Een katholieke dialoogschool is een inclusieve school die garant staat voor kwaliteitsvol onderwijs voor elke leerling. We gaan voor genereus ambitieus onderwijs, ook voor leerlingen die meer ondersteuning nodig hebben. Dat is het werk van mensen met uiteenlopende achtergronden, allen met een groot engagement.
We laten maandelijks iemand aan het woord die vanuit deze visie werk maakt van inclusief onderwijs. Deze maand spreken we met Eline Zenner. De tekst is geschreven door Sofie Pringels, algemeen coördinator van ondersteuningsnetwerk on2o.
In Oost-Vlaanderen hebben we er jaren geleden voor gekozen om de expertise van al onze type 2- scholen in het buitengewoon onderwijs te bundelen en één netwerk te vormen om antwoord te bieden aan alle ondersteuningsvragen type 2 (kinderen met een verstandelijke beperking). Met trots mogen wij zeggen dat “on2o” ondertussen met een groep van ongeveer 80 ondersteuners samen 250 leerlingen in het gewoon onderwijs ondersteunen.
In onze organisatie zetten wij sterk in op de verbinding tussen alle actoren rond het kind. Voor ons spelen naast de professionals, de ouders zelf een cruciale rol. Wij laten hen aan het woord als de ervaringsdeskundige over hun kind. Samen geloven we in groei bij hun kinderen. We vertrekken vanuit hun mogelijkheden. Dat schept perspectief voor de toekomst van hun kinderen.
Graag getuig ik hierover vanuit een interview dat ik deed met Eline Zenner. Zij is de mama van Adeline, een meisje met het syndroom van Down. Wij begeleiden zowel de school, de ouders als Adeline in het gewoon onderwijs – intussen al in het vierde leerjaar.
Adeline wordt geboren. Wanneer en hoe werden jullie geconfronteerd met jullie eerste keuze over haar leven buitenshuis?
Bij de onthaalmoeder. Wanneer en hoe zouden we haar vragen of ze het zag zitten voor Adeline te zorgen, gegeven de "verrassing" waarmee ze was geboren? De onthaalmoeder heeft ons de keuze uit handen genomen: nog voor we iets hadden gevraagd, gaf ze zelf meteen aan dat ze Adeline graag zag komen. Daar zijn we haar nog steeds enorm dankbaar over. Het is moeilijk te beschrijven hoeveel het waard is wanneer een buitenstaander zelf initiatief neemt, enthousiast en met warmte klaarstaat voor je kind.
Aanvankelijk zeker, ja. Ik had nooit gedacht dat we Adeline zo open en 'strijdlustig' zouden ontvangen als we het deden. We hadden een veel positievere, meer open blik dan ik zou voorspeld hebben. We wilden er thuis samen echt tegenaan, samen met Adeline de wereld in, de artsen die niets van haar verwachtten, een poepje laten ruiken. Eerst zien, dan geloven. Eerst proberen, dan pas bijsturen.
Nee, helemaal niet. Ik vind het ook belangrijk dat te benadrukken. Ik ben niet als een of andere Grote Inclusiestrijder geboren, ik wil gewoon het beste voor mijn kind. Aan het einde van de derde kleuterklas wist ik het even niet meer. Een prof orthopedagogie zei me ooit: "ouders struikelen over de overgangen", en dat is precies wat we gedaan hebben. We zijn helemaal gestruikeld over de overgang van kleuter naar lager. Wat was de juiste keuze voor de lagere school, inclusief of buitengewoon onderwijs? We raakten er echt niet uit.
Door veel te praten. Gesprekken met Sofie Pringels. Ze was er echt toen, dat was zo waardevol. Gesprekken met de zorgcoördinator op school ook, en de directie en de klasjuffen. Het vertrouwen dat uit die gesprekken sprak. Algemeen gesproken is er het bredere partnerschap dat we ervaarden op school, waarbij we voelden dat we samen met het hele team durfden twijfelen over die grote overgang. Dat we die twijfels allemaal konden uitspreken. Wij als ouders, maar ook de juffen. Zij moesten uiteindelijk wel dag in dag uit de oplossingen bedenken.
