Uit verschillende wetenschapsvelden weten we steeds beter hoe leren werkt en welke strategieën de leerlingen ondersteunen bij het leren. In de interactieve visual effectieve didactiek of lessen met effect vind je een handig overzicht over de didactische strategieën die effectief blijken te zijn.
In de interactieve visual worden de verschillende elementen van ‘lessen met effect’ toegelicht: voorbereiding, beginfase, middenfase, eindfase en controleer begrip en faciliteer feedback.
Laten we in de fase Voorbereiding het onderdeel doelgericht werken onder de loep nemen:
Vanuit onderzoek (zie visual voor wetenschappelijke onderbouwing) weten we dat het doelgericht werken een grote impact heeft op het leren van de leerlingen. Ook in de onderwijsspiegel 2025 van de Vlaamse onderwijsinspectie wordt er gefocust op een doelgerichte aanpak met oog voor effecten. Het wordt verwacht vanuit het referentiekader voor onderwijskwaliteit (OK): D1. Het schoolteam realiseert doelgericht een brede en harmonische vorming die betekenisvol is; D2. Het schoolteam hanteert doelen die sporen met het gevalideerd doelenkader en zorgt voor samenhang tussen de doelen; D3. Het schoolteam hanteert uitdagende en haalbare doelen; D4. Het schoolteam expliciteert de doelen en de beoordelingscriteria.
Hoe kan je voor je geschiedenisles doelgericht aan de slag gaan? Hoe begin je eraan?
STAP 1: Kies je doelen voor je les of lessenreeks op basis van het leerplan.
Tip: Op onze leerplanpagina’s vind je bij elk leerplandoel heel wat informatie over waarom dat leerplandoel er is, wat we eronder verstaan, welke aandachtspunten er zijn en ten slotte hoe je het leerplandoel kan bereiken in de les- en/of evaluatiepraktijk. Deze info kan een hulpmiddel zijn in het formuleren van leerdoelen op basis van de leerplandoelen.
STAP 2: Formuleer leerdoelen en succescriteria en maak ze kenbaar aan de leerlingen. Is het mogelijk om leerdoelen en/of succescriteria samen met je leerlingen op te stellen? Wanneer maak je de leerdoelen en/of succescriteria bekend bij je leerlingen?
STAP 3: Denk na over de manier waarop je de leerlingen warm kan maken voor de les.
STAP 1: LPD 2, 7, 15, enz. van het leerplan geschiedenis eerste graad
STAP 2:
LPD
leerdoel
LPD 3
Ik kan de Romeinse samenleving situeren in tijd, ruimte en maatschappelijke domeinen.
LPD 7
Ik kan uitleggen uit welke groepen de standenmaatschappij bestond.
Ik kan de begrippen migratie, multiculturele samenleving, patriarchale samenleving, slavernij, rijk, enzovoort in de juiste context gebruiken.
LPD 15
Ik kan uitleggen wat de gevolgen waren van het Romeinse imperialisme.
Ik kan uitleggen waarom er burgeroorlogen ontstonden in de Romeinse republiek.
…
…
STAP 3:
Vertrek vanuit het verhaal. Geef voldoende contextinformatie.
Hou rekening met je doelgroep, met hun leefwereld en met eventuele ondersteuningsmogelijkheden (schrijf- of spreekkaders).
STAP 1: LPD 6, 12, 14 van het leerplan geschiedenis 4 D/A.
STAP 2:
LPD
leerdoel
LPD 6
Ik kan Karel V en het Habsburgse Rijk situeren in tijd, ruimte en maatschappelijke domeinen.
LPD 12
Ik kan inschatten of een bron betrouwbaar of onbetrouwbaar is.
Ik kan een argumentatie opbouwen.
Ik kan de bedoelingen van de maker van een bron inschatten.
LPD 14
Ik kan informatie uit de bronnen halen om de HV te beantwoorden.
STAP 3:
Vertrek zeker vanuit het verhaal.
Hou rekening met je doelgroep, met hun leefwereld en met eventuele ondersteuningsmogelijkheden (schrijf- of spreekkaders).
STAP 1: LPD 12, 11 van het leerplan geschiedenis 6 D+
STAP 2:
LPD
leerdoel
LPD 12
Ik kan beoordelen of de getuigenissen in de reeks representatief zijn voor de historische vraag ‘Hoe beleefden de arbeidsmigranten hun migratie?’
LPD 11
Ik kan beoordelen of de getuigenissen in de reeks betrouwbaar zijn voor de historische vraag ‘Hoe beleefden de arbeidsmigranten hun migratie?’
Welk perspectief komt in de getuigenissen aan bod? Wie krijgt het woord en wie niet?
STAP 3:
Laat de leerlingen de fragmenten zien op het Archief voor onderwijs, waarin Clem Robyns als eindredacteur van de reeks vertelt over hoe ze de getuigen selecteerden, welke obstakels ze moesten overwinnen en waarom ze de reeks ‘Kinderen van de migratie’ maakten.
Hou rekening met je doelgroep, met hun leefwereld en met eventuele ondersteuningsmogelijkheden (schrijf- of spreekkaders).
Bron voorbeeld 3: Kinderen van de migratie - VAN IN
