Inspiratie leerplandoelen met als handelingswerkwoord analyseren

wo 26 november 2025

Reflectie op eigen materiaal

sla link op in klembord

Kopieer

Reflectievragen

sla link op in klembord

Kopieer

Om als leraar na te gaan of je een leerplandoel bereikt, moet je nagaan of je met je vraag/vragen aansluit bij de inhoud van het leerplandoel en het handelingswerkwoord. Wat het handelingswerkwoord analyseren betreft, dit wordt in het glossarium omschreven als het zoeken van verbanden tussen gegeven data en een (eigen) besluit trekken.

We bieden je graag een kader om te kijken naar je eigen analysevragen/opdrachten. Sluit dit aan bij de verwachtingen van het leerplandoel? 

  1. Ontleed je 'iets'?
    • Dat 'iets' kan een casus, artikel, podcast ... zijn. 
    • Het moet enige complexiteit bevatten (bv. door ook niet-relevante elementen in de casus op te nemen)
  2. Analyseer je met een bril? 
    • Vanuit welke bril gaat de leerling ontleden? Dit kan een theorie zijn, inzichten (bv. uit een bepaald ontwikkelingsdomein) ... 
    • Hou er rekening mee als er in het leerplandoel staat dat de leerlingen moeten analyseren volgens een bepaalde theorie. 
  3. Met welk doel analyseer je?
    • Is het de bedoeling dat de leerlingen bij de analysevraag een beargumenteerde inschatting maken of een beargumenteerd advies? (Je kan uiteraard inzetten op een ander doel, dit zijn de twee doelen waarmee wij aan de slag zijn gegaan in de inspiratie.)
    • Formuleren de leerlingen een analyse en een conclusie
    • Werk je al dan niet met hulpvragen om wat richting te geven aan de analyse en de conclusie?

Een concreet voorbeeld

sla link op in klembord

Kopieer

Casus

sla link op in klembord

Kopieer

Tim, een jongen van 8 jaar, zit in het 3de leerjaar. Enkele observaties van de juf:

  • De klas gaat in het begin van het schooljaar even naar het bos in de buurt van de school. Tim ziet daar een grote, oude boom en zegt: "Kijk juf, die boom lijkt echt moe! Hij heeft al zo veel jaren staan wachten."
  • Tijdens de wiskundeles merkt de juf op dat eenvoudige rekenproblemen met fysieke objecten (zoals blokjes tellen) lukken. Als hij een aantal stapels Lego blokjes uit elkaar haalt en weer in elkaar zet kan Tim aangeven dat de hoeveelheid gelijk blijft. Ook bij eenvoudige optelsommen geeft Tim aan dat bv. 4 + 5  en 5 + 4 op dezelfde uitkomst komt.
  • Hij speelt vaak liever alleen en begrijpt soms niet goed hoe hij met zijn klasgenoten moet omgaan. 
  • Toen de juf een experiment deed waarbij ze water van een breed glas in een smal glas goot, dacht Tim dat er in het smalle glas nu meer water zat. 
Toen de juf in gesprek ging met de collega van het 3de kleuter kreeg ze te horen dat Tim dan ook al moeite had met het opbouwen van relaties met zijn leeftijdsgenoten. Terwijl veel kinderen in de kleuterklas leren om samen te spelen en eenvoudige sociale regels te begrijpen, speelde Tim vooral naast andere kinderen in plaats van echt samen met hen. Hij leek ook moeite te hebben met het delen van speelgoed of het begrijpen van beurtelings spelen, wat normaal gesproken aan het eind van de peuter- en begin van de kleuterfase wordt ontwikkeld.

Analysevraag

sla link op in klembord

Kopieer

Bekijk de casus over Tim. Verloopt de cognitieve ontwikkeling volgens de fasen van Piaget of stel je iets vast dat je zou signaleren aan de juf? Indien je iets zou signaleren: wat zou je signaleren en waarom?

Mogelijke deelvragen om de leerlingen te helpen bij het beantwoorden van een analysevraag

sla link op in klembord

Kopieer

  1. Wat is de kern van de theorie die je betrekt bij de analyse?
  2. Zoek verbanden tussen de theorie en de casus.  
    • Welke gedragingen vind je terug in de casus die te maken hebben met de cognitieve ontwikkeling van Piaget? 
    • Leg uit of de gedragingen passen bij de fase van Piaget waar Tim volgens zijn leeftijd zich in bevindt. 
  3. Formuleer een conclusie. (waarbij je aangeeft dat je de gedragingen die niet passen bij de fase van Piaget waar Tim in zit zou signaleren) 

Toepassing reflectievragen op de casus en de analysevraag

sla link op in klembord

Kopieer

  • Ontleed je 'iets'? 
    Een casus, met enige complexiteit, de casus bevat ook niet-relevante elementen (de vraag gaat over de cognitieve ontwikkeling, er staat ook info in de casus omtrent de socio-emotionele ontwikkeling)
  • Analyseer je met een bril?
    Theorie van Piaget
  • Met welk doel analyseer je? 
    Beargumenteerde inschatting: verloopt de cognitieve ontwikkeling volgens de fasen van Piaget? Zou je iets signaleren?
    Via de hulpvragen lees je ook dat de leerlingen zowel een analyse als conclusie zullen moeten maken. 

Ga je hier graag over in gesprek?

sla link op in klembord

Kopieer

Bezorg je ons ook naar aanleiding van dit gesprek een concreet voorbeeld van een uitgewerkte analysevraag/opdracht? Contacteer 

Professionalisering

sla link op in klembord

Kopieer

D-finaliteit: (toegepaste) sociale en gedragswetenschappen: kwaliteitsvol evalueren van leerplandoelen met als handelingswerkwoord analyseren 

  • Brugge: dinsdag 10 februari in de voormiddag
  • Mechelen: dinsdag 3 februari in de voormiddag
  • Hasselt: donderdag 26 februari in de namiddag
Voor de leraren D/A-finaliteit is de sessie omtrent het formuleren van analysevragen (volgens de verwachtingen van inhoud en handelingswerkwoord) dit schooljaar reeds voorbij. We hebben nog geen sessie ingepland omtrent het evalueren van analysevragen. Dit nemen we volgend schooljaar op. Als je toch al aan de slag wil met het evalueren van het leerplandoel 'de leerlingen analyseren ontwikkelingspsychologische domeinen ... ', neem gerust contact op.

Inspiratie

sla link op in klembord

Kopieer

In deze inspiraties vind je:

  • meer informatie over de verwachting van 'analyseren';
  • inspiratie om een leerlijn te bepalen;
  • onderaan concreet uitgewerkte voorbeelden (casus - analysevraag - verantwoording waarom dit een goede analysevraag is - hulpvragen - mogelijke uitwerking van een analyse en een conclusie)

D/A-finaliteit:
De leerlingen analyseren ontwikkelingspsychologische domeinen...:

D-finaliteit (zowel voor toegepaste sociale en gedragswetenschappen als sociale en gedragswetenschappen):
  • Inspiratie LPD 2: de leerlingen analyseren persoonlijkheid aan de hand van persoonlijkheidstheorieën
  • Inspiratie LPD 5: de leerlingen analyseren opvoedingssituaties aan de hand van pedagogische modellen met aandacht voor risico- en beschermende factoren op micro-, meso- en macroniveau
  • Inspiratie LPD 10: de leerlingen analyseren socialisatie, stratificatie, mediatisering en andere kenmerken in hedendaagse samenlevingen aan de hand van sociaalwetenschappelijke theorieën

×
Kijkt als...
Niveau
Regio
Kan ik je helpen?