In het zesde leerjaar van basisschool De Zeppelin in Herk-de-Stad gaat alles zijn gangetje. Op een zucht van het middelbaar onderwijs bruist de klas iedere dag van enthousiasme. Ook Elias, een pientere en blije jongen die elke dag opnieuw bewijst dat kracht soms in de kleinste details schuilt. Elias leeft met diabetes type 1. Toch straalt hij een enthousiasme uit dat de hele klas op sleeptouw kan nemen. Met leerkrachten en directie die hem zorgvuldig omkaderen, ouders die altijd een oogje in het zeil houden en klasgenoten die zonder aarzelen inspringen wanneer het nodig is, heeft Elias een hechte kring van mensen rondom zich die echt om hem geven. En Elias? Die blijft bovenal gewoon zichzelf, een vrolijke doorzetter met een warm hart. "Elias is gewoon Elias, alleen heeft hij dat extra dingetje, dat onzichtbare rugzakje", klinkt het.
Leven met diabetes type 1 voor een leerling in het zesde leerjaar kan op het eerste gezicht een flinke uitdaging lijken. Toch straalt Elias elke dag een warmte uit die meteen iedereen raakt. Hij gaat met een ontwapenende glimlach door het schoolleven, gedragen door zijn eigen groeiende zelfstandigheid en omringd door mensen die hem echt waarderen voor wie hij is. Leerkrachten, directie, ouders en klasgenoten vormen samen een zachte en veilige omgeving die hem vleugels geeft. Elias toont op zijn beurt dat moed soms in kleine momenten zit en dat een onzichtbaar rugzakje net zo goed vol kracht kan zitten. Zijn verhaal nodigt uit om mee te stappen in een wereld waar steun, vriendschap en levenslust hand in hand gaan.
Elias zit vandaag in het zesde leerjaar en is bijna klaar om naar het secundair te gaan. Dat doet hij vol vertrouwen, met diabetes type 1. "De diagnose van diabetes type 1 van Elias kwam in de zomervakantie, net voor hij naar het tweede leerjaar ging", vertelt mama An. En onmiddellijk toonden ze hier bij De Zeppelin erg veel bereidheid. Zij wilden hier op school heel graag de insuline injecties geven. Op zich kon de dokter daarvoor wettelijk gezien echter geen toestemming geven. We konden maar best een verpleegster hier op school laten komen. Dat kun je echter niet zomaar organiseren voor een kind met diabetes type 1. Het kan zijn dat er een dag is dat de suikerwaardes in zijn bloed plots heel hoog of heel laag staan. En dan moet er onmiddellijk ingegrepen worden. Je kan op dat moment niet zomaar een verpleegster bellen die er dan zo snel als mogelijk moet staan. In eerste instantie mochten de ouders de injecties komen toedienen op school.
Gelukkig veranderde de wetgeving en het team van De Zeppelin was meteen bereid hierin mee te gaan. Een aantal leerkrachten is de opleiding Bekwame Helper gaan volgen in Hasselt." Een bekwame helper is iemand die zelf geen verpleegkundige is, maar die na de opleiding bepaalde verpleegkundige handelingen mag doen. "En zo mogen zij intussen ook injecties geven, helpen bij het plaatsen van een katheter of sensor wanneer dat nodig is, …", klinkt het.
Katrien Robijns, directrice van Basisschool De Zeppelin, onderstreept op haar beurt de verbinding tussen ouders, (zorg)leerkrachten en directie: "Wij proberen Elias zo goed mogelijk te ondersteunen. Ik denk van het moment dat hij de diagnose kreeg, dat wij als school mee op de kar zijn gesprongen. Zo kwam er een verpleegster van het diabetesteam (van Jessa ziekenhuis in Hasselt, nvdr) op bezoek hier. En die gaf dan tekst en uitleg. Wat is diabetes? Welke symptomen kan je herkennen? Wat moet je doen? Wat is de behandeling? Dus eigenlijk de hele uitleg van het verhaal van Elias. En hoe we hem daarin konden en kunnen bijstaan. En ook naar medicatie en metingen toe bijvoorbeeld. Dit jaar hebben we drie van onze leerkrachten naar de opleiding Bekwame Helper gestuurd. Wanneer je medicatie toedient of medische handelingen uitvoert op school, moet je immers de opleiding Bekwame Helper gevolgd hebben bij het diabetesteam in Hasselt."
