De toename van extreem gedrag bij kinderen en jongeren op school baart zorgen. Onze directeur-generaal Bruno Vanobbergen kroop in de pen en schreef een opiniestuk. De ingekorte versie lees je in De Standaard, hier de volledige tekst:
Een jaar of tien geleden contacteerde de papa van Kasper, een jongen van acht, me. Ik was kinderrechtencommissaris en hij maakte zich zorgen. Kasper had heel wat problemen op school door ernstige gedragsproblemen. Hij moest vaak op het kantoor van de directeur verblijven, mocht niet meer op de speelplaats en in de eetzaal komen en de kans was groot dat hij maar halftijds meer naar school kon gaan. Na mijn eerste verontwaardiging nam ik contact op met de school en hoorde een heel betrokken directeur en leerkracht. Ze waren ten einde raad, hadden van alles geprobeerd, maar wisten het niet meer. Vanuit een gedeelde machteloosheid vonden we samen een oplossing met een grote betrokkenheid door de bredere familie, die zowel Kasper zelf als zijn ouders en de school perspectief gaf.
Ik moest aan Kasper denken bij de berichtgeving over de toename van agressie en grensoverschrijdend gedrag op school. De voorbije tien jaar is het aantal leerlingen met ernstige gedrags- en emotionele problemen sterk toegenomen. Binnen Katholiek Onderwijs Vlaanderen merken we een stijgend aantal interventies door de pedagogische begeleiding na een escalatie in de klas of op school. In een recente behoefteanalyse schuiven onze scholen “omgaan met moeilijk gedrag” en “omgaan met complexe zorgnoden” als hoogste prioriteit naar voren. Meer dan de helft beschouwt dit als een zeer grote uitdaging. Waar dit lange tijd hoofdzakelijk een probleem binnen het secundair onderwijs is geweest, zien we nu ook basisscholen hiermee worstelen. Dat uit zich bijvoorbeeld in cijfers over de definitieve uitsluitingen op school. We zien hoe een honderdtal kleuters elk schooljaar de boodschap krijgen dat ze niet meer welkom zijn. Agressie en grensoverschrijdend gedrag overstijgen bovendien vaak de individuele leerling. Onderzoek toont ons dat wanneer een leerling op school met fysieke agressie wordt geconfronteerd, dit in negen op tien van de situaties door een medeleerling is. En cijfers over geregistreerde arbeidsongevallen door agressie bij onderwijspersoneel stegen het afgelopen jaar met 50%.
De sterke toename van agressie en gedrags- en emotionele problemen ernstig nemen betekent twee zaken. Ten eerste is het zinloos om een schuldige te zoeken. Agressie is doorgaans een symptoom van een onderliggend probleem. Het is ook niet gewoon het gevolg van een slechte opvoeding. Dat betekent niet dat je het laat passeren of vergoelijkt, wel dat je kinderen en jongeren en de mensen er omheen helpt om ander gedrag te vertonen. Met Katholiek Onderwijs Vlaanderen zetten wij sterk in op een verbindend schoolklimaat, waarin preventie belangrijk is en we ook na ernstige escalatie de verbinding met de leerling blijven zoeken. We hebben in Vlaanderen veel expertise hierrond, met programma’s die op individueel (agressie, emotionele controle en zelfbeheersing) en schoolniveau (beleidsmatig sociaal gedrag stimuleren) werken. Dit brede arsenaal aan programma’s en methodes hebben hun wetenschappelijke effectiviteit bewezen en worden door onze pedagogische begeleiding in trajecten toegepast. Laat ons dáárop inzetten.
In de tweede plaats is het duidelijk dat de aanpak van agressie en grensoverschrijdend gedrag onmogelijk de verantwoordelijkheid van de school alleen kan zijn. CLB, pedagogische begeleiding en leersteuncentra kunnen hierbij ondersteunen. Directies en leerkrachten willen veel meer samenwerking met welzijnsorganisaties. Ook hier hebben we in Vlaanderen sterke en inspirerende praktijken. Denk aan plaatsen waar jeugdhulpvoorzieningen en buitengewone scholen hun expertise rond de aanpak van agressie bij elkaar brengen om gewone scholen te ondersteunen. De partners werken vanuit eigen expertise en opdracht, maar wel vanuit dezelfde betrokkenheid met de leerling en zijn omgeving. Zo houden we leerlingen die uit de boot dreigen te vallen toch aan boord. Als Katholiek Onderwijs Vlaanderen vinden we het recht op leren van alle leerlingen essentieel, maar we kunnen dat niet alleen. We vragen daarom een beleid dat sterke bruggen tussen onderwijs en welzijn mogelijk maakt. Je houdt er niet alleen leerlingen, maar ook leerkrachten mee aan boord.
