16 oktober 2025 - Hoorzitting over de toelatingsexamens geneeskunde, tandarts en dierenarts: een persoonlijk commentaar

Een erg omstandige, maar heel boeiende hoorzitting, waarvan ikzelf ongeveer het laatste uur en een kwart wel in uitgesteld relais gevolgd heb, — soms doe ik nu eenmaal ook nog andere dingen voor de dagelijkse kost. De hoorzitting was het vervolg op de gedachtewisseling over hetzelfde thema op 4 september 2025. Ik pretendeer in dit persoonlijke commentaar niet elk laatste (al of niet technische) detail van de zaak te vatten. Dat hoeft ook niet, denk ik, maar ik pretendeer wel enkele pertinente elementen uit dit belangrijke verhaal, — het gaat inderdaad om een high stakes toets —, te vatten, incl. ook kort de link met de low stakes Vlaamse toetsen van het basis- en secundair onderwijs.

De aangekondigde sprekers (niet iedereen heeft expliciet gesproken) waren: Leslie Cottenjé (general manager Televic), Laurent De Laere (Head of Services Televic Education), Marcel Ameloot (plaatsvervangend voorzitter examencommissie), Peter Parmentier (administrateur-generaal, Agentschap voor Hoger Onderwijs, Volwassenenonderwijs, Kwalificaties en Studietoelagen), Jeroen Backs (afdelingshoofd Strategie en Kennis, Departement Onderwijs en Vorming), Jefrey Lijffijt (postdoctoraal wetenschappelijk medewerker, hoofddocent Faculteit Ingenieurswetenschappen en Architectuur UGent), Pieter Vansynghel (CEO Youston nv) en Wim Vanoeveren (CIO Youston nv).

Ach ja, voor ik enkele zaken oplijst met wat toelichting. Eén verschil met de sessie van 4 september was al meteen duidelijk: de drie cameraploegen van toen waren er nu… niet. Er was geen gevulde publiekstribune. Vreemd toch allemaal? Of misschien net niet vreemd, maar eigen aan “deze tijden” (cf. infra over sociale media).

Enkele zaken uit de bespreking dan:

