19 oktober 2023 – Levensbeschouwelijke vakken

19 oktober is YOUCA Action Day, ook in het Vlaams Parlement. Het duurde daardoor wat langer eer ik de parlementaire incheckprocedure door geraakte, maar blijkbaar was de eerste vragensteller (Johan Danen) toch nog maar net begonnen in de commissiezaal. Dus toch niet veel gemist. We hadden een jonge gelegenheidsvoorzitter Marie en ook ene Lucas die de vraag om uitleg van Kathleen Krekels mocht uitspreken. Minister Weyts zelf had géén jeugdige ‘vervanger’. Wellicht was het door die talrijke jeugdige aanwezigheid dat vragensteller Jean-Jacques De Gucht nog wat extra zijn bekende stijl etaleerde en ruime spreektijd voor zijn rekening nam. Ondanks wat stil overleg op een bepaald moment tussen de ‘echte’ commissievoorzitter Karolien Grosemans en de gelegenheidsvoorzitter Marie, vermoedelijk over die timing (maar ik kan me vergissen), durfde die laatste toch niet vragensteller De Gucht op zijn niet-reglementaire spreektijdgebruik wijzen, wat de echte commissievoorzitter bijwijlen wél goed én terecht doet. Het thema was (ook politiek) boeiend, gevoelig, complex én al oud: een vlugge controle van mijn archief leverde voor deze legislatuur deze precedenten op (vandaar ook vermoedelijk de hoeveelheid spreektijd van vragensteller De Gucht, die een bijzondere interesse voor het thema pleegt te demonstreren; de appel valt wellicht ook hier niet ver van de boom…).

Samengevat, enkele punten:

  • de directe aanleiding tot de vragen was wel een nieuw feit, namelijk: de enquête van de vzw Vereniging Leidinggevenden Vlaams Onderwijs (vlvo) en de neerslag daarvan in Het Laatste Nieuws plus een eerder ander maar verwant artikel in De Standaard: vragensteller De Gucht nam niet toevallig, leek mij, letterlijk de kop van die eerste krant over in de titel van zijn vraag, terwijl de twee andere vragenstellers zich daarin wat ‘neutraler’ opstelden; ik hoorde dit niet in de bespreking, maar gewoon voor de duidelijkheid: bijna 1 op 4 van alle schooldirecteurs is lid van die vereniging (dus iets meer dan 75 procent niet) en ik vermoed dat van die leden er 337 deelgenomen hebben aan de enquête, maar dat terzijde;
  • wat de politieke verhoudingen in de standpunten betrof, had iedereen wel oren naar het organisatorische en personeelsprobleem in het officieel onderwijs, waarin net de grondwettelijke verplichting inzake levensbeschouwelijke vakken geldt, maar bij de mogelijke oplossingen van die problemen waren de standpunten veel minder eensgezind;
  • het persoonlijke standpunt van minister Weyts viel eigenlijk samen met het “Buiten de uren, maar binnen de muren”-standpunt van Vooruit (bij monde van interveniënt Steve Vandenberghe, zoals Caroline Gennez dat vorige legislatuur al vertolkte; wie dan die uren zou betalen, was minder duidelijk); De Gucht wil wel levensbeschouwing op school (binnen de uren, verstond ik), maar alleen lessen over (en niet in een) levensbeschouwing, maar hij is sowieso tegen onderwijs dat gebaseerd is op een religie (pro een zgn. neutraal onderwijs dus, terwijl hij lijkt te vergeten dat ‘zijn’ onderwijs allesbehalve neutraal is, maar dat terzijde); Danen ging nogal sterk door op de zgn. maatschappelijk-filosofische invulling van een levensbeschouwelijk vak op school, wat toch een soort variatie op hetzelfde thema was dat ook bij De Gucht te horen was; de minister was al zo eerlijk geweest om te erkennen dat zijn persoonlijke standpunt niet in alle geledingen van zijn partij gedeeld werd, en inderdaad bij vragensteller Krekels nadien klonk het genuanceerder met zeker wél ruimte voor een eigen levensbeschouwelijk vak (maar bijvoorbeeld mét de invoering van een minimaal vereist aantal leerlingen om zo’n vak te organiseren); interveniënt Loes Vandromme vond dat aan een fundamenteel recht niet gemorreld kon worden wegens een organisatorisch probleem en er waren nu al flexibele mogelijkheden om daarmee om te gaan; interveniënt Jan Laeremans was het eens met Vandromme en wilde weten welke wijziging van artikel 24 van de Grondwet de minister voor ogen had;
  • heel precies tekstueel antwoordde die laatste niet op Laeremans’ vraag, maar ook hier nu herhaalde de minister zijn standpunt (misschien zelfs explicieter dan voorheen), namelijk: hij dacht eraan (in eerste instantie) in het GO! (waar nu al in de derde graad secundair onderwijs een alternatieve regeling liep) de vrijheid te geven om de uren in kwestie zelf in te vullen en levensbeschouwing kon daarbij óók vervangen worden door “iets essentiëlers” als Nederlands en/of wiskunde, en wel vanuit de insteek van ‘onderwijskwaliteit’; maar dat was dus allemaal zijn persoonlijke standpunt en als Vlaams minister hield hij zich in dezen aan het politieke akkoord (nwvr: typ gewoon “levensbeschouwing” in en je hebt de talrijke verwijzingen) dat bij de aanvang van deze Vlaamse regering gesloten was;
  • interveniënt Steve Vandenberghe was zowat de enige die expliciet inging op de positie van het katholiek onderwijs in dit hele verhaal en erkende (zo verstond ik hem tenminste) dat het in dat onderwijs per definitie om katholieke godsdienst ging als levensbeschouwelijk vak; vragensteller De Gucht pleitte er daarentegen voor dat nu met álle onderwijsverstrekkers aan tafel gegaan zou worden om het hele verhaal van levensbeschouwelijke vakken te bespreken; interveniënt Vandromme verwees later in de vergadering positief naar de parlementaire gedachtewisseling met de verantwoordelijken van de levensbeschouwelijke vakken op 9 februari 2023, inderdaad;
  • we vernamen tot slot ook nog dat het zgn. “opt in”-systeem, dat in de derde kleuterklas gold (in het kader van de leerplicht) en waarin vragensteller De Gucht brood zag als een algemeen systeem voor het gehele onderwijs (nwvr: ik vermoed dat hij dat letterlijk bedoelde en zich dus niet meer beperkte tot het officieel onderwijs), een slechts beperkt aantal aanvragen kende.

Maar dit verhaal krijgt nog een vervolg… ongetwijfeld. In welke richting precies, valt nog af te wachten, maar de handen van meerderen lijken te jeuken om dit varken(tje) voor eens en altijd te wassen... De vereiste, federale tweederdemeerderheid was haalbaar, had minister Weyts zich al in zijn eerste antwoord laten ontvallen.

Reageren kan bij Wilfried Van Rompaey: wilfried.vanrompaey@katholiekonderwijs.vlaanderen

OVER DEZE BLOG

Deze blog is niet bedoeld als formeel standpunt van Katholiek Onderwijs Vlaanderen, evenmin als een puur verslag, maar wel als een niet-neutraal, persoonlijk commentaar op vooral ook politieke aspecten van de parlementaire onderwijsactiviteiten, zowel in de Commissie Onderwijs en de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement als uitzonderlijk ook in een andere vakcommissie die occasioneel relevant kan zijn voor het beleidsdomein Onderwijs.

×
Kijkt als...
Niveau
Regio