Ik had het voorspeld dat haar column nog een parlementair staartje zou krijgen en ja hoor. De dame in kwestie, Charlotte Zwemmer, directeur van het Anderlechtse Sint-Guido-Instituut, schrijft steevast boeiende stukjes over onderwijskwesties, mét een talige accuratesse om jaloers op te zijn. Er waren in deze commissievergadering meerdere boeiende (ook in politiek opzicht) vragen om uitleg, maar deze hier behoorden zeker tot die groep. Het ging inderdaad om een complexe materie, zoals minister Demir ook expliciet zei, maar… ik heb consciëntieus gezocht naar (maar niet gevonden) wat in de column van mevrouw Zwemmer “niet echt juist” zou zijn. Ik verklaar me nader:

• Zij stelde dat de gemiddelde OKI-score (van de hele school dus, niet alleen van de tweedejaars deelnemers aan de Vlaamse toetsen van mei 2024) niet meegenomen was (i.t.t. bij de voorafgaande kalibratietoetsen) bij de positionering van een school in een groep van vergelijkbare scholen, — gecontextualiseerde schoolfeedback geven is inderdaad een belangrijk doel van het hele opzet van de Vlaamse toetsen; ik kon niet anders dan vaststellen dat de minister dat OKI-punt expliciet erkende;
• Voorts maakte Zwemmer interessante bedenkingen bij de OKI-indicator “thuistaal niet-Nederlands”; daarop kwam geen enkele reactie van de minister;
• Over de OKI-indicator “buurt”, waarvan Zwemmer zich afgevraagd had waarom die weggevallen was, kregen we alleen een hypothese van vragensteller Koen Daniëls, die misschien kon kloppen, maar… de minister zelf had voordien net nog gezegd dat “Er wordt nu bekeken welke variabelen de best voorspellende waarde hebben inzake de prestaties van de leerlingen. Alle twaalf variabelen worden daar ook op geëvalueerd. Er wordt ook bekeken of er toch geen relevante variabelen ontbreken, zoals het OKI-kenmerk buurt, dat inderdaad nu niet meegenomen is.”; precies het punt van Zwemmer was dus nu nog voorwerp van onderzoek, een punt dat trouwens in de Brusselse context toch wel extra bijzonder was, zoals Zwemmer ook beschreef; opnieuw, waar zat dus de “niet echt juiste” informatie in de column van Zwemmer?;
• Tot slot schreef Zwemmer ook nog: “Daarom is het ook zo belangrijk dat de resultaten van de Vlaamse toetsen worden beschouwd als een van de indicatoren van onderwijskwaliteit (nwvr: mijn cursivering). Maar daarbij mag niet vergeten worden dat de eerste Vlaamse toetsen een nulmeting zijn die nog niets zegt over de evolutie van scholen. (Gelukkig floten de coalitiepartners de minister terug toen zij de resultaten bekend wilde maken.)”; ook daarin vond ik geen “niet echt juiste” beweringen; de minister zei alleen dat inderdaad zulke evoluties pas later (na meerdere afnames) aan de orde zouden zijn, wat perfect klopte met de bewering van Zwemmer.

Maar daarmee stopte het boeiende karakter van dit thema en van de parlementaire bespreking ervan nog niet. Vragensteller Loes Vandromme had de verdienste om als enige in haar initiële vraag ook het complexe concept “leerwinst” te betrekken (nwvr: Hannelore Goeman nam het ook over in haar eerste repliek). De minister antwoordde dat het Steunpunt daaraan volop aan het werken was, maar dat het dus, inderdaad per definitie, pas concreet gehanteerd kon worden na 2026.

Wat mij daarbij vooral opnieuw opviel, was dat niet meer over “leerwinst op individueel leerlingniveau” lijkt gesproken te worden, alleen over “leerwinst op schoolniveau”, en zelfs dat is een complexe kwestie om het zacht uit te drukken, zoals de mensen van het Steunpunt destijds ook zelf opmerkten (leerwinstmeting was geen sinecure, aldus Loes Vandromme in de vergadering).

Nog een laatste boeiend ingrediënt van de zaak was de kwestie van de opvolging, dus ná zo’n schoolfeedbackrapport (datageletterdheid in scholen?, begeleidingstraject bij onderpresteren?). Minister Demir vond, zoals eigenlijk alle vragenstellers, dat de opvolging en de Onderwijsinspectie ondersteunend moesten werken voor de betrokken scholen. De Onderwijsinspectie krijgt, zoals decretaal bepaald, inderdaad inzage in de resultaten van de toetsen en gebruikt die als knipperlicht voor een eventuele versnelde doorlichting. De Onderwijsinspectie werkte momenteel een beleid uit om slecht presterende scholen te definiëren en te selecteren, aldus nog minister Demir.

Nog een algemene slotbeschouwing: Charlotte Zwemmer hoefde zich dus niet aangesproken te voelen door de opmerking dat er hierover niet echt juiste informatie zou rondgaan, wat bovendien al bij herhaling gebeurd zou zijn… en íkzelf evenmin, voor zover natuurlijk het toegestaan blijft om kritische vragen te stellen bij een belangrijke en complexe onderwijsbeleidsmaterie, zoals ook vragensteller Vandromme constructief betoogde.

Lees de bespreking van de “Vraag om uitleg over de Vlaamse toetsen van Loes Vandromme, over de impact van kansarmoedefactoren op de vergelijkbaarheid van scholen in het kader van de Vlaamse toetsen van Hannelore Goeman en over de bezorgdheden van Brusselse scholen over de Vlaamse toetsen van Koen Daniëls” aan minister Zuhal Demir.

Reageren kan bij Wilfried Van Rompaey: wilfried.vanrompaey@katholiekonderwijs.vlaanderen