  • de eigenlijke inhoud van het toelatingsexamen was dan wel niet het directe voorwerp van de hoorzitting, — dat waren de veiligheidsproblematiek en de fraudekwestie, zeg maar, de organisatie van het examen —, maar de redenering van opnieuw Gwendolyn Rutten over de inhoud (zoals ook op 4 september 2025), met misschien nog meer vuur dan toen, was toch een heel interessante passage in deze hoorzitting; ik wil daarbij wel een onderscheid maken tussen Ruttens stelling dat de veel betere examenresultaten op het deel “Generieke Competenties” (GC) de examencommissie (en AHOVOKS) veel sneller en meteen begin juli in actie hadden moeten doen schieten enerzijds en de door haar allanger aangekaarte problemen met dat examengedeelte (cf. ook de ongeschiktheid van een multiplechoicesysteem voor die materie, tenminste dan toch voor het deel van de GC over CLEAR (Conflicthantering, Luistervaardigheid, Empathie, Aandacht, Reflectie en Respect) anderzijds; Ruttens eerste stelling leek mij wel voldoende gepareerd te worden door AHOVOKS-topman Peter Parmentier en vooral ook door professor Marcel Ameloot; het feit namelijk dat de examenresultaten op het onderdeel “Wetenschappelijke kennis en inzicht in de biologie, fysica, chemie en wiskunde (KIW)” stabiel waren in vergelijking met andere jaren (plus het gegeven dat bepaalde vragen uit dat deel veel minder vatbaar zijn voor ChatGPT et al.) leverde geen indicaties van massale fraude en dat leidde tot de aanname dat er dan ook wel geen massale fraude gepleegd zou zijn in het tweede deel van het examen; Ruttens tweede punt echter leek mij wel heel terecht en daar vond ik de uitleg van Ameloot niet overtuigend; hij herhaalde daarover in zijn mondelinge antwoord wat al in zijn slides stond (met het gezagsargument van de wetenschappelijke basis en de grote ervaring van de betrokken experten), maar hoe kon het dan dat zo’n problematisch toetsitem over een zwangerschap, waarbij moest geantwoord worden welke houding van de meeste luistervaardigheid en de meeste empathie getuigde, aan al die wetenschappelijke expertise en ervaring ontsnapt was?;
  • over de safe exam browser-kwestie (SEB): daarvan kregen we een herhaling van wat daarover op 4 september gezegd was (moeilijke compatibiliteit met andere software en logistiek titanenwerk voor een enorme veelheid van niet-centraal gestuurde toestellen op een veelheid van diverse locaties); in tegenstelling tot wat aanvankelijk misschien gedacht kon worden, was de SEB-optie bij leverancier Televic gratis; proctoring, een nog veel verdergaande manier om een toets te beveiligen was voor het artsenexamen evenmin een haalbare kaart; Televic werkte nu aan Cheatguard (cf. supra slides Televic, 23-25), dat veelbelovend lijkt om in de toekomst het artsenexamen veiliger te maken;
  • aanvankelijk was ik niet zo overtuigd van de meerwaarde van nog een bijkomende spreker naast de kernspelers in dit dossier, maar de Gentse professor Jefrey Lijffijt was met zijn meer algemene (nwvr: hij had geen specifieke vraag als opdracht gekregen) invalshoek toch ook betekenisvol; zijn twee punten staan netjes vermeld op slides 2 en 9 (cf. supra); het minste wat we kunnen zeggen, is dat AI nog veel stof tot nadenken zal geven voor al wie met toetsen en evaluatie bezig is in een onderwijscontext;
  • in de media was vooraf ook veel aandacht gegaan naar iemand die “op afstand deelgenomen had”: dat klopte, maar die persoon was door de organisatoren meteen gedetecteerd; ik weet niet of voor dat laatste (goede) nieuws evenveel aandacht was in de (sociale) media;
  • een ander punt was of het werken met split screens tijdens het examen ook als verdacht gedrag geregistreerd werd door het gebruikte onderzoekssysteem; Laurent De Laere moest dat navragen, maar stelde wel (terecht, denk ik) dat gedurende langere tijd met split screens bezig zijn toch onwaarschijnlijk was, net gelet op het actieve toezicht als belangrijk element van het gebruikte veiligheidssysteem;
  • in de toekomst zou geprobeerd worden om de organisatie gecentraliseerder te maken (lees: minder locaties);
  • Jeroen Backs antwoordde op de vragen die verband hielden met de Vlaamse toetsen, die ook draaien op het toetsplatform van Televic: ondanks dat het ‘slechts’ om low stakes toetsen ging, was de aandacht voor het veiligheidsaspect zeker niet minder; er liep nu een actieplan “Eerlijk toetsen” in samenwerking met Televic;
  • voor het artsenexamen meldde Peter Parmentier dat een audit met Deloitte opgestart was;
  • het algemene beeld van de zaak kwam mij door deze parlementaire bespreking voor als volgt: er was heel veel werk verricht, indrukwekkend en heel consciëntieus; de negatieve beeldvorming (“massale fraude”, cf. ook op sociale media et al.) was niet gepast; risico 0 bestaat ook niet; het is en blijft mensenwerk, en men leert alleszins voortdurend bij door al het analyse- en onderzoekswerk; er werd en wordt zeer intens samengewerkt door de examencommissie en AHOVOKS, plus daarbij ook de inbreng van Televic en Youston; de aangestelde gerechtsdeskundige had trouwens de kwaliteit van de hele onderzoeksaanpak bevestigd, zo voegde Peter Parmentier nog toe.

Ik verwijs tot slot nog heel graag naar de video [vanaf 17:45] van de bespreking op de website van het Vlaams Parlement.

Reageren op dit commentaar kan bij Wilfried Van Rompaey wifried.vanrompaey@katholiekonderwijs.vlaanderen.

Verwante artikels

OVER DEZE BLOG

Deze blog is niet bedoeld als formeel standpunt van Katholiek Onderwijs Vlaanderen, evenmin als een puur verslag, maar wel als een niet-neutraal, persoonlijk commentaar op vooral ook politieke aspecten van de parlementaire onderwijsactiviteiten, zowel in de Commissie Onderwijs en de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement als uitzonderlijk ook in een andere vakcommissie die occasioneel relevant kan zijn voor het beleidsdomein Onderwijs.

×
Kijkt als...
Niveau
Regio
Kan ik je helpen?