De traditionele bespreking van het jaarverslag (ook mét handige introtekst) van het GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap werd gehouden in de Commissie voor Onderwijs op 10 november 2022. De spreker van dienst was: Koen Pelleriaux (afgevaardigd bestuurder GO!), in de commissiezaal bijgestaan door Marijke Verdoodt (beleidsadviseur GO!), Geert Spiessens (afdelingshoofd beleid en belangenbehartiging GO!) en Jan Franssens (teamcoördinator afdeling Beleid en belangenbehartiging GO!).
In de procedure was er een heel aangename innovatie: de parlementaire fracties hadden deze keer blijkbaar vooraf hun vragen kunnen bezorgen aan het GO!, zodat afgevaardigd bestuurder Koen Pelleriaux veel gerichter zijn mondelinge betoog kon houden, waarna de vragenronde van de parlementsleden veel korter kon zijn (al dreigde één parlementslid de gedisciplineerdheid van de andere parlementsleden te doorkruisen) én bovendien zouden de antwoorden op álle ingediende vragen op korte termijn schriftelijk aan de parlementsleden bezorgd worden. Mooi.
Kort dan een paar accenten en vaststellingen, waarbij overigens ook heel wat elementen van het jaarverslag 2020 terugkwamen.
Eén. Pelleriaux sprak over vier speerpunten in de GO!-werking van 2021, waarbij soms ook wel 2022 in beeld kwam, maar die timingkwestie kenden we al van vorige gelegenheden en die is ook geen probleem voor mijn part. Het ging om de Vlaamse toetsen, het lerarentekort, de transitie van internaten buitengewoon onderwijs en IPO’s en het strategisch plan van het GO!.
Twee. In het laatste deel van de uiteenzetting ging Pelleriaux in op de licht positieve trend inzake leerlingencijfers en op twee traditionele knelpunten, namelijk: het grote (en blijkbaar stijgende) aantal weigeringen door capaciteitstekort en de problemen met de infrastructuur.
Drie. Helemaal aan het eind antwoordde Pelleriaux alvast op een eigen selectie van vragen van de parlementaire fracties. Over de enorm gestegen energiekosten (hoewel dus vooral heel nijpend geworden in 2022, maar de specifieke financiële injectie van de Vlaamse regering werd alvast erg geapprecieerd). Over duaal leren, wat positief onthaald werd, maar waar inderdaad nog wel wat “issues” waren, zoals we recent nog in deze commissie konden vernemen. Over de levensbeschouwelijke dialoog, waarmee in het GO! enkele pilootscholen experimenteerden. Én over de eindtermen…uiteraard. Pelleriaux wees in dat verband op het gigantisch vele werk, dat ook inzake de ‘belendende percelen’ ervan, telkens eigenlijk bij dezelfde personeelsleden terechtkwam, waardoor het een haast onmogelijke opdracht werd.
Nadien was er nog tijd voor een korte beschouwing door elke fractie, een afspraak waaraan elke vertegenwoordiger zich voorbeeldig hield, enigszins op één vertegenwoordiger na, wat hem trouwens ook te staan kwam op een opmerking van zijn commissievoorzitter-fractiegenote. Maar dat terzijde. Ik neem hier gewoon enkele reacties van Koen Pelleriaux op bepaalde van die beschouwingen, die mijn aandacht trokken.
Eén. De afgesproken en intussen lopende werkwijze (met nu eindelijk een overkoepelende commissie, die een duidelijke bevoegdheid had in tegenstelling tot de oorspronkelijke werkwijze) na de vernietiging van de eindtermen door het Grondwettelijk Hof, die Hannelore Goeman raar en niet gezond noemde, werd goed toegelicht door Pelleriaux, mét verwijzing naar de conceptnota ter zake (Vlaamse regering, 23 september 2022; inderdaad, we zaten daarmee ruim voorbij de scope van het jaarverslag 2021, maar zoals gezegd, geen probleem, de kwestie was belangrijk genoeg). Helemaal geen rare of ongezonde werkwijze dus, want de oorspronkelijke ontwikkelcommissies bleven hun werk doen. Alleen… dat werk gebeurde nu onder het toezicht van die nieuwe overkoepelende commissie, mét beslissingsbevoegdheid. En… wat had Goeman dan gewild: dat alleen het kabinet-Weyts en zijn onderwijsadministratie het reparatiewerk zouden doen, of de onderwijscommissarissen/Vlaams Parlementsleden (als bevoegde overheid) zelf misschien? Soyons sérieux… Overigens erkende Pelleriaux zelf dat bv. de ontwikkelcommissie over sleutelcompetentie 6 (STEM) overdreven had bij haar oorspronkelijke eindtermen… aha! Tussen haakjes, Jean-Jacques De Gucht meende ook nog een bijdrage, op zijn niveau, te moeten leveren aan het gesprek: hoe kon Pelleriaux er zo zeker van zijn dat zijn collega’s (in die overkoepelende commissie; lees: van het katholiek onderwijs) niet dezelfde demarche richting-Grondwettelijk Hof zouden doen later na eerst meegewerkt te hebben aan de zaak?
