We willen je als leraar inspireren om aan de minimale verwachting van het leerplandoel te voldoen.
De leerlingen analyseren opvoedingssituaties aan de hand van pedagogische modellen met aandacht voor risico- en beschermende factoren op micro-, meso- en macroniveau.
Alles dat in het meervoud staat in het leerplandoel: minstens 2
Wat moet er dus minimaal aan bod komen (in didactiek en evaluatie), uitbreiden mag uiteraard:
Deze omschrijving van analyseren vinden we terug in het glossarium van het leerplan. Dit moet je steeds bekijken in relatie tot de inhoud van het leerplandoel. Bij LPD 5 verwachten we dus dat leerlingen verbanden zoeken tussen opvoedingssituaties en risicofactoren en beschermende factoren op verschillende niveaus, op basis van een pedagogisch model.
Analyseren wordt interessant als je zinvol gebruik maakt van de gemaakte analyse en een besluit formuleert. Enkele aandachtspunten bij dat analyseren:
Bij LPD 5 gaat dat iets over een opvoedingssituatie.
Bij LPD 5 is de bril een pedagogisch model. We gaan vanuit de bril van het pedagogisch model kijken naar de opvoedingssituatie.
= iets vaststellen, een verklaring formuleren …
Bij LPD 5 ga je een inschatting maken vanuit de inzichten van een pedagogisch model.
= tips aanreiken, aanbevelingen doen …
Bij LPD 5 ga je advies geven vanuit de inzichten van een pedagogisch model.
Enkele inspiratievragen met als doel om een beargumenteerde inschatting te maken (ALERT):
Tip: bepaal even aan de hand van volgende items of de vraag aansluit bij de verwachtingen van het LPD:
De leerling moet een verklaring/interpretatie maken omtrent hoe zit het met de balans tussen de risicofactoren en beschermende factoren op de verschillende niveaus.
bepalen op basis van de situatie in de casus van persoon x
Balansmodel van Bakker
Het balansmodel van Bakker heeft aandacht voor de balans tussen beschermende en risicofactoren op verschillende niveaus.
Een inspiratievraag met als doel advies geven bij een opvoedingssituatie (ADVICE):
--> Geef 2 tips om beter om te gaan met de uitdagingen in deze opvoedingssituatie (vanuit een pedagogisch model).
Tip: bepaal even aan de hand van volgende items of de vraag aansluit bij de verwachtingen van het LPD:
tips
bepalen op basis van de situatie in de casus van persoon x
Vanuit het balansmodel van Bakker worden tips gegevens bij deze opvoedingssituatie.
Er wordt verder gegaan op de zaken die vastgesteld geweest zijn in de analyse hierboven (zie risico- en beschermende factoren op micro-, meso- en/of macroniveau).
Tip: een beargumenteerde inschatting maken is hier nodig om tot advies te kunnen komen. Het vermijdt ook dat er zomaar tips worden gegeven zonder een voorafgaande analyse.
We kunnen niet verwachten dat leerlingen zomaar kunnen analyseren. We zullen hen echt moeten aanleren wat er verwacht wordt bij de analyse en het formuleren van de conclusie van een analysevraag. Bouw dit op met de leerlingen aan de hand van een leerlijn.
Let er ook op dat er voldoende oefenkansen zijn tijdens de les alvorens dit te evalueren via bv. een toets of examen. Oefen ook op dezelfde complexiteit, soort vraagstelling ...
Een langer artikel/een langere uitgeschreven situatie/... kan de complexiteit verhogen
In de opbouw van de leerlijn kun je erover nadenken om leerlingen eerst te laten oefenen met gekende pedagogische modellen. Hou er bij dit leerplandoel wel rekening mee dat ze geen voorkennis hebben vanuit de leerplandoelen van de 2de graad. In dit geval gaat het dus eerder over: welk pedagogisch model heb je eerst aangebracht?
Je kunt de complexiteit verhogen door het pedagogisch model niet te vermelden in de vraagstelling.
Je kunt de moeilijkheidsgraad laten variëren door één of meerdere modellen te betrekken in de opdracht.
Je kunt leerlingen vragen om hun antwoorden te baseren op informatie uit één enkele bron (bv. de gekregen casus) of uit verschillende bronnen (bv. de casus en een bijkomende tekst in bijlage omtrent een ander model). Didactische tip: je zou mogelijke bijkomende bronnen (bv. krantenartikels) kunnen meegeven voor een toets/examen.
We verwachten dat de leerlingen komen tot analyseren waarbij ze een verband of verbanden gaan leggen en een besluit gaan formuleren volgens de verwachting van het leerplandoel. Alert en advice kunnen inspiratie bieden om leerlingen te leren iets zinvols te doen met de analyse die ze maken. Het is niet zo dat beide soorten vragen aan bod moeten komen.
Ten slotte kun je spelen met verschillende combinaties van de zaken hierboven. Bv. je kunt een eenvoudige casus vanuit verschillende modellen laten bekijken of juist één complexe situatie vanuit slechts één model laten analyseren ...
...
Je hebt eenvoudigere en moeilijkere formuleringen van een vraag (bv. als het model dat de leerlingen moeten gebruiken al dan niet in de vraag zelf staat). Je kunt de keuze maken om met de leerlingen heel duidelijk vast te leggen welke soort vraag of vragen je zal stellen op bv. toetsen of examens. Stel dat je dit minder duidelijk wil vastleggen, dan zal je in je didactiek goed moeten oefenen op verschillende soorten vraagstellingen zodat de leerlingen goed voorbereid worden op een variatie aan vraagstellingen.
Je kunt bv. (in het begin) opstapvragen voorzien om zo de leerling te helpen om stap voor stap de casus te ontleden.
Enkele mogelijke opstapvragen bij een casus passend bij LPD 5:
Je kunt ook een opbouw voorzien in het begeleiden van de leerlingen bij het formuleren van een conclusie op een analysevraag. Zo kun je in het begin duidelijk(er) aangeven wat je verwacht in het antwoord/de conclusie.
In opbouw kun je leerlingen zelfstandig laten oefenen op een deel van het analyseproces.
Je kunt bv. leerlingen zelfstandig laten oefenen op het ontleden en klassikaal bekijken om de conclusie te formuleren. Leerlingen kunnen ook in groepjes nadenken over een deel van de analyse ...
Je kunt het antwoord al dan niet voorstructureren zodat leerlingen goed weten wat van hen wordt verwacht in het antwoord.
Bv. Verklaar de balans in de gezinssituatie van persoon x vanuit het balansmodel van Bakker.
Stap 1: Noteer boven de pijl, voor de verschillende niveaus, de risicofactoren voor het kind.
Stap 2: Noteer onder de pijl voor de verschillende niveaus, de beschermende factoren voor het kind.
Stap 3: Noteer naast de grote pijl de conclusie omtrent de balans tussen draagkracht en draaglast.
Hou er rekening mee dat de antwoorden bij deze casussen maar een mogelijk antwoord zijn. De verwachtingen, wat je verwacht in de analyse en de conclusie, bepaal je uiteraard zelf als leraar.
