Sinds maandag 16 maart zijn lessen en cursussen in het leerplicht- en het volwassenenonderwijs geschorst. Telewerk is sinds die dag de norm voor alle functies waarvoor dat mogelijk is. Het spreekt voor zich dat de verregaande maatregelen om de verspreiding van het nieuwe coronavirus tegen te gaan ook een grote impact hebben op de wijze waarop de pedagogische begeleiding van Katholiek Onderwijs Vlaanderen scholen, centra, academies en internaten ondersteunt.
Onder grondig gewijzigde omstandigheden geven onze pedagogisch begeleiders dagelijks het beste van zichzelf. In deze bijzondere aflevering van de rubriek Netwerkorganisatie in beeld laten we daarom een van onze pedagogisch begeleiders zelf aan het woord. Een unieke kijk op pedagogische begeleiding in tijden van corona.
Hilde Hendrickx is schoolbegeleider basisonderwijs in regio Antwerpen. Zij is als anker het eerste aanspreekpunt voor de scholengemeenschappen Samenspel, Pagadder, KVO en Putte-Heist.
Hoe ziet een gemiddelde werkdag voor jou er in tijden van corona uit? Wat is er anders?
Vóór de coronaperiode vertrok ik ‘s morgens met de auto naar de basisscholen voor ondersteuning van leraren en directeurs. Voorbereiding van schoolcontacten en beantwoorden van e-mails gebeurden meestal na de schoolbezoeken. Nu start ik ’s morgens met het lezen en beantwoorden van e-mails. Wanneer de scholen open zijn, komen daar ook vaak telefonische contacten met directeurs bij.
In de eerste coronaweek kwamen er vooral praktische zaken op ons af over de organisatie van de opvang en het leren op afstand. Ondertussen merk ik dat er toch heel wat directeurs deze periode ook willen benutten om met hun team verdere pedagogisch-didactische stappen te zetten. Zo worden bepaalde implementatieplannen voortgezet, zoals bij een traject wereldoriëntatie (wo) waarbij het team leermiddelen kritisch bekijkt aan de hand van een kijkwijzer.
De eerste dagen van de verscherpte maatregelen waren de scholen vooral bezig met het zo zinvol mogelijk opvangen van de leerlingen op school en met het opstarten van afstandsleren. Er zijn toen enkele begeleidingsinterventies geannuleerd, sommige interventies zijn verplaatst. We bekeken daarvoor altijd samen met de betrokken partners welke interventies het meest essentieel zijn om wel te laten doorgaan en welke eventueel later kunnen plaatsvinden.
Je werkt nu al enkele weken als schoolbegeleider noodgedwongen van thuis uit. Welke sterktes en zwaktes zie je in digitale systemen, zoals Zoom of MS Teams, in het kader van je dagelijkse werk?
Mijn digitale competenties zijn zeker versterkt de laatste weken. MS Teams is een handige tool om binnen de organisatie met elkaar te overleggen. Zo houden we met verschillende groepen, zoals met het regionale team basisonderwijs en onze cluster ‘muzische, media, wo’ op regelmatige basis een overlegmoment. Ik had ook al overleg met Brussel-collega’s via MS Teams. Die tool laat ook toe om de camera van je laptop te gebruiken. Het is fijn om je collega’s nog eens te zien, weliswaar op een computerscherm, maar het schept toch een zekere verbondenheid.
Waarvoor doen scholen nu specifiek een beroep op jou als pedagogisch begeleider? Zijn de ondersteuningsvragen anders? Welke vragen zijn nieuw?
Ik stel een grote diversiteit vast tussen de scholen die ik begeleid op het vlak van ondersteuningsvragen. Sommige scholen willen graag zoveel mogelijk geplande interventies laten doorlopen, weliswaar via online platformen. Andere scholen willen in deze periode vooral inzetten op afstandsleren en op betekenisvolle opvang. Zij stellen geplande acties rond pedagogisch-didactische thema’s uit naar een latere datum.
