Het voorbereiden van leerlingen op het studeren van grotere leerstofgehelen in natuurwetenschappen vormt een uitdaging. Met een gerichte aanpak tijdens de les kun je als leraar helpen bij effectief studeren. Onze leerfiches van Katholiek Onderwijs Vlaanderen reiken heel wat inspiratie en methodieken aan om je leerlingen te ondersteunen en succesvol te ‘leren leren’. We passen dat toe op een aantal items en leerplandoelen uit onze leerplannen Natuurwetenschappen voor de eerste graad.
Laat de leerlingen zichzelf toetsen voordat ze hun leermiddel openen. Vraag hen bijvoorbeeld om alles wat ze weten over ‘biotische en abiotische factoren’ (LPD 7 in I-Nat-a; LPD 6 in I-Nat-b) te noteren voordat ze de leerstof doornemen. Je kunt een digitale tool gebruiken om een quiz te organiseren zodat elke leerling kan antwoorden. Voorbeelden: Kahoot, Socrative, Bookwidgets, Plickers …
Gebruik als leraar een Cornell-schema om de leerstof te structureren, bijvoorbeeld over ‘aggregatietoestanden en faseovergangen van stoffen aan de hand van het deeltjesmodel’ (LPD 10 in I-Nat-a; LPD 9 in I-Nat-b).
Laat leerlingen zelf noteren:
Bijvoorbeeld
Bijvoorbeeld ‘aggregatietoestanden: vast-vloeibaar-gas’
Moedig leerlingen aan om fouten te bestuderen, maak daarvoor tijd vrij tijdens je les. Bijvoorbeeld, na een evaluatie over ‘energieomzettingen in systemen’ (LPD 16 in I-Nat-a; LPD 13 in I-Nat-b) kunnen ze hun fouten bekijken en bedenken waarom het fout is. Dat kan helpen om de leerstof dieper te verwerken of fouten in de redenering bij te sturen, waardoor ze tot beter leren komen. Je kunt hen aanmoedigen om in hun planning in voorbereiding op volgende evaluaties extra tijd te voorzien voor de leerstof waartegen ze nog fouten maakten.
Laat leerlingen reflecteren over hun leerproces, bijvoorbeeld bij de leerinhouden over ‘de onderlinge relaties tussen verschillende organismen en de rol van biotische en abiotische factoren’ (LPD 7 in I-Nat-a; LPD 6 in I-Nat-b). Je kunt leerlingen een exit-ticket laten invullen op het einde van de les: ze noteren drie dingen die ze leerden, twee dingen die ze interessant vonden en één vraag die ze nog hebben. Ga als leraar aan de slag met deze exit-tickets en stuur het leerproces bij waar nodig.
Als leraar kies je doelgericht welke leerstrategieën je inzet zowel op niveau van de klasgroep als voor de individuele leerling. Heeft een leerling moeite met het onthouden van definities, dan kun je bijvoorbeeld flashcards inzetten om hem te ondersteunen. Het begrijpen van processen kan met meer visuele hulpmiddelen zoals conceptmaps en mindmaps worden gefaciliteerd.
De leerfiches vind je op onze themapagina leren leren so.
