Ouders en leerlingen actief betrekken als gelijkwaardige partners is de basis voor een vertrouwensvolle interactie. Wanneer je leerling zijn of haar leerproces mee kan regisseren en daarvoor de juiste feedback krijgt, wordt er dieper geleerd.

Je kunt hiervoor onder andere gebruik maken van drie instrumenten.

• Reflectievragen voor de leerling: met deze inspiratievragen kun je samen met je leerling bij voorkeur in een persoonlijk contact vanuit zijn eigen context en zelfreflectie tot een beginsituatie komen. Om tot krachtige feedback te komen, kun je deze info toetsen aan de ervaringen van ouders met hun kind en de observatie van het lerarenteam. 
• Vragenlijst voor leerlingen op basis van de principes van een "growth mindset": na het beantwoorden van de reflectievragen begrijpt je leerling zijn of haar studieresultaten beter. Hij/zij kan het succes of falen ook toeschrijven aan de eigen leerresultaten en de eigen inspanningen. Om je als leraar te ondersteunen bij al deze dimensies ontwikkelden we een document met vragen om met leerlingen hierover in gesprek te gaan.  
• Placemat: mijn klassenraad: je leerling onderzoekt zelf verschillende aspecten en omstandigheden die bijdragen tot de beste kans op leren en studeren zowel thuis als in de school: socio-emotioneel, digitaal, voorkeursvakken, leer-en werkhouding, toekomstperspectief. Het is de basis voor een goed gesprek met je leerling. 

In het dossier van de leerling, al dan niet digitaal, is heel wat informatie voor de beeldvorming door de portretterende klassenraad te vinden. Zowel het overleg met de klassenleraar van het vorig schooljaar als de informatie uit de delibererende klassenraad is hier het vertrekpunt.
 
Deze leidraad helpt je de juiste vragen te stellen.

De ouders hebben de voorbije maanden een specifieke rol gekregen die ze al of niet hebben kunnen opnemen en waren betrokken partij in het afstandsleren. Hun ervaringen en noden ten aanzien van het leren van hun kind betrekken bij de beeldvorming is nu meer dan ooit opportuun.  

Het document bevraging ouders helpt je om de ouders bij de beginsituatie te betrekken.

Je vakgroep wil te weten komen welke leerplandoelstellingen niet volledig bereikt werden. Ze wil ook vaardigheden van de leerlingen in kaart brengen. Met de inspiratievragen uit dit document kun je de betrokkenheid van je vakgroep bij de beeldvorming op de klassenraad vergroten.

Een bijzondere situatie vraagt je om bijzondere aandacht te schenken aan competenties die leerlingen ontwikkelen om informatie op te nemen en te verwerken. De twee tools die je hieronder kunt downloaden helpen je om leercompetenties en de leermotivatie in te schatten. Het is slechts een greep uit de vele competenties.

Deze tools spelen in op drie niveaus:

• Inspireren om een visie te ontwikkelen op school-en klassenraadniveau.  
• Inschatten waar de leerling staat in zijn leerproces uitgaande van de doelen die we voor leerlingen stellen. Deze inschatting vormt de basis voor een brede beeldvorming op weg naar onderwijsloopbaanbegeleiding van de leerling. 
• Ontdekken in welke mate een leerling leermotivatie toont voor jouw vak(gebied). De inschatting van leermotivatie op basis van concreet gedrag is een eerste stap in het proces waarin de leerling ‘echt’ eigenaar wordt van zijn eigen leerproces.

Je kunt het geheel bekijken of je kunt een focus leggen als eerste opstap. De tool is een basis om van te vertrekken, geen eindpunt.

• De tool leercompetenties inschatten is bestemd voor de leraar.  
• De tool beleid leercompetenties voegt de dimensie schoolbeleid en klassenraad toe.

Maak samen afspraken over wat er nodig is om een gestructureerde, efficiënte klassenraad te organiseren. Spreek samen af:

• wie de klassenraad voorzit 
• op welke manier je het woord vraagt 
• wie noteert
• wie de tijd bewaakt 
• hoe je op een collega reageert wanneer je niet akkoord gaat 
• welke toon je gebruikt wanneer je over leerlingen spreekt 
• hoe je de gemaakte afspraken noteert en communiceert aan leerlingen en ouders 
• wie de afspraken opvolgt per leerling en op welke manier

Je bespreekt je leerlingen gestructureerd. Het doel van de portretterende klassenraad is het scherpstellen van de beginsituatie en afspraken voor de ondersteuning en de begeleiding van de leerling met concrete maatregelen en acties. Je werkt doelgericht. In de meeste gevallen start je met een korte bespreking van het functioneren van de klasgroep. Vervolgens kan de klassenraad overgaan tot het bespreken van de individuele leerlingen. Dit doe je op basis van waarneembare gegevens.

Om je te ondersteunen om met elkaar en over een leerling een goed gesprek te voeren op een klassenraad, bieden we hieronder de vier stappen van verbindende communicatie aan. Deze vier stappen inzetten, heeft enkele voordelen: 

• je gesprek heeft een structuur, zonder dat je het doel van het gesprek uit het oog verliest, nl. de leerling; 
• de vier stappen brengen rust en maken dat je oordeelvrij spreekt; 
• je ontdekt waar je verantwoordelijkheid begint en waar die stopt; 
• je leert dat er een andere manier is om emoties als teleurstelling, boosheid en andere emoties te kanaliseren. 

Daarnaast biedt verbindende communicatie leerkansen om:

• beter met elkaar om te gaan; 
• elkaars behoeften te ontdekken; 
• te zoeken hoe je tot een én-én-oplossing kunt komen. 

Het model van verbindende communicatie is erg eenvoudig en bestaat uit vier elementen:

• stap 1: waarneming 
• stap 2: gevoel 
• stap 3: behoefte 
• stap 4: verzoek

Wat houden deze elementen in en hoe verhouden ze zich tot elkaar? De leidraad verbindend samenwerken in de klassenraad biedt je meer informatie.