Het schoolteam speelt een cruciale rol in het begeleiden van leerlingen naar zelfbewust en betekenisvol leren en kiezen. Deze pagina biedt u als leerkracht, directie of lid van het middenkader de nodige inzichten en materialen om samen met uw leerlingen hun leer- en keuzeproces actief in handen te nemen. Wij begeleiden je bij het implementeren van het gemeenschappelijk funderend leerplan, met bijzondere aandacht voor de krachtlijn rond betekenisvol leren en kiezen.
In een snel veranderende wereld is het essentieel dat leerlingen niet alleen kennis verwerven, maar ook de vaardigheden ontwikkelen om deze kennis effectief te gebruiken. Informatieverwerving en -verwerking speelt hierbij een cruciale rol. Om leraren te ondersteunen bij het integreren van deze vaardigheden in hun lessen, bieden we inspirerend materiaal aan dat hen helpt om leerlingen te begeleiden in het zoeken, beoordelen en verwerken van informatie, zoals LPD 21, 22 en 23 van het Gemeenschappelijk funderend leerplan (GFL) beogen. Dit materiaal geeft leraren praktische handvatten voor het aanleren van deze vaardigheden, passend bij de verschillende graden en vakken. Zo doorlopen leerlingen een geleidelijk proces dat hen voorbereidt op onderzoekscompetenties in de derde graad.
LPD 21 De leerlingen zoeken doelgericht informatie in diverse bronnen.
Enkele wenken bij LPD 21 maken we concreter.
LPD 22 De leerlingen beoordelen doelgericht informatie op betrouwbaarheid, correctheid en bruikbaarheid bij het lezen en luisteren.
Informatie doelgericht beoordelen kunnen leerlingen niet zomaar. Om jou te helpen, je leerlingen hierin te laten groeien, bieden we je dit voorbeeld van een uitgewerkte leerlijn met beoordelingscriteria die de leerlingen kunnen gebruiken. Het document helpt je om over de vakken heen gelijkgericht samen te werken, waardoor leerlingen meer oefenkansen krijgen in verschillende contexten en makkelijker transfer kunnen maken.
LPD 23 De leerlingen verwerken informatie op een kritische en systematische manier.
Informatie kritisch en systematisch verwerken is een essentiële vaardigheid voor alle leerlingen, over finaliteiten heen. Dit proces gaat verder dan het simpelweg ontvangen en herhalen van informatie: leerlingen moeten leren hoe ze informatie kunnen beoordelen, analyseren, structureren, relateren en presenteren. Hieronder worden concrete voorbeelden gegeven van hoe je deze vaardigheid kan aanleren bij jouw leerlingen, met aandacht voor groei in complexiteit per graad.
LPD 24 De leerlingen nemen notities bij het lezen en beluisteren van teksten.
Het is belangrijk om aandacht te besteden aan het aanleren, begrijpen en effectief gebruiken van school- en vaktaal, waarbij je samenwerkt met het hele lerarenteam. Taalgericht onderwijs ondersteunt de talige vorming van leerlingen door zowel taal- als niet-taaldoelen gelijktijdig te ontwikkelen in een contextrijke, interactieve omgeving met voldoende taalsteun. Elke leraar draagt hieraan bij en vindt in het eigen vakleerplan de vaktaal die de leerling nodig heeft. Over de vakken heen, kan het zinvol zijn om in kaart te brengen welke schooltaalwoorden veelvuldig gebruikt worden, zodat ook hierop actief ingezet kan worden. Inspiratie vind je in de Fiches Taalgericht (vak)onderwijs en Vaktermen en woorden begrijpen.
LPD 26 De leerlingen zetten (meta)cognitieve leer- en regulatiestrategieën in om zich leerinhouden eigen te maken.
Op de themapagina Leren leren so vind je uitgebreide inspiratie en een concreet (gratis downloadbaar) hulpmiddel om in te zetten op LPD 26.
LPD 27 De leerlingen reflecteren cyclisch, vakoverschrijdend en vakspecifiek over het eigen leerproces en sturen het op basis daarvan doelgericht bij.
Op de themapagina Leren leren so vind je uitgebreide inspiratie en een concreet (gratis downloadbaar) hulpmiddel om in te zetten op LPD 27.
LPD 28 De leerlingen doorlopen bewust hun studie- of beroepskeuzeproces.
Leerlingen leren om hun keuzeproces bewust te doorlopen, vraagt een aanpak waarin je in elke graad op zoek gaat naar een combinatie van initiatieven binnen de vakken en meer vakoverschrijdende initiatieven. Dit telkens aangepast aan de context waarin de leerling zich bevindt. Voor een leerling die keuzes verkent naar de tweede graad is die context anders dan voor een leerling die duaal leren verkent naar de derde graad of een leerling die zich voorbereidt op een overstap naar hoger onderwijs of de arbeidsmarkt.
Ondanks het verschil in context, zijn de taken die de leerlingen moeten uitvoeren om dat proces bewust te doorlopen wel gelijk. Niet de volgorde waarin die taken worden opgenomen is essentieel, wel dat ze zo goed mogelijk worden uitgevoerd door de leerling zelf. Hier vind je hoe je de leerlingen kan helpen bij het leren kiezen.
