Ontdek hier het werkmateriaal voor de uitwerking van het jaarthema in het secundair onderwijs. Regelmatig verschijnen nieuwe impulsen. Kom dus binnenkort nog eens opnieuw kijken.
Een katholieke dialoogschool geeft ruimte aan het kind en de jongere om hun eigen vorming richting te geven.
De pedagogie van de hoop die een katholieke dialoogschool beoefent, helpt kinderen en jongeren om hun richting te vinden aan de hand van deze wegwijzers: duurzaamheid, gastvrijheid, generositeit, kwetsbaarheid en belofte, rechtvaardigheid, uniciteit in verbondenheid, verbeelding en de eigen inspiratie van de school.
De nieuwe eindtermen of minimumdoelstellingen van de overheid zullen ruimte moeten voorzien voor het eigen opvoedingsproject van je school, voor je eigen creativiteit en verbeelding als professional in het onderwijs én voor het kind en de jongere om hun eigen vorming richting te geven.
Leeftocht nodigt je dit schooljaar uit om die veelzijdige ruimte te verkennen vanuit talrijke invalshoeken.
Het wordt een wondere ruimte, wanneer je erin om je heen begint te kijken met de ogen van de heilige Geest en je Hem erin werkzaam ziet.
In het novembernummer van Leeftocht lezen we dat de mens geen eiland is: we kunnen niet zonder de ander. Maar wat dan wanneer een ander wegvalt? Wanneer we geconfronteerd worden met het verlies van iemand? Hoe kun je je verbonden voelen met iemand, over de dood heen? Is er dan ook nog ruimte voor ‘samen’? De maand november is traditiegetrouw het moment waarop we hiermee geconfronteerd worden, niet in het minst omdat Allerheiligen en Allerzielen het begin van de maand markeren.
Verschillende elementen uit het novembernummer van Leeftocht verwijzen hiernaar. We denken daarbij aan:
Wat nooit verloren gaat,
is de herinnering aan een school
die tijd en ruimte maakt voor emoties en relaties.
Waar kinderen, jongeren en
volwassenen leren leven,
en leren werken aan
kwaliteit van leven.
Wat nooit verloren gaat,
is die school waar de dood
niet wordt doodgezwegen,
maar waar het leven wordt
meegegeven en voorgeleefd.
een school waar het zijn primeert op het hebben,
ten leven.
Patrick Somers
Wij kunnen niet het mooie zien waarin jij nu bent.
Dat ontgaat ons zoals jij ons ontgaan bent,
onverbiddelijk, onstuitbaar.
Voor ons de leegte,
voor jou de volheid.
Voor ons de stiltetranen,
voor jou het vreugdelachen.
Het verhaal van jouw leven is dood,
het verhaal van jouw dood
is leven geworden volop,
daar aan de overkant,
waar de zon vriendelijk de maan overbodig maakt
en de dag voorgoed de nacht heeft weggelachen,
omdat jij in licht moet zijn dat ons ontgaat.
Adem houdt op,
warmte wordt kilte,
diepe kilte als van de dood
en lachen wordt stilte,
echo van vragen
dat geen antwoord vindt.
Maar een mensennaam kan niet vergaan,
niet verzinken in oneindig niets.
Jouw naam heeft klank en toon gezet
van hoe de jouwen verdergaan.
In gemis, maar ook in vertrouwen
dat leven léven wordt
als er maar genoten wordt,
gevochten en geknokt,
geliefd en gelachen.
Zo wordt jouw naam
een witte roos aan ons hart,
bloeiend voor altijd,
geurig en welriekend,
maar ook doornig stekend,
want jij bent er niet
als wij jou roepen;
en ons zoeken
zal nooit vinden worden,
geen samen lachen
en geen raken meer.
Maar in de stilte
zul jij bloeien aan ons hart
als schitterende herinnering,
levend, tegen alle weerwil in.
Neen, vergeten zullen wij jou niet.
Wees gerust, rust maar zacht rust in vrede...
Leven is vanaf zijn geboorte
voortdurend afscheid nemen.
Loslaten om verder te gaan.
Zichzelf verliezen om zich te vinden.
Het risico nemen van de graankorrel om vruchten voort te brengen.
Afscheid nemen is het moeilijkste in het leven.
Men leert het nooit.
Gelovigen nemen nooit afscheid van het Léven.
Want zij weten dat Gods liefde hen nooit loslaat.
Wat een einde leek wordt een nieuw begin, een begin van het echte leven.
Wij gedenken wie gestorven zijn,
die ons het leven schonken,
hun liefde, hun vriendschap,
die ons leerden geloven.
