Beste collega
Op dinsdag 26 november 2024 verscheen er in De Standaard een artikel waarin er wordt beweerd dat Latijn studeren je geen ‘cognitieve boost’ geeft. Af en toe laait de discussie over het utilitaire karakter van klassieke talen weer op in de media, meestal bij het begin van het schooljaar. Het bovengenoemde artikel verscheen nu naar aanleiding van een recente studie bij 1700 leerlingen. De sterke leerlingen in richtingen Latijn zouden dezelfde sterke leerlingen blijven in andere richtingen. Dat wisten wij al. We blijven met passie onze klassieke talen uitdragen, daar verandert niets aan.
Er kwamen ook reacties op het artikel uit De Standaard:
Heel wat aandacht voor onze Latijnstudie van PhD studente
@CathyHauspie
en twittervragen. Nog wat bedenkingen:
- het is effectief zo dat de meerwaarde van Latijn nog nooit (nergens, ook niet buiten VL) op een dergelijke schaal en longitudinaal onderzocht werd. Dat kan hier nu dankzij
@FWOVlaanderen
- we doen 2 grote studies. De studie die nu in een toptijdschrift verschijnt (https://users.ugent.be/~wduyck/articles/HauspieDuyckSchelfhoutVereeckJanseSzmalecInPress.pdf) vergelijkt 3 verschillende groepen kinderen. De studie toont dat de cognitieve voorsprong van kinderen in de Latijnse al bestaat bij het begint, en niet groter wordt in vergelijking met andere, uitdagende richtingen (zoals wetenschappen-wiskunde, wat vroeger niet bestond). En, op woordenschat na. Dat is misschien een klein voordeel, maar ook wel een belangrijk.
- de vergelijking van 3 verschillende groepen, scholen, etc. is niet de optimale methode om causaliteit te onderzoeken. Daarvoor hebben we ook een longitudinale studie opgezet waarbij we de cognitieve ontwikkeling van dezélfde kinderen opvolgen. Ook in een heel grote groep (de grootste ooit). Die resultaten volgen in 2025.
- de observatie dat cognitieve ontwikkeling ook in andere richtingen even groot kan zijn doet niets af van de observatie dat klassieke talen zeer goeie uitkomsten opleveren voor carrière en hoger onderwijs. En daar vonden we (weliswaar kleine) effecten van klassieke talen op studierendement universiteit *bovenop* een hele reeks andere cognitieve variabelen. Hoe kan dat, in combinatie met onze nieuwe bevinding? Dan gaat het over leren studeren, attitudes, hoge verwachtingen... Allemaal dingen die we in onze nieuwe studie niet konden meenemen. Ook over dit positieve effect van Latijn publiceerden we in een toptijdschrift (https://users.ugent.be/~wduyck/articles/HauspieSchelfhoutDirixFonteyneJanseSzmalecVereeckDuyck2024.pdf). Het is typerend voor het Vlaamse onderwijs dat die studie veel minder aandacht krijgt.
- betekenen onze nieuwe bevindingen dat Latijn zinloos is? Helemaal niet! Klassieke talen zijn niet de enige mogelijke kip met gouden cognitieve eieren, maar het is wel *een* kip met gouden eieren. In tijden waar prestatiemotivatie in het Vlaamse onderwijs veel te laag is, is élke richting met hoge verwachtingen broodnodig. En Latijn heeft bewezen dat het het potentieel waarmaakt, als vele decennia. Kan dat met andere inhouden? Ja, maar het is niet verstandig een kip te slachten voor er een andere is. voor STEM bijvoorbeeld is de kwaliteit in het secundair heel wisselvallig. De bewezen diensten zijn geenszins dezelfde. En als er ooit een waardig alternatief komt (zoals bijvoorbeeld wiskunde-wetenschappen ook al is), zal die dezelfde kenmerken hebben (hoge verwachtingen, cognitief uitdagend) die sommige mensen kortzichtig verwijten aan klassieke talen. Dus tene quod bene.
- deze studies hebben een zeer utilitair/cognitief perspectief. De waarde van klassieke talen zit natuurlijk ook, en misschien vooral in de combinatie van het attitudinele, cognitieve met het het cultuurhistorisch perspectief.
- ja, we probeerden ook Grieks (in het toelatingsexamen geneeskunde scoren die elk jaar het allerbeste). Maar door de stiefmoederlijke behandeling in vele scholen was dit onderzoek niet meer uitvoerbaar.
Vanuit de pedagogische begeleiding verwelkomen we je graag op volgende initiatieven, die we in het tweede trimester hebben gepland:
Er wachten nog drie intense weken van examens afnemen, verbeteren, klassenraden en oudercontacten. Contacteer ons gerust bij vragen over je evaluatiepraktijk of andere noden.
Hartelijke groet
begeleiders klassieke talen
