De ‘M' in de M-cirkel verwijst naar de ‘M’ van maatregelen. Het instrument groeide vanuit de praktijk en werd ontwikkeld door begeleiders competentieontwikkeling van Katholiek Onderwijs Vlaanderen vanuit het perspectief van een begeleider (bijvoorbeeld een zorgcoördinator), een CLB-medewerker, een directeur, een pedagogisch begeleider, een ondersteuner …). Dat is het perspectief van iemand die erbij geroepen wordt als leraren ergens tegenaan lopen, van iemand die leraren ondersteunt en coacht. Maar leraren kunnen de tool natuurlijk ook autonoom gebruiken wanneer het leren en participeren van een leerling vastloopt. De M-cirkel biedt immers een denkkader dat kan helpen om oplossingsgericht en handelingsgericht te kijken naar en te handelen met leerlingen die meer nodig hebben dan wat je in de brede basiszorg hebt gerealiseerd. Het gaat dus niet alleen om leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften maar ook bijvoorbeeld over ex-OKAN-leerlingen of de leerlingen waarover je je zorgen maakt, zonder dat ze een diagnose hebben. Je kunt ermee op zoek gaan naar barrières in de onderwijsleercontext, die voor leerlingen het samenleven op school, het leren en hun participatie in de weg staan. Van daaruit kun je vaststellen wat leerlingen nodig hebben om bepaalde doelen te bereiken.

De M-cirkel vraagt een proces van denken, dialogeren en handelen vanuit de onderwijsbehoeften van leerlingen en de ondersteuningsnoden van leraren. Maar daaruit spreekt ook uitdrukkelijk de visie van de katholieke dialoogschool: we richten ons op een perspectief van inclusie voor elke leerling, tegen elke vorm van exclusie of uitsluiting. Vanuit je engagement ga je met passie en gedrevenheid aan de slag met leerlingen en collega's. Je bent daartoe inhoudelijk, pedagogisch en didactisch beslagen. Het gaat om een samen zoeken naar een win-winsituatie, waarbij de competenties van alle betrokkenen kunnen ontwikkelen en iedereen leerwinst ervaart. Zo werk je mee aan een leeromgeving waarin iedere lerende optimaal tot leren, leven en werken komt.

We willen benadrukken dat de M-cirkel vooral een manier van denken en reflecteren inhoudt.
Je kunt er heel methodisch mee aan de slag, maar soms kan het ook heel snel gaan.

De M-cirkel is een denkkader dat uit 7 stappen bestaat. We beschrijven de stappen hier in chronologische volgorde, hoewel je ze in de praktijk mogelijk niet mooi na elkaar doorloopt.
De afbeeldingen naast de tekst verwijzen telkens naar een element in de M-cirkel.

De M-cirkel biedt een kader voor reflectie en coaching. Hij sluit aan bij de cyclus van planmatig handelen, handelingsgericht werken (HGW) en oplossingsgericht werken en bij de keuze van Katholiek Onderwijs Vlaanderen voor inclusief onderwijs. Die keuze is stevig gefundeerd in het pedagogisch project van de katholieke dialoogschool en het christelijke mens- en wereldbeeld dat dit schraagt (Katholiek Onderwijs Vlaanderen, 2018). Vanuit dat project garandeer je brede zorg voor iedere leerling. Dat is een kwaliteitskenmerk van ons onderwijs.

De M-cirkel is een hefboom voor een inclusieve school. De drie dimensies (cultuur, beleid en praktijk) voor een inclusieve schoolontwikkeling (Booth & Ainscow, 2015) komen samen aan bod door het gebruik van de M-cirkel.

Door te zoeken naar oplossingen voor één of enkele leerlingen bij wie de participatie, ontwikkeling of het leren vastloopt, kun je invloed uitoefenen op de brede basiszorg voor alle leerlingen. Zo werk je aan een breder proces van schoolontwikkeling en help je de ambitie waar te maken dat elke leerling welkom is en gepaste begeleiding krijgt.

Je kunt de M-cirkel gebruiken om eender welke barrière op het spoor te komen. Je kunt de manier van denken benutten voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, maar ook voor leerlingen die in een kansarme omgeving opgroeien. Het kan gaan over leerlingen met leerstoornissen, een fysieke beperking, cognitief sterk functionerende leerlingen … Je kunt de tool inzetten voor anderstalige nieuwkomers (zie bouwsteen Taal), arme leerlingen, verwaarloosde leerlingen …

Het kan ook interessant zijn om de M-cirkel te doorlopen voor een groep leerlingen. Op die manier ligt de klemtoon niet op individuele antwoorden, maar focus je op het wegnemen van barrières en het inzetten van passende maatregelen voor een groep. Dat zorgt ervoor dat de onderwijsleercontext toegankelijk wordt voor een diverse groep leerlingen.

Werken met de M-cirkel is gebaseerd op het geloof dat elke leraar, zorgcoördinator, pedagogisch begeleider, CLB-medewerker, ondersteuner … zijn competenties kan blijven ontwikkelen én dat elke leerling tot leren en participatie kan komen.

Je staat er niet alleen voor. Het schoolteam is gezamenlijk verantwoordelijk voor het onderwijsleerproces en de begeleiding van elke leerling.