Op 1 april 2021 hadden we de vraag om uitleg van Loes Vandromme over de GGG-toetsen, waarover ik toen uitvoerig schreef. Op 4 mei 2021 was er het actualiteitscollege [vanaf 29:40 in de video] van Metaforum (KU Leuven), waaruit Koen Daniëls de reviewstudie van professor Erwin Ooghe gelezen had. Die ging meer bepaald over de gevolgen van het openbaar maken van de resultaten van scholen op centrale toetsen. Daniëls citeerde uitgebreid uit de tekst, zoals die verschenen was in Leuvense Economische Standpunten. Een genuanceerde studie trouwens, waarbij ook rekening gehouden moest worden met het feit dat vooral Amerikaanse studies opgenomen waren in de reviewstudie. Algemeen: zulke toetsen konden zinvol zijn, maar de resultaten van scholen op zulke toetsen werden beter niet publiek gerapporteerd (cf. een uitzondering op de regelgeving inzake openbaarheid van bestuur, zelfs een grondwettelijk recht). Daniëls herinnerde ook aan de recente gedachtewisseling met de Onderwijsinspectie over de Onderwijsspiegel 2021. Wat dacht minister Weyts van professor Ooghes studie en zou de bedoelde uitzondering op de openbaarheid van bestuur worden doorgevoerd om de resultaten van de toetsen alleen bekend te maken op schoolniveau ten behoeve van de Onderwijsinspectie?
Het was inderdaad niet de bedoeling om, zoals bijvoorbeeld in de Verenigde Staten, de toetsresultaten openbaar te maken, aldus minister Weyts, en zulks om goede redenen. Dat werd nu juridisch bekeken. Daarnaast waren er de al eerder besproken, voorbereidende haalbaarheidsstudies in het kader van de centrale toetsen, waaruit inspiratie geput kon worden voor dat openbaarheidsprobleem. Dat alles werd nu grondig bestudeerd in overleg met het nieuwe universitaire steunpunt. De centrale toetsen zouden zgn. rijke toetsen worden, waarvoor de leerlingen inzicht, analytisch vermogen en redeneervermogen nodig zouden hebben. Op 12 mei 2021 was, met het oog op een draagvlak in het onderwijsveld, al gestart met het eerste, zgn. ‘high-level forum’ over de centrale toetsen met alle stakeholders in het onderwijsveld. Dat forum zou een viertal keer per jaar samenkomen en de minister zou daarbij ook een beroep doen op Dirk Van Damme (voor abonnees; nwvr: over dat veel ruimere interview valt wel heel wat meer te zeggen …, maar dat zou nu veel te ver leiden). Náást het forum was er ook nog de stuurgroep van het universitaire steunpunt, maar die twee organen hadden verschillende rollen.
Zouden er proefprojecten gebruikt worden en hoe zat het met de tim ing, zo vroeg Daniëls nog. Interveniënt Loes Vandromme was toch nog wat meer op haar hoede: het moest om het verhogen van de onderwijskwaliteit gaan en niet zomaar om het verbeteren van toetsresultaten. Niet een verantwoordingsperspectief mocht vooropstaan, wel een ontwikkelingsgerichte en ondersteunende benadering. Inderdaad, het was geen makkelijk verhaal, zoals ik trouwens ook al eerder geschreven heb. Rankings waren echt uit den boze, die proberen te vermijden volstond niet voor Vandromme. En waren de kosten en baten bij zulke high stakes-proeven nog wel in evenwicht? Vandromme dacht dat er in Vlaanderen wél een draagvlak was voor formatieve, ontwikkelingsgerichte low stakes-toetsen, ter ondersteuning van de onderwijskwaliteit. Interessant … Interveniënt Jan Laeremans zat duidelijk op een ander spoor wat die openbaarheid betrof: hij sprak wel van een evenwicht zoeken tussen twee uitersten, maar liet toch al zelf blijken dat hij de resultaten alleen kenbaar maken aan de Onderwijsinspectie (én ook aan enkele beleidsmakers en aan onderzoekers) niet voldoende vond. Interveniënt Johan Danen legde het accent dan weer op de toetsen als een instrument van interne kwaliteitscontrole, waarmee hij zich eigenlijk aan de zijde van Loes Vandromme schaarde.
Minister Weyts verdedigde de centrale toetsen, zonder enige aarzeling, als een instrument voor de verbetering van de onderwijskwaliteit, leerwinst incluis. Ze mochten van hem voortaan door het leven gaan als “Vlaamse proeven”. Het ging om 13 miljoen euro, inderdaad, geen onaardig bedrag. De proefsetting (oftewel: de kalibratie) van de toetsen was gepland in mei-juni 2023, zowel voor het secundair als voor het basisonderwijs, waarna de échte invoering zou volgen in 2024. Ik ben benieuwd. 2024 is opnieuw een verkiezingsjaar …
Lees de bespreking van de “Vraag om uitleg over de reviewstudie van hoogleraar Erwin Ooghe over de centrale toetsen van Koen Daniëls” aan minister Ben Weyts.
Reageren kan bij Wilfried Van Rompaey: wilfried.vanrompaey@katholiekonderwijs.vlaanderen
