Effectieve didactiek: maak je lesdoelen bekend aan de leerlingen

Om doelgericht te werken in de klas is het belangrijk om het lesdoel met de leerlingen te delen tijdens de beginfase van de les. Laat je inspireren door enkele concrete voorbeelden om lesdoelen te formuleren aan je leerlingen.

Doel

sla link op in klembord

Kopieer

  • Het formuleren van lesdoelen geeft jou als leraar richting om je lessen voor te bereiden en na te streven.
  • Je maakt de verwachtingen duidelijk aan de leerlingen.
  • Het bevordert de motivatie bij de leerlingen.
  • Het vergroot de betrokkenheid van de leerlingen met betrekking tot het te bereiken doel.
  • Het zet de leerlingen aan tot actief denken.

Situering

sla link op in klembord

Kopieer

Effectieve didactiek: beginfase: doel

Wat zijn lesdoelen?

sla link op in klembord

Kopieer

  • Lesdoelen worden afgeleid uit de leerplandoelen.
  • Lesdoelen geven aan wat de leerlingen moeten kennen, kunnen en/of zijn bij het bereiken van het doel op het einde van je les (of lessenreeks).
Enkele tips:
  • Zie het handelingswerkwoord in het leerplandoel. Je kan het glossarium in het leerplan raadplegen.
  • Laat je inspireren door de wenken bij de leerplandoelen.

Hoe formuleer je lesdoelen?

sla link op in klembord

Kopieer

  • in leerlingengedrag, in leerlingentaal;
  • met succescriteria (in samenspraak met leerlingen) indien mogelijk in functie van feedback en evaluatie;
  • deel mee waarom dit doel betekenisvol is: nut/belang = expliciteren;
  • situeer in het grote(re) plaatje.
Tip: visualiseren van je lesdoelen (en criteria) heeft nog meer effect!

Aan de slag met leerplandoel I-MaVo-16

sla link op in klembord

Kopieer

Drie manieren om je lesdoel kenbaar te maken aan je leerlingen tijdens de beginfase

sla link op in klembord

Kopieer

Mogelijke lesdoelen:

  • Je legt in je eigen woorden uit wat maatschappelijk verantwoord ondernemen betekent.
  • Je legt uit wat een profitorganisatie is.
  • Je geeft een voorbeeld van een bedrijf dat winst wil maken.
  • Je legt uit wat een non-profit organisatie is.
  • Je geeft een voorbeeld van een bedrijf dat geen winst wil maken.
  • Je legt uit in je eigen woorden waarom het belangrijk is dat bedrijven rekening houden met mensen.
  • Je legt uit in je eigen woorden waarom het belangrijk is dat bedrijven rekening houden met het milieu.
  • Je legt uit in je eigen woorden waarom het belangrijk is dat bedrijven rekening houden met de samenleving.
  • Je kan uit in je eigen woorden waarom maatschappelijk verantwoord ondernemen belangrijk is voor jou als consument.

1 Lesdoelen en succescriteria duidelijk maken in relatie tot het einddoel

sla link op in klembord

Kopieer

  • Deel het lesdoel en betrek leerlingen actief:
    • Start met het activeren van de voorkennis door het stellen van de vraag:
      "Denk eens na over de producten die jullie gisteren hebben gekocht of gebruikt, zoals jullie gsm, kleding, of eten. Waarom denk je dat het voor bedrijven belangrijk is om niet alleen aan winst te denken, maar ook aan de wereld om ons heen?"
      Laat de leerlingen eerst even zelf nadenken, laat ze dan in duo's hierover praten. Tenslotte worden enkele antwoorden met de groep gedeeld. Geef op voorhand mee dat ze aangeduid kunnen worden om te antwoorden. 
      Dit activeert voorkennis en betrekt alle leerlingen direct.
    • Je vervolgt: "Vandaag gaan we ons verdiepen in 'maatschappelijk verantwoord ondernemen' ofwel MVO. Dit betekent dat bedrijven niet alleen bezig zijn met geld verdienen, maar ook met wat goed is voor mensen, de planeet en de samenleving. Jullie gaan ontdekken waarom dat belangrijk is – zowel voor bedrijven die winst willen maken als voor organisaties die dat niet doen."
      Op het einde van de les kunnen jullie uitleggen waarom dit belangrijk is voor zowel winstgevende bedrijven (profit organisaties) als organisaties zonder winstoogmerk (non-profit organisaties)".