Schoolbezoeken in het buitengewoon onderwijs waren voor ons ook doorslaggevend. Het contrast tussen de onzekerheid en onwetendheid in inclusie en de trefzekerheid over de juiste aanpak voor kinderen met het syndroom van Down in het buitengewoon onderwijs. Ik heb geleerd dat ik, ondanks alle voelbare expertise in het buitengewoon onderwijs, die onzekerheid in inclusie eigenlijk net een voordeel vind. Ze maakt zoveel bespreekbaar en staat experimenteren toe. Ook de tastbare segregatie in buitengewoon onderwijs heeft me geraakt, meer dan ik had verwacht.
Maar het bleef moeilijk. Ik ben uiteindelijk in gesprek gegaan met een therapeut, die me hielp inzien dat er geen "juiste" keuze was. Dat ik enkel kon kiezen tussen twee halve oplossingen.
1 september 2019, Adeline gaat naar het eerste leerjaar. Hoe hebben jullie dit transitiemoment ervaren?
Het was moeilijk, uitdagend, een rollercoaster. Op 31 augustus ben ik in paniekmodus gegaan. Ik durfde niet meer, en heb de buitengewone school gebeld. Alle klassen waren volzet. We moesten dus wel in het gewone onderwijs starten. Als dat toen anders was, waren we wellicht niet in het inclusietraject gesprongen, gewoon omdat de durf me ontbrak. Ik had echt koudwatervrees. Dat kan ik me niet meer voorstellen nu.
Adeline startte zo op 1 september in een dubbele klas in het gewone onderwijs, met co-teaching, veel kinderen, veel indrukken, maar wel twee echt ervaren leerkrachten. De eerste week was goed, nadien ging het een paar weken veel minder goed. Toen kwam er een soort intervisiemoment. Een moeilijk overleg was dat, met veel gespannen zenuwen en emoties – vooral van mij. Daar was ook Sofie weer, en dat was zo hard nodig. Ze kon een helikopterperspectief binnenbrengen, ervaring en rust. Als ouder komt er een moment waar je emoties en twijfels de bovenhand nemen, en dan heb je een partner nodig.
Ook in de school zelf heb je een partner nodig. Eén iemand is genoeg, maar er moet wel iemand zijn die onvoorwaardelijk meegaat, die écht mee gelooft dat je kind thuishoort in de klas.
En zo is alles dan ongeveer wel beginnen lopen, waarbij Adeline iedereen verbaasde door gewoon ... mee te lezen met de klas. We liepen op wolkjes!
En toch zijn we ook nadien nog herhaaldelijk gestruikeld, waren er bochtjes en bultjes in het traject. Naar de rij komen wanneer de bel gaat is tot vandaag nog altijd moeilijk, en Adeline durft ook nog altijd af en toe plots verdwijnen. Het is mooi om te zien hoe de school samen met Adeline groeit in de omgang met die bochtjes en bultjes. Adeline krijgt steeds meer vrijheid. Ze mag sinds vorig jaar bijvoorbeeld al eens alleen naar het toilet gaan tijdens de les. Dat lukt vaak volgens plan, maar soms komt ze niet spontaan terug. Gelukkig weet het leerkrachtenteam al een beetje hoe Adeline denkt, en dus waar ze haar moeten gaan zoeken. Vaak is ze in de kleuterklas terug te vinden, weten de leerkrachten.
We hebben enorm veel bewondering en respect voor de mindset van de leerkrachten. Het blijft zoeken, creatief denken, en flexibel omspringen met de regels – zonder die volledig op te geven. Ze durven echt out of the box denken voor en met Adeline, en toch structuur bieden. En dat zonder Adeline te veel op de voorgrond te brengen: de andere kinderen van de klas hebben recht op hun juf. De leerkrachten weten wanneer ze Adeline moeten ontzien, maar blijven veel van haar verwachten. We zijn elke dag weer onder de indruk.
Laat ik met een lijstje antwoorden:
Cognitief staan we miljoenen jaren verder dan we ooit dachten te komen, qua zelfredzaamheid blijft Adeline ons evenzeer verbazen, al was het maar door haar drive om dingen zelf te doen. Sociaal-emotioneel is Adeline in volle groei, en ze blijft groeien omdat ze ziet en leert van haar vriendinnen. Die heeft ze, echt oprecht.
Een blik naar de toekomst: Waar gaan we naar toe? Wat wensen jullie als ouder?
Hoe hard ik aanvankelijk heb getwijfeld , zo trefzeker ben ik nu over mijn visie. Adeline hoort thuis in de gewone klas, Adeline hoort thuis in de maatschappij. Als we dat niet luidop durven blijven herhalen, dan zal er niets veranderen.
