Katholiek Onderwijs Vlaanderen verenigt katholieke scholen, centra, internaten, hogescholen en een universiteit. We zijn een grote netwerkorganisatie: meer dan 1 op de 7 Vlamingen leert of werkt immers in het katholiek onderwijs. In deze rubriek brengen we dat netwerk in beeld. We interviewen elke maand een lid van onze organisatie om te weten te komen wat haar/hem drijft en wat Katholiek Onderwijs Vlaanderen voor haar/hem betekent.
Deze maand laten we Patrick De Keulenaer aan het woord. Patrick is professioneel bestuurder bij Katholiek Vlaams Onderwijs, een groep scholen in en om Antwerpen en zo lid van tien schoolbesturen die een twintigtal scholen beheren. Hij verzorgt de interne (schoolbesturen, directeurs, boven schoolse werking) en de externe (stad, gemeente, Katholiek Onderwijs Vlaanderen, bisdom) contacten.
Professioneel bestuurder zijn in de groep Katholiek Vlaams Onderwijs, die een aantal scholen in het katholiek onderwijs verbindt via het opvoedingsproject en faciliterende diensten, heeft mij vooral veel respect bijgebracht. Respect voor al die bestuurders die pro deo het beste van zichzelf geven voor hun school. Velen onder hen zijn professioneel actief als zelfstandige ondernemer, advocaat, bedrijfsleider, bediende, architect, accountant, kaderlid in een bedrijf, huismoeder of -vader, werknemer…
Toch nemen zij in hun vrije tijd een onbezoldigde verantwoordelijkheid op die heel wat verantwoordelijkheden met zich meebrengt qua veiligheid, financiën, rechtszekerheid, infrastructuur, verzekeringen, identiteit, opvoedingsproject …
Daar kan ik als bezoldigde bestuurder alleen maar veel respect voor opbrengen. Ik wil dan ook al het mogelijke doen om deze mensen te ondersteunen waar het kan.
Soms wordt weleens beweerd dat bestuurders ver van het werk op het terrein staan, maar ik heb meer dan twintig jaar lesgegeven en weet dus wat de job van leraar inhoudt. Ik heb de indruk dat het evenwicht tussen alle uitdagingen die op het onderwijs afkomen en het bieden van duurzame kwaliteit en zorg moeilijker is geworden.
Samen met directeurs, raden van bestuur en leraren leg ik een traject af. Uiteraard is dat met vallen en opstaan, maar het doel is duidelijk: ons opvoedingsproject realiseren en trachten het beste uit elke leerling te halen.
Katholiek Onderwijs Vlaanderen is een netwerkorganisatie die voor mij twee erg belangrijke functies heeft.
Enerzijds is het een koepelorganisatie die een expertise ontwikkelt op pedagogisch-didactische, logistieke, administratieve en juridische kwesties. Zij tracht op vele vlakken een coherente koers uit te stippelen voor en in samenwerking met haar leden, de scholen die tot het katholieke net behoren.
Anderzijds is het een netwerkorganisatie die mensen samenbrengt, ervaringen en expertise uitwisselt, adviezen vraagt, voorstellen doet …
Als bestuurder ben ik al meer dan tien jaar geregeld aanwezig in verscheidene raden en vergaderingen waar aan beleidsvoorbereiding gewerkt wordt. Dat dit vooropgestelde beleid het soms niet haalt wegens een tegenvallende decretale regelgeving werkt weleens frustrerend.
De overheid slaat geregeld goede adviezen in de wind. Ik las onlangs in een opiniebijdrage van Jean-Marie Dedecker dat Hilde Crevits altijd de handpop geweest is van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. Als dat maar waar was geweest…
Voortbouwend op mijn vorig antwoord: als elke actor van de ledenvereniging en netwerkorganisatie zijn steentje bijdraagt in een gezonde kritische dialoog met de koepel, en als er voor de leden voldoende vrijheid is om een gedegen particulier beleid op niveau van school en schoolbestuur uit te bouwen, bouwen we samen aan Katholiek Onderwijs Vlaanderen.
Omdat zij de inspiratie van hun stichters hoog in het vaandel dragen. Wij hebben scholen die door industrieel Lieven Gevaert en zijn dochter, leken dus, gesticht zijn, maar wel vanuit een overtuigde katholieke inspiratie. Daarnaast zijn er de scholen die gesticht zijn door congregaties: de Zusters van de Verlosser, de Zusters van Kindsheid Jesu, de Zusters van O.L.V van Namen, de Norbertijnen van Averbode.