"Sowieso doen we op dat vlak in het begin van elk jaar schooljaar aan kennisoverdracht", gaat Katrien Robijns verder. "Met de leerkrachten en uiteraard ook met Elias. We maken met hem hele goede afspraken. Elias moet vooral weten en voelen dat hij altijd bij de leerkrachten terecht kan. We hebben op dat vlak ook een heel fijne samenwerking met de ouders. Van in het begin hebben ook zij ons heel veel vertrouwen gegeven. Je moet toch ook meerekenen dat leerkrachten hier uiteraard wel een flinke verantwoordelijkheid dragen op dat vlak. Ze stellen zich daarbij terecht de vraag wat er gebeurt wanneer ze iets verkeerd doen. Ook daar hebben de ouders van Elias ons echter helemaal gerust gesteld. Als we met concrete vragen zitten, kunnen we hen immers altijd bereiken. Zij monitoren (via een app op hun smartphone, nvdr) immers de situatie ook voortdurend mee."
En dan is er Elias die als 11-jarige student heel verantwoordelijk omgaat met die diabetes type 1. "Ik let altijd heel goed op. Als ik laag sta, dan zorg ik dat ik hoger kom. En omgekeerd", weet Elias. De enthousiaste tiener spreekt het uit alsof het de evidentie zelve is. Wanneer hij een te lage bloedsuikerspiegel meet, dan neemt hij wat druivensuiker om de waarde weer op peil te krijgen. Wanneer zijn bloedsuikerwaarden te hoog zijn, dan moet een zogenaamde bolus insuline toegediend om de bloedsuikerwaarden weer naar een normaal peil te brengen. Zonder verpinken toont Elias ook het meettoestelletje aan zijn broeksriem dat via een kabeltje aan een pomp/katheter op zijn buik de waarden in de gaten houdt. Onder zijn coole sweater is daar niets van te zien. Veel echter kan een onzichtbaar rugzakje niet worden. Elias lijkt het alvast niet te deren. Hij glundert wanneer hij aan de praat is. "En als ik het signaal van het metertje niet hoor, wijzen mijn vrienden in de klas mij er wel op", klinkt het.
"Er zijn ook periodes, mogelijk omwille van hun groei en de hormonen, dat de bloedsuikerwaarden moeilijker te corrigeren zijn", legt zorgleerkracht Sara uit. "Dan krijgen ze al eens vaker een auditief signaal dat de bloedsuikerwaarden niet ok zijn. En dat merkt de klas dan wel. Raar maar waar, Elias let er niet altijd op. En dan gaat dat pieptoontje al eens aan hem voorbij, maar zoals gezegd springen de leerkracht of zijn klasgenootjes dan snel bij." Ook als Elias ziek is bijvoorbeeld, is het vaker moeilijker te corrigeren. "De klas is daar ook heel hard in meegegroeid", vult directrice Katrien Robijns aan. "Ze zitten al jaren samen en zorgen ook goed voor elkaar. Dat is echt mooi om te zien."
"Ik denk dat we niet zo ver gestaan hadden wanneer er niet het volste vertrouwen van mama An en papa Ward naar ons toe was", gaat zorgleerkracht Sara op haar beurt verder. "Zij stellen ons altijd gerust. Je voelt van hen duidelijk het signaal dat ze overtuigd zijn dat Elias bij ons in goede handen is. Je moet meerekenen dat zij ook een stuk controle uit handen geven. Elias is immers een groot deel van de dag hier bij 'De Zeppelin', in de klas. En dan heb je als (zorg)leerkracht ook wel zoiets van: 'Dit moeten we naast de lessen ook nauwkeurig in de gaten houden.'"
