Wat mij vooral veel voldoening geeft, is zien dat mensen zich emanciperen. Dat geldt zeker voor cursisten die aan hun eigen sociale promotie werken. Zij leren bijvoorbeeld Nederlands of een andere taal, volgen een beroepsgerichte opleiding of behalen een eerste of bijkomende diploma. Maar de cursisten kunnen zich ook emanciperen via ‘hobbycursussen’, zoals sommige buitenstaanders het noemen. Mensen zien groeien doet me echt deugd.

Niet alleen de cursisten, maar ook de personeelsleden zien groeien en hun professionaliteit maakt mij gelukkig. Ik vind het belangrijk mensen vertrouwen te geven, hen zoveel mogelijk zelfcontrole en, in de mate van het mogelijke, beslissingsbevoegdheid over hun werk te geven. Door die zelfcontrole aan te reiken zie ik mensen boven zichzelf uitstijgen en constructief meebouwen aan de school. Dat is een win-win op alle vlakken: de school, de cursist, het personeelslid en de maatschappij. Dat maakt het voor mij een krachtige drijfveer.

De overstap van mijn job als leraar op een secundaire school naar directeur van een CVO opende een totaal nieuwe wereld voor mij. Eigenlijk kende ik het volwassenenonderwijs amper, ik had ooit wel eens taallessen gevolgd, maar verder reikte mijn kennis van het volwassenenonderwijs niet. Al snel leerde ik veel nieuwe mensen in allerlei overlegorganen kennen.

De collega’s van Katholiek Onderwijs Vlaanderen heb ik steeds ervaren als gedreven, hulpvaardige, open en collegiale mensen. De ondersteuning van de organisatie, en in het bijzonder team PIO (postinitieel onderwijs), kan ik erg waarderen. Het is elk jaar uitkijken naar het congres in Blankenberge. Daar kan ik workshops bijwonen en tegelijk aan netwerking doen en warme, collegiale contacten leggen. Door met elkaar in gesprek te gaan leer je altijd bij, dat is steeds een waardevolle aanvulling.

We zijn als volwassenenonderwijs binnen de gehele onderwijswereld in Vlaanderen een relatief kleine speler, zowel qua budgetten als qua tewerkstelling. Daardoor worden we soms wel eens vergeten. De onderwijsregelgeving verandert regelmatig, maar zelden houdt die expliciet rekening met de eigen realiteit van het volwassenenonderwijs.

Ik denk daarbij bijvoorbeeld aan de onmogelijkheid om iemand te vervangen wanneer diens afwezigheid minder dan twee weken voor een vakantie ingaat. Sommige van onze cursisten Nederlands Tweede taal volgen intensieve modules van soms tot zestien uur les per week, en het zou zelfs meer mogen en kunnen. Als de leraar op het verkeerde moment ziek wordt, kunnen de cursisten tot een derde of meer van de voorziene lestijden niet krijgen, tenzij we ze zelf betalen door er extra uren in te steken. De cursisten betalen ook inschrijvingsgeld voor lessen die deels wegvallen, allemaal door een of andere besparingsmaatregel.

Daarin zou Katholiek Onderwijs Vlaanderen een grotere rol moeten spelen. De organisatie zou bij de regelgever voor een aangepaste regelgeving voor het volwassenenonderwijs moeten pleiten. De specialisten volwassenenonderwijs binnen Katholiek Onderwijs Vlaanderen moeten warme contacten onderhouden met de collega’s van andere koepelverenigingen. Samen kunnen ze de overheid dan voortdurend wijzen op het bestaan, de eigenheid en het belang van het volwassenenonderwijs.

We zijn er niet zo uitdrukkelijk mee bezig. In onze school vind je geen uiterlijke tekenen die verwijzen naar de christelijke levensbeschouwing. Onze cursisten vragen daar ook niet naar, maar we blijven wel trouw aan de oorspronkelijke missie en gedachte waarmee onze school 125 jaar geleden werd opgericht: sociale promotie, mensen kansen bieden ‘op te staan’ tegen onrecht en tegen kansarmoede. Sinds de oprichting werken we verder in die traditie. In de praktijk vertaalt zich dat door open te staan voor elke mens met een leervraag, ongeacht de afkomst of achtergrond.

Onze school ligt in het centrum van Antwerpen en telt meer dan 150 nationaliteiten onder haar cursisten. De hele wereld komt bij ons binnen, dat brengt veel problemen maar ook veel rijkdom met zich mee. In die zin beleven we de katholieke dialoogschool in de realiteit. Mensen uit de hele wereld, vaak met een rugzak vol traumatische ervaringen, worden hier warm en menselijk ontvangen, krijgen kwaliteitsvol onderwijs, worden professioneel begeleid en respectvol behandeld. Dat is eigenlijk christelijk en ‘katholiek dialogerend’, maar hopelijk niet exclusief christelijk.

Onder ons bestuur vallen zes centra voor volwassenenonderwijs. Al vele jaren werken die centra van LBC-NVK nauw samen op vlak van personeel, financiën, publiciteit en veel meer. Die samenwerking wordt nu nog verder geïntensifieerd. In het volwassenenonderwijs speelt de schaalvergroting in eerste instantie op schoolniveau.

De overheid legt de rationalisatienorm op, wat in eerste instantie binnen onze groep zal leiden tot het herleiden van zes scholen naar één of twee. We hebben daarrond nog geen definitieve beslissingen genomen, maar we hebben het wel al vergaand besproken. Ons bestuur gaat permanent de dialoog aan met de directies, niets wordt zomaar top-down beslist of opgelegd. Dat zou trouwens niet werken. We huldigen daarbij het principe “if you want to go fast, go alone. If you want to go far, go together”. Tegelijk staan we open voor iedereen die met ons een samenwerking wil aangaan. Het belang van de cursist met zijn leervraag staat voor ons voorop.

Ik ben erg trots op de onvoorstelbaar grote gedrevenheid bij het overgrote merendeel van de personeelsleden. Ik merk het in alle geledingen, zowel de directieleden als het ondersteunend personeel, de leraren en coördinatoren maar evengoed de overkoepelende centrale diensten en bestuursleden. Ik zie mensen constant het beste van zichzelf geven. Dat maakt me niet alleen trots, maar vooral ook dankbaar en nederig. Mensen tellen bij ons amper hun uren. Ik ben vaak degene die zegt: “Je hebt genoeg gedaan”. Tegelijk realiseert iedereen een hoge kwaliteit, zowel op vlak van ondersteuning en lesgeven als op vlak van planning en organisatie.

Ik geloof dat het onder meer te maken heeft met het fundamentele basisvertrouwen dat we in onze medewerkers stellen. Zonder dat vertrouwen in de mens is onderwijs niet mogelijk: wie niet vertrouwt dat de leerling vroeg of laat iets kan of kent, begint er niet aan hem iets te leren. Wie geen vertrouwen heeft in medewerkers, reduceert zijn collega’s tot louter uitvoerders en miskent hun talenten. We zijn er allemaal van overtuigd dat we onze medemensen door ons onderwijs daadwerkelijk vooruit helpen in het leven, dat helaas niet iedereen evenveel kansen biedt. Wij willen daar, misschien bescheiden, toch een correctie proberen aanbrengen. Dat maakt mij trots, dankbaar en vooral hoopvol naar de toekomst. Als wij al niet meer zouden geloven dat onderwijs het verschil kan maken, wie dan wel?