Onze schoolbesturen en directeurs geloven dat de christelijke boodschap de dag van vandaag misschien wel relevanter is dan ooit tevoren. Wij zien ook hoe de maatschappij geëvolueerd is en, geseculariseerd en ontkerstend.
Daarom moeten we in dialoog gaan met onze leerlingen, maar ook met andere actoren, personeelsleden en nieuwe bestuurders. De diversiteit zit namelijk ook bij onze personeelsleden; dat maakt een dialoog vanuit de katholieke, of zeg ik beter christelijke, traditie er niet makkelijker op.
Er is nood aan een voldoende kritische massa dragers van het project van de katholieke dialoogschool. Wanneer het aantal ‘trekkers’ te klein wordt, verdampt ook het project, en blijft de katholieke dialoogschool enkel over als niet langer te realiseren concept.
Nu is het wel zo dat je een katholieke school kan zijn en maken zonder dat je één katholieke leerling of leraar in je school hebt. Dat gebeurt nu ook al in bepaalde ontwikkelingslanden, waar kloosterordes sinds jaar en dag kwalitatief hoogstaand onderwijs verzorgen. En dan zit daar de veruitwendiging van een katholiek onderwijsideaal: het beste uit mensen halen, ze ontwikkelen en leren op hun beurt in een ethisch perspectief verantwoordelijkheid te nemen in de maatschappij. Maar daar zijn we in Vlaanderen nog niet aanbeland, en dat is maar best ook.
Hoe maakt je bestuur werk van bestuurlijke optimalisering en schaalvergroting?
Eigenlijk zijn wij daar al lang mee bezig. We hebben heel lang en hard nagedacht over en meegewerkt aan de realisatie van een KVO-BOS.
Het onverwachte en plotse decreet over de scholengemeenschappen waarin de regelgeving gewoon verlengd werd zonder enige verzuchting van het katholiek onderwijs op te nemen om schaalvergrote schoolbesturen te incentiveren, was een tegenvaller voor ons. Al hadden ze maar de mogelijkheid voorzien om een niveauoverstijgende scholengemeenschap te vormen.
In het basisonderwijs valt de scholengemeenschap KVO volledig onder één bestuur.
Op het niveau van het secundair zijn we nog geen eengemaakt bestuur, maar dat streven we na. Het is wel zo dat in onze groep KVO de samenstelling van schoolbesturen evolueert, wat ons voor nieuwe uitdagingen stelt.
Wat mij trots maakt is dat de actoren in al onze scholen, personeel, directie en schoolbestuur zo veel ijver en inzet bezitten met het oog op de realisatie van het opvoedingsproject. Kort gezegd: hoe maak ik kinderen en jongeren de dag van vandaag klaar voor verantwoorde participatie in de maatschappij, en dit vanuit een christelijk perspectief?
Vanuit hun eigen cultuur en traditie ontwikkelen al onze scholen hun eigen initiatieven en werken daarbij samen mét de leerlingen om het geheel te schragen, kleur te geven; schoolfeesten, kennismakingsdagen, uitstappen, sociale en caritatieve acties, retraites, bos- en zeeklassen …. Er kruipt veel extra werk in, maar het gebeurt.
Ook is het zo dat onze scholen geen laisser faire, laisser passer-mentaliteit hebben. Op de juiste manier, aangepast aan de context van de schoolse werking, worden de puntjes op de i gezet.
Ook het feit dat de partners in onze groep, ondanks meningsverschillen, altijd op zoek gaan naar een besluit of actie die door iedereen gedragen wordt, is een mooi gegeven.
Ons congres op 22 januari 2019 was getiteld ‘Genereus ambitieus’. Wat betekent dit voor jou en jouw scholen?
Eigenlijk denk ik dat heel veel scholen in ons katholiek net genereus zijn door aan elk kind dat bij hen les volgt te geven waar het recht op heeft, en meer dan dat. Katholiek onderwijs is ook ambitieus; blijven proberen, niet bij de pakken gaan neerzitten.
De K van Katholiek is ook de K van Kwaliteit. Zolang we daarop inzetten, blijft een mooie toekomst gloren.