Die zorg gaat bovendien ook verder dan het klaslokaal. "Vorig jaar zijn we op uitstap gegaan naar het Schulensmeer", aldus zorgjuf Sara. "Dan checken we op voorhand wat kan voor Elias. Wat is er nodig opdat hij toch alle activiteiten kan meedoen? Hoe is de temperatuur daar? Welke dingen hebben we daar mogelijk niet voorhanden die in het klaslokaal wel aanwezig zijn? Binnenkort gaan ze op sneeuwklassen. En Elias gaat mee. Ja, ook daar moet je natuurlijk op voorhand over samenzitten. Kortom, we doen er hier echt alles aan om hem zo optimaal mogelijk te laten deel uitmaken van de klas. Ook mama An en papa Ward springen dan bij. "We proberen op voorhand bijvoorbeeld zoveel mogelijk info in te winnen over wat ze ginder zullen eten. En dan kunnen wij een lijst met doseringen en gewicht meegeven. Dat vergemakkelijkt het praktische aspect alvast voor een stuk."
Je zou het Elias alvast niet nageven. Hij is een vrolijke, guitige tiener die vol goesting in het leven staat: "Ik vind het ontzettend fijn dat ik zo een goede school heb. En dat iedereen bij De Zeppelin de dingen zo goed opvolgt. En ook de steun die ik krijg van mijn klasgenootjes. Heb ik bijvoorbeeld tijdens de speeltijd een lagere bloedsuikerwaarde, dan is er altijd wel iemand van mijn klas die mij vraagt om even mee te lopen tot aan het klaslokaal. Ja, ik heb nooit het gevoel dat ik er alleen voor sta."
Ook papa Ward is er op zijn beurt helemaal gerust in. "Met die goede omkadering, kunnen wij als ouders ons zonder zorgen concentreren op onze dagtaak, wetende dat Elias in goede handen is. Het is echter niet zo van: 'Mijn kind is op school of op uitstap. Trek jullie plan.' Neen, wij zijn ook constant alert en monitoren de situatie mee." Dat doen mama An en papa Ward onder andere via een app op hun smartphone en in direct overleg met directie en leerkrachten. "We kunnen Elias met een gerust hart toevertrouwen aan De Zeppelin", gaat mama An verder. "Ze zijn op dat vlak heel zelfredzaam. Wanneer ze met concrete vragen zitten, is er altijd een rechtstreekse lijn met mij of Ward." Elias draagt op zijn beurt mee die verantwoordelijkheid en geeft ook in de klas aan wanneer het even wat minder gaat. "Wij kunnen zijn lichaam uiteraard niet aanvoelen", vult zorgleerkracht Sara aan. "Wij hebben er echter het volste vertrouwen in dat als Elias aangeeft dat hij zich even niet lekker voelt, dat ook helemaal terecht is."
Een energieke tiener met diabetes type 1 in school omkaderen, daar is teamwork voor nodig. Om niet enkel met de ziekte om te gaan, maar ook om een warme, verbindende cultuur van openheid en solidariteit te creëren tussen de school, leerlingen, leerkrachten en ouders. "Zet het kind altijd voorop", klinkt het bij zorgleerkracht Sara. "Luister wat het nodig heeft. Hoe het zich voelt. En stuur op basis daarvan dan bij." Communicatie is daarbij erg belangrijk volgens mama An: "'De Warmste Week' en in die optiek het thema 'De Warmste Rugzak' van Katholiek Onderwijs Vlaanderen staan in het teken van onzichtbare ziektes. We hebben het hier over Elias, maar het thema is vast en zeker van toepassing op nog andere studentjes hier bij De Zeppelin. Alles moet bespreekbaar zijn."
"Volgend jaar gaat Elias naar het middelbaar", vult papa Ward aan. "Dat gaat opnieuw een uitdaging worden. Voor ons, maar ook voor Elias. Bij De Zeppelin zit je met een klein en hecht team dat onze zoon fantastisch omkadert. Volgend jaar moeten we weer even die vertrouwde omgeving weten op te bouwen. We hebben er echter het volste vertrouwen in dat ook dat helemaal goed zal komen." Directrice Katrien Robijns vindt het op haar beurt alvast heel mooi hoe iedereen met die gedeelde verantwoordelijkheid omgaat: "Het is fraai om Elias zien op te groeien in een veilige omgeving en hoe hij ook zelf zijn verantwoordelijkheid daarin neemt. Daar kan je als school enkel maar trots op zijn. Elias is tenslotte een tiener, die ondanks zijn rugzakje, net als elke andere tiener volop in het leven staat."