Twee. Dat het de partij van de onderwijsminister hoog zat in de Vlaamse canonkwestie (cf. plenaire vergadering, 9 november 2022), bleek ook hier nog eens, weliswaar na een vraag van Elisabeth Meuleman. Pelleriaux antwoordde trouwens heel wijs: hij voelde zich in zijn functie niet geroepen om uitspraken te doen over zo’n “heet politiek dossier”. Koen Daniëls daarentegen moest blijkbaar demonstratief kunnen zwaaien met een spreekwoordelijk “wit blad” als symbool voor de huidige tekstversie van de bewuste canon. Meer nog (en explicieter dan eerder die ochtend), hij moest voor de tweede keer die dag zijn nood kunnen klagen over het feit dat de pedagogische begeleiding van “die andere koepel die hier vandaag niet is” over die nog niet bestaande canon al wél navorming meende te moeten organiseren in plaats van zich bezig te houden met de actuele vragen van de scholen.
Drie. Datageletterdheid (ook gekoppeld aan de Vlaamse toetsen), een vraag van Loes Vandromme. Het GO! gaf via de pedagogische begeleidingsdienst opleiding (in beperkte mate), maar maakte vooral vele centrale statistieken op. Dat wilden ze deels ook centraal doen voor de Vlaamse toetsen (nwvr: de feedback bij die Vlaamse toetsen vond Pelleriaux nu niet meteen rocket science), maar deels moest het opvolgingswerk ook lokaal gedaan worden, zowel bij sterke als bij zwakke prestaties op de Vlaamse toetsen in de concrete scholen.
Vier. In het ook altijd (maar terecht, lijkt mij) terugkerende planlastverhaal schetste Pelleriaux een tijdbesparende aanpak met het voorbeeld van SODA+, een systeem om attitudes van leerlingen op te volgen, met integratiemogelijkheden in het veelgebruikte Smartschool. Men moest meer van dat soort zaken kunnen doen voor de noodzakelijke thema’s, zonder evenwel concrete systemen te gaan verplichten.
Vijf. Heel wat aandacht werd ook besteed aan het dossier van de transitie van internaten buitengewoon onderwijs en IPO’s, met de casus-MPI Eine (cf. ook Onderwijscommissie, 13 oktober 2022). Pelleriaux ging daar omstandig op in: dat moest opgelost worden. In zijn presentatie had hij al uitvoerig generiek gewezen op de hangende knelpunten inzake personeel en infrastructuur. Met name, wat dat laatste betrof, speelde het verbod om geld te lenen het GO! parten. Pelleriaux verwachtte enig heil van de passage daarover (de zaak zou worden onderzocht) in het Regeerakkoord.
Zes. Koen Daniëls had gepolst naar eventuele vragen, signalen over de relatief grote autonomie van de zgn. scholengroepen in het GO!. Bereikten die ook de afgevaardigd bestuurder? Die legde uit dat, conform het Bijzonder Decreet in kwestie, de bevoegdheid van de centrale GO!-diensten beperkt was. Ze konden alleen optreden bij een negatief verslag van de Onderwijsinspectie of een negatief verslag van het college van accountants. Bij negatieve signalen ondernam Pelleriaux zelf wel informele acties.
Zeven ten slotte. Over de lerarenopleiding. Terwijl Pelleriaux er een jaar voordien nog niet helemaal uit was hoe hij zich zou opstellen in het hele debat over masters en het leraarschap, zei hij nu wel voorstander te zijn van een universitaire lerarenopleiding (lees: voor het basisonderwijs, wat hij niet expliciet zei, maar wat wel indirect af te leiden was uit zijn uitspraak) náást de al bestaande hogeschoollerarenopleiding.
De zgn. “waterval” in het hoger onderwijs in de richting van de lerarenopleiding herhaalde Pelleriaux ook hier (nwvr: het ging nu over al meer dan 60% van de instroom in de lerarenopleiding (van de hogescholen), die geen generatiestudent was). Sta me toe, beste lezer, dat ik hier gewoon verwijs naar wat ik daarover vorig jaar kritisch opmerkte. Bovendien is het nuttig om hier te herinneren aan wat Pelleriaux gezegd had tijdens de hoorzitting over het lerarentekort op 14 juli 2022.
Je kunt de video [vanaf 1:10:31] van de integrale vergadering bekijken. Het formele parlementaire verslag volgt later op de website van het Vlaams Parlement.
Reageren op dit commentaar kan bij Wilfried Van Rompaey: wilfried.vanrompaey@katholiekonderwijs.vlaanderen.