Hen gedenken betekent weten van verdriet
omdat hun leven ten einde ging,
maar dankbaarheid om wat zij ons gaven
en onze levens vulden.
Laten zij niet vergeten raken;
laat het werk van hun handen,
dat nu ons is toevertrouwd,
niet tevergeefs geweest zijn.
En verzamel Gij hun namen
bij uw getrouwen
en verbind die
aan de naam van uw lieve Zoon,
in uw eeuwig licht. Amen.
Sytze de Vries
Volgende liederen over afscheid nemen, gemis en rouwen kunnen bruikbaar zijn:
https://www.youtube.com/watch?v=ObGlgJPCZj4
https://www.kuleuven.be/thomas/page/jukebox/view/56559/
https://www.youtube.com/watch?v=YuEZuQzR8cY
Dit lied werd ook door Geike Arnaert gecoverd, in het televisieprogramma ‘Liefde voor muziek’. Haar versie is te beluisteren op:
https://www.youtube.com/watch?v=Bu95kRp16E8
Onderstaande beeldfragmenten kunnen gebruikt worden:
https://www.youtube.com/watch?v=ukxZOwS4Obo
Deze kortfilm verkent het idee van je leven als een bepaalde hoeveelheid tijd die je voelt verstrijken. Hoe ga je daarmee om? Wat als onze tijd te kort is? En wat als je het gevoel hebt dat je jouw hoeveelheid al overschreden hebt? Hoe ga je om met deze ‘geleende’ (borrowed) tijd?
https://youtu.be/a4Fv98jttYA
https://www.youtube.com/watch?v=tu7zZttE5HQ
Herman Finkers is een Nederlandse cabaretier die rooms katholiek werd opgevoed en zichzelf ook als ‘gelovig’ ziet. Hij kreeg enkele jaren geleden een zware medische tegenslag te verwerken en spreekt in zijn voorstellingen ook over zijn geloof, zijn gezondheid, de dood en belangrijke levensvragen.
We zijn geroepen om te leven en we zijn ook allemaal geroepen om te sterven. Leven en dood zijn met elkaar verbonden. Doorheen dit verbond voelen we wat ons samenbindt. Wanneer we ons bewust zijn van wat boven ons is of van alle diepte in ons, dan raken we aan de essentie van het leven.
In de video ‘De essentie van het leven’ (https://www.youtube.com/watch?v=t-PJvdRSPQc), bereid een man zich voor op het overlijden van zijn vrouw. Al beseft hij dat niemand zich daar helemaal op kan voorbereiden.
Nadien of tijdens de herdenkingsviering, kan je deze tekst lezen.
Je kan wenen omdat zij er niet meer zijn
of je kan glimlachten omdat ze geleefd hebben.
Je kan je ogen sluiten en bidden dat ze terug zouden komen
of je ogen openen en kijken naar al wat ze nagelaten hebben.
Je hart kan leeg zijn omdat je ze niet meer kan zien
of vol van de liefde die je met hen gedeeld hebt.
Je kan je rug naar morgen toekeren en gisteren leven
of je kan gelukkig zijn voor morgen omdat er een gisteren was.
Je kan enkel herinneren dat ze heengegaan zijn,
of de herinneringen aan hen koesteren en ze verder laten leven.
Je kan wenen en je gedachten afsluiten, je leeg voelen
of je kan doen wat zij zouden gewild hebben:
lachen, je ogen openen, liefhebben en verdergaan.
De voorganger kan de tekst afsluiten met:
God van mensen,
zegen onze herinnering aan onze overledenen.
Houd hun naam levend in ons midden.
Sterk ons in het geloof dat elk mensenleven kostbaar en waardevol is in Uw ogen.
Bewaar ons in de hoop dat U niets verloren laat gaan van wat wij voor elkaar geworden zijn.
Amen.
De band met een ander kan zo sterk zijn, dat je soms het gevoel hebt dat je zelf lijdt wanneer de ander lijdt. Dat je het voelt wanneer het met de ander niet goed gaat. Een band die zo sterk is, verdwijnt niet wanneer iemand komt te overlijden. Die band is sterker dan de dood. Het voelt dan alsof die ander nog steeds om ons bezorgd is, ons wil beschermen en ons wil geruststellen.
Bekijk en beluister het lied van Frances (2017) via https://www.youtube.com/watch?v=bzWkKXuv00U .
Stel achteraf de volgende vragen:
Lees samen Mt 6,25-33. In deze tekst staat dat God bekommerd is om de mens. De centrale zin ‘maak je geen zorgen’ kan je linken aan de titel van het lied. Ga in gesprek a.d.h.v. volgende richtvragen:
