Mogen scholen voor buitengewoon onderwijs het nieuwe leerplanconcept Zin in leren! Zin in leven! gebruiken?
Ja, maar steeds binnen het cyclisch proces van handelingsplanning.
Met het leerplanconcept voor het basisonderwijs, Zin in leren! Zin in leven!, streven we er naar om een generiek ordeningskader te maken voor alle leerlingen in het basisonderwijs, ongeacht de plaats waar ze lesvolgen. We dromen van buitengewoon goed onderwijs voor alle leerlingen.
Decretaal wordt een leerplan niet goedgekeurd voor het buitengewoon onderwijs. Een centraal uitgewerkt leerplan voor het buitengewoon onderwijs is ook niet realistisch.
Buitengewone scholen hebben de decretale verplichting om een curriculum op maat van hun doelgroep(en) uit te bouwen met het cyclisch proces van handelingsplanning. Het eigenaarschap bestaat er in dat een school het leerplan Zin in leren! Zin in leven! als ordeningskader mag gebruiken. De geselecteerde doelen sluiten aan bij de specifieke onderwijsbehoefte van de doelgroep, de pedagogische eenheid of het individu. Ze krijgen dan het statuut van ontwikkelingsdoelen. De school bepaalt welke doelen prioritair zijn, schrapt wat onrealistisch is of verfijnt de ontwikkelstappen waar nodig met oog op de specifieke orthodidactische of orthopedagogische kaders.
Er moet telkens op schoolniveau nagegaan worden of de generieke doelen en de leerlijnen, zoals aangegeven in het leerplanconcept, gepast zijn voor de specifieke doelgroep(en) van de school. Om maximale leerkansen op maat van iedere leerling in het buitengewoon onderwijs te realiseren zijn vaak bijkomende tussenstapjes of extra doelen nodig zijn.
Start je als buitengewone school met Zill, dan doe je dat vanuit een weloverwogen en gedragen keuze. Het ordeningskader wordt daar waar relevant voor de doelgroep(en) schooleigen gemaakt door ontwikkelingsdoelen, ontwikkelstappen en concretiseringen bij generieke doelen toe te voegen. Je concretiseert het ordeningskader met achterliggende kaders, specifieke observatie-instrumenten, werkmaterialen en andere bronnen die binnen hun handelingsplanning in de voorbereidingsfase en uitvoeringsfase kunnen gebruikt worden.
Dit proces nodigt je uit om als school stil te staan bij het eigen onderwijsaanbod:
Op die manier neem je als buitengewone school het eigenaarschap over Zill op en maak je het schooleigen, passend bij je pedagogisch project en op maat van je leerlingen.
Snel naar de leerplansite: Zin in leven!Zin in leren!
Op onze website zijn er nog heel wat achtergondpagina's te vinden die je meer duiding geven:
Concordantie met decretaal vastgelegde ontwikkelingsdoelen buitengewoon onderwijs
De concordantie met de bestaande ontwikkelingsdoelen en het servicedocument van type 3 is raadpleegbaar in de bib op de leerplansite.
Als we het leerplan voor alle leerlingen in het basisonderwijs willen inzetten, dan was er een uitbreiding nodig voor leerlingen met een ontwikkelleeftijd van 0 tot en met 2,5 jaar. Die ontwikkelstappen zijn apart aanklikbaar, waarna ze zich boven de goedgekeurde leerlijn van het gemeenschappelijk curriculum ontvouwen.
Dat laat toe dat leraren uit beide leerlijnen de ontwikkelstappen kunnen selecteren die passen bij de ontwikkeling van hun leerling of groep.
Leerlingen kunnen vanaf de leeftijd van 2,5 instappen in het basisonderwijs. Dat impliceert niet dat zij daarom functioneren op de ontwikkelleeftijd van een 2,5-jarige. Om leraren te ondersteunen bij het selecteren van ontwikkelstappen in de zone van de naaste ontwikkeling van die leerlingen, beschrijven we met de uitbreiding de vroegste ontwikkeling van 0-2,5. Voor die ontwikkelstappen werd ook de normale ontwikkeling als richtinggevend genomen, met die nuance dat we ons steeds bewust zijn van het feit dat onze leerlingen wel allemaal een kalenderleeftijd hebben tussen 2,5 en 12 jaar.
Er is dus een discrepantie tussen ontwikkelleeftijd, emotionele leeftijd en kalenderleeftijd. De ontwikkeling van die leerlingen is om één of andere reden vertraagd, grillig of anders waardoor ze onderwijs- en opvoedingsbehoeften hebben die zich in die jongere ontwikkelleeftijd situeren.
De uitbreiding is er gekomen om te kunnen inspelen op zorgnoden en opvoedings- en onderwijsbehoeften die zich situeren op een ontwikkelleeftijd 0-2,5. Zo schetst Zill in de leerlijnen de ontwikkeling van 0 tot en met 12 jaar en kunnen alle leerlingen in het basisonderwijs, ongeacht de plaats waar ze les krijgen, onderwijs krijgen vanuit eenzelfde visie en ordeningskader. Voor het buitengewoon onderwijs is het gebruik van Zill een keuze van de school, geen verplichting.
In het gewoon onderwijs streven we het gemeenschappelijk curriculum na, het goedgekeurde leerplan. De uitbreiding is NIET goedgekeurd, het zijn opstapjes om waar nodig in te zetten als voorbereiding op de ontwikkelstappen van 2,5+. De ontwikkelstappen geven richting aan ontwikkeling, inspiratie om leerlingen te begrijpen, om in ons achterhoofd te houden en ons handelen op af te stemmen.
Op vraag van onze scholen publiceren we een pdf met een afdrukbare versie van de uitbreiding 0-2,5 als aanvulling bij het leerplanboek Zin in leren! Zin in leven! (Zill). In die versie hebben we ook de eerste ontwikkelstappen van de goedgekeurde leerlijnen (2,5-12) opgenomen. Die waren richtinggevend om te bepalen waar er opstapjes nodig waren. De ontwikkelstappen voor de ontwikkelleeftijd 0-2,5 geven zicht op de onderliggende ontwikkeling.
De uitbreiding is als bijlage bij het leerplanboek te downloaden:
