Ook het laatste thema van deze commissievergadering was verre van nieuw: vragen over schoolfacturen, invulboeken, Kwaliteitsalliantie enz. waren legio. Maar ook hier was er nu een actueel, bijkomend element, namelijk de Gezinsbarometer 2025. Eerste vragensteller Hannelore Goeman zweeg nu, in tegenstelling tot vroeger, over de zgn. maximumfactuur in het secundair onderwijs. De andere twee vragenstellers Line De Witte en Kim Buyst zwegen daar niet over. Die laatste verbond haar verhaal ook met het recente voorstel van resolutie van haar fractie. Zou minister Zuhal Demir over het thema nog iets nieuws toe te voegen hebben?
De hele (heel terechte overigens) redenering over de band tussen recht op onderwijs en schoolkosten kenden we alvast. Daarmee begon de minister haar relatief omstandige antwoord. Zij wees op de gestegen schoolfacturen versus de gedaalde onderwijsresultaten. De speciale maatregelen voor bepaalde dure (c.q. de duurste) tso-, bso- en kso-opleidingen waren niet echt nieuw (toch in termen van extra werkingsmiddelen). Daarover liep nu wel extra een meer gerichte cijferoefening zodat vanaf 1 september 2026 de schoolfactuur in die richtingen verlicht kon worden. De bijkomende werkingsmiddelen in dat verband konden het voor scholen makkelijker maken om een maximumfactuur te hanteren. Voorts waren er de Digiplanmiddelen en dito referentieprijzen, ook niet onbekend.
De minister herhaalde vervolgens het hele verhaal van de kwaliteit van de leermiddelen (cf. het onafhankelijke keurmerk), waarbij Leerpunt net ook met de betaalbaarheid ervan rekening diende te houden. Zij kaartte enkele commerciële praktijken van educatieve uitgeverijen aan (in de context van papieren naast digitale leermiddelen), die voor haar niet konden. Terecht, denk ik. Maar inderdaad, juridisch lagen ingrepen door de overheid op zulke marktmechanismen toch nog niet voor de hand. In de huidige regelgeving waren al wel bepaalde maatregelen opgenomen ten behoeve van ouders rond het betalen van de schoolrekening en de schoolteams hadden uiteraard een verantwoordelijkheid rond het daadwerkelijke gebruik van leermiddelen. De minister dacht ook even terug aan “haar tijd”, toen er boeken gehuurd konden worden, tweedehands gekocht konden worden, … Heel terecht. Want inderdaad, een kwestie van duurzaamheid. Blijkbaar stond in de Onderwijscommissie over dit thema een hoorzitting gepland. Afwachten of die nog iets nieuws oplevert.
Nog selectief en kort enkele zaken uit de rest van de bespreking:
Omdat het ochtendprogramma op deze commissievergaderdag een kleine link vertoonde met ook financiële beperkingen/problemen, neem ik hier de vrijheid om heel kort naar dat programma te verwijzen. Het ging concreet over een gedachtewisseling over huisonderwijs met deze sprekers: Liesje Vanhoeck (voorzitter Vereniging voor Huisonderwijzers Vlaanderen vzw), Naomi Van Calster (bestuurslid Vereniging voor Huisonderwijzers Vlaanderen vzw), Bieke Vanhoeck (bestuurslid Vereniging voor Huisonderwijzers Vlaanderen vzw) en Zuhal Demir (Vlaams minister van Onderwijs, Justitie en Werk).
Het financiële aspect had betrekking op de vraag van de huisonderwijzers om toch een zekere tegemoetkoming te krijgen, bv. onder de vorm van het gratis mogen gebruiken van overheidsinfrastructuur, en ook op het kostprijsprobleem van leermiddelen.
Inhoudelijk sloot deze gedachtewisseling aan bij het specifieke themarapport van de Onderwijsinspectie (cf. ook Onderwijsspiegel 2025, p.97-99). Wat me bij de gedachtewisseling het meest opgevallen was, was het volgende: het haast exclusieve accent van minister Demir op inderdaad enkele schrijnende misstanden (waarvoor ze dan ook terechte bepaalde maatregelen nam, die ook niet betwist werden ) versus het accent van de huisonderwijzers op huisonderwijs als een mogelijke, positieve optie voor bepaalde kinderen (hoezeer het vertrekpunt soms ook terugging op ernstige problemen; het persoonlijke verhaal van een van de sprekers vond ik echt wel erg beklijvend; en hoezeer de keuze voor huisonderwijs gelijk gepaard ging met heel wat moeilijkheden en beperkingen én hoeveel engagement het ook vergde van ouders, zeker ook met de ambitieuzere minimumdoelen in het basisonderwijs voor ogen).
Lees de bespreking van de “Vraag om uitleg over de betaalbaarheid van schoolboeken en gelijke kansen in het onderwijs van Hannelore Goeman, over de moeilijkheden die gezinnen ondervinden om de schoolkosten te betalen van Line De Witte en over het onderzoek van de Gezinsbond over de schoolfacturen van Kim Buyst” aan minister Zuhal Demir.
Reageren kan bij Wilfried Van Rompaey: wilfried.vanrompaey@katholiekonderwijs.vlaanderen