Leerlingen uit de B-stroom of arbeidsfinaliteit gaan graag actief aan de slag. Aan de hand van de werkvorm 'braindump' steken de leerlingen de handen uit de mouwen en maken ze een nieuw bijproduct waarbij de leerling de kennis die reeds aanwezig is zichtbaar maakt. Aan de hand van dit bijproduct geef je de leerlingen een kapstok om de nieuwe leerstof te verbinden met wat ze al kennen.
Een klasgroep in de B-stroom en A-finaliteit is meestal geen homogene klasgroep. De leerlingen hebben allemaal een verschillend startpunt wat betreft de reeds verworven voorkennis. Als MaVo -leerkracht is het goed om bij aanvang te weten wat de leerlingen weten over het lesonderwerp. Om dit te structureren en zichtbaar te krijgen kan je als leraar beroep doen op ‘advanced organizers’. Een ‘advanced organizers’ is een middel om als leerkracht te achterhalen wat de beginsituatie is van de leerlingen, maar zeker ook om de leerlingen uit te dagen om de reeds verworven kennis zichtbaar te maken. Een vorm van een ‘advanced organizers’ is ‘braindump’. Door een werkvorm zoals ‘braindump’ in te zetten, reik je als leerkracht een duidelijke kapstok aan waarmee de leerlingen actief reeds verworven kennis en nieuwe te verwerven kennis kunnen koppelen met elkaar. Zo kan je als leerkracht vertrekken vanuit een gekende beginsituatie en stijgt de kans dat leerlingen de nieuwe leerstof beter onthouden.
Bij de categorie ‘oriënteren en plannen’ ligt de nadruk op het richten van de leerfocus. ‘Toets jezelf voor je cursus opengaat’ is hierbij één strategie die de leerling kan helpen oriënteren. Dit kan door bijvoorbeeld in te zetten op het formatief handelen. Braindumpen is een werkvorm waarbij de leerling de status van het reeds geleerde en het nieuw geleerde gaat evalueren. Indien je deze werkvorm regelmatig inzet tijdens de klaswerking is de kans ook groot dat het zelfbeeld van de leerling een positief duwtje krijgt. Dit omdat de leerling zal merken dat de leerstof écht beter blijft plakken.
Is het de eerste keer? Neem de leerlingen bij de hand. Een leerling leert niet uit zichzelf om kwaliteitsvol aan de slag te gaan met een ‘advanced organizers’. Toon de leerlingen eerst een voltooide braindump. Zo krijgen ze een idee wat het precies kan zijn. Soms is het ook werkbaarder om een kader mee te geven. Dit kan bijvoorbeeld door een blanco schema – placemat te gebruiken als kapstok.
Centraal plaats je het onderwerp, in de aanliggende zones plaats je een subcategorie of begrippen. Dit kan je de eerste keer best samen doen. Door het modelleren neem je eerst de tijd om uit te leggen welke stappen je precies zet om de placemat te vullen. Het modelleren is cruciaal zodat de leerlingen meegenomen worden in de leervragen die jij jezelf stelt als leerkracht.
Laat de leerling dan zelf aan de slag gaan. Door een ‘braindump’ aan te bieden in de beginfase laat je leerlingen nadenken over hetgeen ze mogelijks al weten, ook al denken ze niets te weten over het onderwerp. Bovendien krijg je als leerkracht op een snelle manier een idee wat de beginsituatie van de klasgroep is.
Lessenreeks afgerond? Lesdoel ingeoefend? Laat de leerling, in een andere kleur, de ‘braindump’ aanvullen met de nieuwe kennis. Zo check je als leerkracht kort in welke mate de leerling de nieuwe kennis heeft begrepen.
