De actuele persberichten over dit thema waren werkelijk legio. Ik beperk me hier dan ook toch slechts enkele referenties:
Het probleem was bekend: een aantal universiteitsstudenten en -personeelsleden verwijt universiteiten hun lauwe reactie t.a.v. Israël in zijn oorlogsvoering in Gaza. Vragenstellers Thijs Verbeurgt en Jos D’Haese wilden met hun actuele vragen minister Weyts aansporen tot actie, waarbij ze wel diens beperkte bevoegdheid erkenden. Het was een vervolg op en herhaling van een eerdere actuele vraag van Jos D’Haese op 22 november 2023. Was de minister bereid om de hogeronderwijsactoren rond de tafel te brengen om te werken aan dat kader waarover Nils Duquet in zijn opiniebijdrage schreef?
Minister Weyts antwoordde dat de prijs die onschuldigen betaalden in Gaza veel te hoog was, maar plaatste gelijk de kwestie in de ruimere context van actuele militaire conflicten op diverse plaatsen van onze planeet. Het typeerde de complexiteit van de zaak, óók voor de samenwerking van Vlaamse met buitenlandse universiteiten. Volgens de minister was de mensenrechtentoets van de Vlir wel zo’n kader, zoals gevraagd, en opnieuw verwees hij naar de autonomie van de universiteiten en het bestaande toezichtssysteem. Het was niet aan de politieke overheid om te bepalen wie met wie mocht samenwerken.
Zoals te verwachten was, was die houding niet naar de zin van vragensteller Verbeurgt noch die van vragensteller D’Haese. De eerste kende het iets oudere Knack-artikel met een interessante quote van wijlen Zuid-Afrikaans aartsbisschop Desmond Tutu (Wanneer je neutraal blijft bij onrechtvaardige situaties, dan heb je de kant van de onderdrukker gekozen.) en vroeg vanuit de Vlaamse regering op Europees niveau druk uit te oefenen (cf. het Europese Horizonproject, waarin Israël partner is). De tweede wees vooral op het volgens hem hypocriete verschil dat gemaakt werd tussen de Gaza-oorlog en de oorlog in Oekraïne, toen sancties tegen Rusland wel snel mogelijk waren.
Bij de reacties van de interveniënten zagen we drie zaken: N-VA en cd&v sloten zich aan bij de minister, Groen bij de twee vragenstellers en Vlaams Belang wilde ook dat de minister ingreep, maar dan om een heel andere reden dan de kritische vragenstellers.
De minister repliceerde nog dat het Horizonprogramma niet tot zijn bevoegdheid behoorde (maar tot die van minister Brouns). Vragensteller D’Haese werd om de oren geslagen met de PVDA-hypocrisie in de zaak van de Russische sancties. De minister verdedigde zijn ingreep destijds in het Mastermindprogramma ten aanzien van Russische studenten. Bovendien waren er nu drie Palestijnse studenten en geen Israëlische in het kader van dat programma.
De vragenstellers besloten en zetten hun houding kracht bij: Verbeurgt met een persoonlijke verwijzing naar zijn opleiding van slavistiek en het bloedbad van Srebrenica, — de formule aan de juiste/verkeerde kant van de geschiedenis staan lijkt mij tegenwoordig wel heel erg in bij politici en journalisten en het geloof in de stuurbaarheid door politici van heel complexe aangelegenheden wel heel erg groot —; D’Haese haalde, met verwijzing naar het Eurovisiesongfestival, een keffiyeh boven, die hij naar eigen zeggen, met heel veel trots droeg. Alle mensen van goede wil willen een einde aan het Gazageweld, denk ik, ook zonder Palestijnse sjaal, maar wegens de complexiteit van de situatie is een fundamentele oplossing niet voor morgen, vrees ik, zolang extremisten aan beide zijden niet tot bezinning komen. Zó lang zullen gewone Palestijnen én Israëli’s de dupe van de historie zijn…
Op 21 mei 2024 vindt er ’s avonds een wellicht interessant actualiteitscollege over het voorliggende thema plaats van het Leuvense Metaforum. Het is jammer genoeg al volgeboekt.
Lees de bespreking van de “Actuele vraag over de studentenbezetting van de UGent van Thijs Verbeurgt en over de samenwerking van universiteiten met Israëlische instellingen van Jos D'Haese” aan minister Ben Weyts.
Reageren kan bij Wilfried Van Rompaey: wilfried.vanrompaey@katholiekonderwijs.vlaanderen
