De samenwerking tussen basis- en secundair onderwijs is gericht op de gedeelde zorg voor goed onderwijs aan kinderen en jongeren tijdens hun onderwijsloopbaan.
Het realiseren van optimale ontplooiingskansen voor alle leerlingen is een gezamenlijke opdracht voor alle onderwijsniveaus. Dit kan alleen als scholen van beide niveaus lokaal expliciet de verantwoordelijkheid delen.
Scholen werken samen als gelijkwaardige partners op verschillende vlakken. Leraren, directies, leerlingenbegeleiders en/of zorgcoördinatoren kunnen niveauoverschrijdende lerende netwerken vormen. Hierin worden visies, ervaringen en methodes gedeeld of op elkaar afgestemd.
Externen, zoals pedagogische begeleiding en het Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB), kunnen een ondersteunende rol spelen.
Het decreet leerlingenbegeleiding bepaalt dat basis- en secundaire scholen een beleid op leerlingenbegeleiding moeten uitwerken, implementeren en evalueren. Onderwijsloopbaanbegeleiding is een essentieel onderdeel van dat beleid. Bij de overgang van basis naar secundair onderwijs is het belangrijk dat de leerling voldoende wordt ondersteund om zelfkennis te ontwikkelen en inzicht te krijgen in de structuur en mogelijkheden van het secundair onderwijs. De pedagogische begeleidingsdienst kan scholen ondersteunen bij het uitwerken van dit beleid.
Basisscholen hebben vaak al een zorg- en GOK-beleid uitgewerkt in hun schoolwerkplan en kunnen dit als uitgangspunt nemen.
Continuïteit in de zorg betekent dat op elk moment in de schoolloopbaan van de leerling samen wordt gezocht naar een antwoord op zijn of haar opvoedings- en onderwijsbehoeften. Hierbij wordt rekening gehouden met ervaringen en informatie uit eerder verleende ondersteuning.
De pedagogisch-didactische aanpak in het basisonderwijs geeft een beeld van wat bij een leerling werkt. Secundaire scholen kunnen hierop voortbouwen, rekening houdend met de eigen context van de school.
Continuïteit in de zorg komt tot uiting in verschillende acties, zoals:
Elke leerling heeft baat bij een vlotte overgang tussen het basisonderwijs en het secundair onderwijs. Het principe van een warme overdracht is hierbij essentieel. Het inschrijvingsbeleid in het secundair onderwijs is geen losstaand of puur administratief-juridisch element.
Een zorgzaam inschrijvingsbeleid begint met een zorgzame intake. Je hebt oog en oor voor de informatie die relevant is voor de begeleiding van de leerling. De secundaire school beluistert de zorgvragen van ouders en de leerling.
De basisschool bereidt de leerling en de ouders voor op dit intakegesprek door bijvoorbeeld de baso-fiche te bespreken en samen op te stellen.
Samenwerking tussen scholen binnen één niveau en niveauoverschrijdend biedt mogelijkheden voor een lokale verankering van continuïteit in de zorg. Deze samenwerking richt zich op concrete scholen, klassen en leerlingen, elk met hun specifieke onderwijsbehoeften en pedagogisch-didactische beginsituatie. Werken vanuit de basis verhoogt de betrokkenheid van leraren, directies, zorgcoördinatoren en leerlingenbegeleiders bij samenwerkingsactiviteiten.
Het ontwikkelen van een breed netwerk tussen basis- en secundaire scholen in de regio is belangrijk voor een goede doorstroming, opvang en onthaal van basisschoolverlaters.
Dit vereist een gestructureerd en permanent overleg dat regionaal wordt georganiseerd. Dergelijk overleg kan zich richten op:
De meeste basisscholen hebben een duidelijk zicht op hun uitstroomscholen, en de meeste secundaire scholen weten uit welke basisscholen zij rekruteren. Gemotiveerde directies die overtuigd zijn van de meerwaarde van niveauoverschrijdende samenwerking, kunnen samenwerkingsplatforms opzetten. Hierbij moet steeds het belang van de leerling centraal staan.
Het is aangewezen om ook ondersteuningsnetwerken en scholen voor buitengewoon onderwijs (buo) te betrekken bij regionale samenwerking. Hierbij moet rekening gehouden worden met de spreiding van buo-scholen en de types:
Bij overstappen tussen netten is netoverschrijdende samenwerking belangrijk om continuïteit in de zorg te waarborgen. Dit betekent echter niet dat lokale overlegplatforms (LOP’s) verantwoordelijk zijn voor dit werkdomein. Scholen die via samenwerking tussen LOP bao en LOP so willen werken aan continuïteit van zorg, moeten rekening houden met de decretaal vastgelegde samenstelling van LOP’s. Vrije keuze van partners is hier niet mogelijk.