Ik merk dat ik vóór de coronatijd meer met leerkrachten werkte door coaching op de klasvloer, tijdens overlegmomenten … In deze periode werk ik vooral met directeurs en zorgcoördinatoren. Zij zijn nu eerder de tussenpersonen om bijvoorbeeld opdrachten en reflectieoefeningen aan hun lerarenteam door te geven.
Ben je de voorbije weken toch concreet met leraren aan de slag gegaan? Hoe pak je dat onder de huidige omstandigheden aan? Wat zijn de reacties van de leraren?
Wat leraren betreft, heb ik vooral via e-mail en telefoon gewerkt. Sommige leraren zien deze periode ook als een echte kans om zich te verdiepen in bepaalde onderwerpen. Zo kreeg ik de vraag van een leraar die binnen zijn graad afspraken wil maken over de inhouden van de thema’s voor wereldoriëntatie. Ik probeer daarbij vanop afstand de leraren te ondersteunen.
Kun je een korte omschrijving geven van een recente begeleidingsinterventie? Wat heb je nu anders moeten aanpakken?
In één van de scholen waar ik ankerbegeleider ben, maakt de kleuterschool werk van het optimaliseren van de speel- en leeromgeving en willen ze ook hun hoekenfiches herbekijken. Normaal gezien hadden we daarover met een lerarengroep een overlegmoment op school. Nu heb ik met de directeur en de zorgcoördinator van de school mogelijke acties telefonisch besproken. Nadien heb ik een voorstel voor een stappenplan gemaakt hoe ze dat in kleine groepjes met het lerarenteam kunnen aanpakken. De zorgcoördinator heeft samen met mij de stappen nog meer schooleigen gemaakt en zo kunnen ze nu aan de slag. We hebben afgesproken om in de loop van de volgende weken telefonisch samen verder te reflecteren op de gedane acties om te bekijken hoe dat proces loopt en waar bijsturing nodig is.
Welke voordelen heeft ‘afstandsbegeleiding’ volgens jou? Wat zijn de nadelen ervan?
Deze complexe tijd laat ons nadenken over de essentie. Het belang van een vertrouwensband tussen de school en de pedagogische begeleiding wordt zichtbaarder. Ik merk in de gesprekken met directeurs dat ook zij nood hebben om hun verhaal te kunnen doen en kunnen aangeven wat deze speciale werkomstandigheden voor hen persoonlijk betekenen. Een voordeel is dus dat het belang van ‘nabijheid’ van begeleiding nog meer tot uiting komt. Een nadeel is uiteraard dat niet alle leraren voldoende affiniteit hebben met een online overleg, waardoor er toch minder contacten met leraren zijn. Zelf ervaar ik dat online vergaderen ook vermoeiend is en dat het een grote uitdaging is om een evenwicht te vinden in de woon-werksituatie.
Kunnen we volgens jou lessen trekken uit de huidige situatie voor het werk als pedagogisch begeleider? Indien ja, welke?
Dat het belangrijk is om een goede relatie op te bouwen met alle scholen. Het opgebouwde vertrouwen met de leraren en de directeurs zorgt ervoor dat het verplicht werken op afstand nu overbrugbaar is. Verder merk ik dat scholen het appreciëren dat er vanuit Katholiek Onderwijs Vlaanderen duidelijke richtlijnen worden gegeven en dat informatie snel beschikbaar is.
We hebben ook al tal van heldenverhalen uit onze scholen vernomen. Wat heeft op jou in positieve zin de meeste indruk gemaakt?
De gedrevenheid waarmee scholen aan de slag gaan om te proberen om met al hun leerlingen in verbinding te blijven, ook met leerlingen in kwetsbare thuissituaties. Zo hoorde ik van leraren die elke week alle kinderen van de klas opbellen om te informeren hoe het met hen gaat. De aandacht voor het socio-emotionele is echt heel groot. In een kleuterschool werden heel wat stoffen zakken aangekocht en gevuld met prentenboeken en speelgoed uit de kleuterklas. Ouders kunnen elke week een zak ophalen met interessante ‘inhoud’ om thuis met de kleuters te vertellen en te spelen. Wanneer de zakken worden ingeleverd, worden ze flink gewassen en wordt het speelgoed ontsmet en weer klaargemaakt om een andere kleuter blij mee te maken.
