aftoetst hoe geloofwaardig de film is voor de leerlingen en waarom: in hoeverre herkennen zij (stilaan) de impact van AI in hun dagelijks leven en hoe gaan ze daar mee om? Wat zou Katleen Gabriëls hierover zeggen?

Als Her te lang duurt voor een klassikale vertoning, bieden de film Ich bin dein Mensch (2021) van Maria Schrader en de aflevering Be Right Back uit de serie Black Mirror (2013) ook relevante stof tot reflectie over AI.

De Turingtest werd ontworpen om te testen of machines menselijke intelligentie kunnen vertonen. Je kan deze aanbrengen om bij de leerlingen een kritische houding tegenover AI te stimuleren. In Filowijzer (2022) van Koenraad Roelands, een zeer bruikbare inspiratiegids voor filosofie in de klas, vind je naast andere lessuggesties ook een toegankelijke leertekst over de Turingtest en de kritiek van Searle daarop in de vorm van de denkoefening rond de Chinese kamer. Je kan de leerlingen deze leertekst laten verwerken en hen laten nadenken over de relevantie van de Turingtest in het licht van de huidige digitalisering.

Na de kennismaking met de Turingtest kan je de leerlingen zelf laten testen in hoeverre een bepaalde chatbot menselijke intelligentie, menselijk bewustzijn, menselijke emotionaliteit en dergelijke benadert. Je kan hen bijvoorbeeld ChatGPT of Replika laten testen met behulp van door henzelf tevoren opgestelde vragen. Geef hen daarbij een richtkader om dit gesprek voor te bereiden, op basis van volgende vragen:

• Sociaal: is de Al een gemeenschapswezen?
• Emotionele inleving: heeft de Al een notie van wat het betekent om gevoelens te ervaren?
• (Zelf)bewustzijn: in hoeverre is de Al zich bewust van zichzelf (als Al) en van jou (als mens)?
• Esthetisch/fenomenologisch: heeft de Al een persoonlijke ervaring van de werkelijkheid?
• Talige intelligentie: is de Al competent binnen het menselijke taalsysteem en -gebruik?
• Cognitief: hoe verstandig is de Al?

Achteraf kan je de leerlingen in een klasgesprek een gezamenlijke evaluatie laten maken op basis van hun verschillende ervaringen met dezelfde chatbot.

Als reflectieopdracht kan je de leerlingen hun eigen reflectieopdracht na de eerste les laten herlezen, in het licht van de weg die ze ondertussen hebben afgelegd in hun denken over AI. Je kan hen die eerste reflectieopdracht laten nakijken op vooronderstellingen die nu fout of achterhaald blijken. In een volgende schrijfopdracht kan je hen dezelfde vraag opnieuw laten beantwoorden, nu met verwijzingen naar de geziene bronnen en auteurs in de argumentatie, en met gebruik van de juiste vaktermen. Als alternatief kan je hen ook een concreet onderbouwde analyse laten schrijven van de vooringenomenheid van hun eerste reflectie. Of je kan hen natuurlijk laten kiezen.