Beginnen in medias res… die Latijnse woorden heb ik intussen héél lang geleden geleerd en daaraan dacht ik, toen ik dit stukje begon te schrijven. De dag voordien namelijk (lees: de namiddag waarover dit stukje handelt) werd ik persoonlijk (en overigens op een aangename manier) uitgedaagd [van 1:13:30 tot 1:14:38] door onderwijscommissaris Koen Daniëls in zijn oproep aan de zgn. onderwijsverstrekkers om hem, de andere onderwijscommissarissen over de partijgrenzen heen, de leraren en de scholen (nwvr: uiteraard kan ik alleen voor die van het katholiek onderwijs spreken) … gerust te stellen. Dat wil ik dan ook heel graag, én dus in medias res, hier doen. De actuele leerplannen van het katholiek onderwijs (en ja, die collectieve aanpak heeft ook zijn voordelen; ook cf. infra) plamuren expliciet niet de totale onderwijstijd dicht.

De grond van die kwestie was uiteraard ook opnieuw al de week voordien tijdens de bewuste hoorzitting (en eigenlijk ook bij alle voorgaande gelegenheden over dit thema) aan bod gekomen. Maar omdat de kwestie zo fundamenteel is in het Vlaamse onderwijslandschap ga ik er hier toch nog even (ook) opnieuw op in.

Eén. Uitgebreide leerplannen beginnen in de huidige context natuurlijk bij uitgebreide… eindtermen, wat politici weleens durven vergeten. Die te uitgebreide en te sturende eindtermen waren toch de reden voor het Grondwettelijk Hof om vorig jaar de eindtermen in kwestie te vernietigen, niet? En wat de haalbaarheid (voor de leerlingenpopulatie in kwestie) van de eindtermen in het verleden betreft trouwens, laten we evenmin vergeten dat zgn. peilingen wel vaker een minder rooskleurig beeld op dat vlak lieten zien, maar dat terzijde…

Twee. Maar toch bleef Hannelore Goeman in deze commissievergadering het pleidooi houden dat het wat van het onderwijs 100 procent door de overheid bepaald moest worden en dat de vrijheid van de scholen alléén betrekking had op het hoe. In dit verband hoorde ik (in tegenstelling tot bij vorige gelegenheden) veel hoopvollere signalen bij Elisabeth Meuleman.

Drie. Katholiek Onderwijs Vlaanderen maakt inderdaad leerplannen, die ook verplicht de decretaal bepaalde eindtermen omvatten (maar niet alleen die), en wél op een participatieve manier, net ook zoals eindtermen gemaakt worden. Dat is een dienst aan de leden van onze vereniging (nwvr: nog zo’n grondwettelijke vrijheid die sommige hedendaagse politici weleens uit het oog verliezen), wat ook een kwestie van efficiëntie is. Overigens, zoals ik al eerder schreef, goede leraren volgen eindtermen, leerplannen noch handboeken op een puur slaafse manier en dat is ook goed zo, maar op zulk materiaal als leraar een beroep kunnen doen scheelt tegelijk meer dan een slok op een borrel qua timemanagement.

Vier. Onze leerplannen streven dus inderdaad en bewust naar dat zgn. 70/30-model, dat Hannelore Goeman in haar 100 procent overheidsmodel maar niet wilde (en wil) begrijpen: die 30 procent biedt namelijk ruimte voor de collectieve leerplannen én voor de eigen keuzes van scholen en leraren, waarmee recht wordt gedaan aan de vrijheid van onderwijs. Zo’n 70/30-concept staat inderdaad niet in een decreet of in een besluit van de Vlaamse regering, maar het arrest van het Grondwettelijk Hof van 16 juni 2022 spreekt daar, zij het indirect, wél over. Ik vermoedde dat Koen Daniëls dat bedoelde, toen hij zei dat die kwestie uit rechtspraak [vanaf 1:24:58] naar voor gekomen was. Dus ja, belangrijk!

Dat laatste brengt mij naadloos bij nog een aansluitend thema, en zulks ook niet voor het eerst. In zijn antwoordronde had Koen Daniëls het over een (toekomstige) modernisering van grondwetsartikel 24, waar ook zijn partij op aandringt (naast enkele andere). En hij deed in zijn betoog nu daarbij zelfs een beroep op bepaalde eindtermen die met historisch bewustzijn (p.145) te maken hebben. Mooi toch… Een democratisch bestel maakt inderdaad grondwetswijzigingen mogelijk en ook grondwetten moeten in hun historische context bekeken worden, maar ik heb tot nog toe nooit gehoord van de betrokken politici wat zo’n huidige modernisering van artikel 24 dan wel heel concreet allemaal zou kunnen inhouden en wat niet. Afwachten maar.

Tot slot maak ik de lezer attent op de voorliggende decretale tekst (als voorstel van decreet dus; cf. ook de documentenfiche) en op het feit dat op het moment van deze commissievergadering het gevraagde advies van de Raad van State nog niet afgeleverd was. Dat impliceerde dat nu nog niet over het voorstel gestemd zou worden en die stemming werd meteen gepland op dinsdag 4 juli 2023 om 12.00 u. Op dat moment zal ik genieten van een Bokrijkse personeelsuitstap, georganiseerd door mijn werkgever, en dus die stemming niet live kunnen bijwonen. Maar om eerlijk te zijn: ook ik was wat graag formeel “parlementair verslaggever” voor dit decretale dossier geweest wanneer het binnenkort afgerond zal worden in de plenaire vergadering, maar tussen droom en daad … enz. enz. Hopelijk past dat laatste ook nog binnen de contouren van de eindtermen/minimumdoelen. Zo niet, zit het wel in die 30 procent…

Traditioneel verwijs ik nog graag naar de integrale video-opname [vanaf 13:29].

Reageren kan bij Wilfried Van Rompaey wilfried.vanrompaey@katholiekonderwijs.vlaanderen.