  • Bepaal succescriteria (samen met leerlingen):
    • Je stelt de vraag: "Wat betekent 'uitleggen' precies? Wat moet een goed antwoord bevatten?" 
    • Je begeleidt het gesprek en noteert samen met de leerlingen criteria zoals: 
      • Je gebruikt duidelijke en eenvoudige taal. 
      • Je geeft minstens twee concrete voorbeelden van bedrijven of organisaties.  
        • Bijvoorbeeld: een supermarkt die voedselverspilling tegengaat, een festival dat ecoteams inzet. 
      • Je legt bij elk voorbeeld uit wat de impact is:  
        • op het milieu (bv. minder afval, minder CO₂-uitstoot) 
        • op de maatschappij (bv. meer kansen voor kwetsbare groepen) 
        • op de economie (bv. duurzame producten die langer meegaan) 
      • Je maakt duidelijk verschil tussen profit en non-profit. 
      • Je vertelt waarom dit ook belangrijk is voor jou als consument. 
    •  Je kan deze criteria opnemen in een checklist en deze verwachtingen visualiseren.
    • Dit maakt de verwachtingen duidelijk aan de leerlingen.

  • Kader het lesdoel in het grote(re) plaatje:
    • "Dit lesdoel is onderdeel van een grotere vraag: Hoe kunnen wij, als burgers en toekomstige werknemers of ondernemers, bijdragen aan een duurzamere en rechtvaardigere samenleving? Door te begrijpen hoe bedrijven en organisaties hun verantwoordelijkheid nemen, kunnen jullie later zelf bewuste keuzes maken als consument en misschien zelfs als werknemer of ondernemer.".
      Je kan ook verwijzen naar de "duurzame ontwikkelingsdoelstellingen" als een breder kader. Deze doelen gaan over een betere wereld voor iedereen: minder armoede, meer gelijkheid voor de planeet en eerlijke kansen. MVO past daar perfect in.
      Tip: toon het SDG-icoon 'Decent Work and Economic Growth' en 'Responsible Consumption and Production'. Laat leerlingen zelf linken leggen tussen MVO en één of meerdere SDG's.

2 Zorg dat lesdoelen helder zijn voor alle leerlingen

sla link op in klembord

Kopieer

  • Gebruik woord en beeld om het lesdoel kenbaar te maken:
    • Start met het tonen van een korte, pakkende video of afbeelding van: een bedrijf dat duurzame producten maakt, een non-profitorganisatie die kansengroepen tewerkstelt, of een festival dat ecovriendelijke maatregelen neemt.
    • Terwijl de video of afbeelding wordt getoond, kan je de term 'Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO)' op het bord schrijven of projecteren, eventueel vergezeld van iconen voor milieu, mensen en economie. Je zegt aan de leerlingen: "Kijk goed, wat zie je? Wat doet deze organisatie anders? Wat valt je op?"
    • "Dit is een voorbeeld van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Let op de woorden 'maatschappelijk' en 'verantwoord': het gaat om goed doen voor de samenleving en de planeet, verder dan alleen geld verdienen.". Je vult je bordschema aan met de begrippen 'profit' en 'non-profit'.
    • "Vandaag gaan we het hebben over Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, ofwel MVO. Dat betekent dat bedrijven niet alleen bezig zijn met geld verdienen, maar ook met wat goed is voor mensen, de planeet en de samenleving. Jullie gaan ontdekken waarom dat belangrijk is – zowel voor bedrijven die winst willen maken als voor organisaties die dat niet doen."

  • Laat zien hoe succes eruitziet, wat het eindproduct zou moeten zijn:
    • "Een voorbeeld van een goed antwoord zou kunnen zijn: 'Een lokale supermarkt die minder voedsel verspilt door producten vlak voor de houdbaarheidsdatum aan te bieden via een app is maatschappelijk verantwoord bezig op economisch vlak (minder kosten, minder verspilling) en op sociaal vlak (betaalbaar eten voor mensen met een kleiner budget).'".
    • "Of: 'Een sportvereniging die vrijwilligers inzet om het clubhuis te onderhouden en lokale, seizoensgebonden snacks aanbiedt in de kantine, is een non-profit organisatie die maatschappelijk verantwoord bezig is op sociaal vlak (gemeenschapszin) en op milieuvlak (minder transportkosten, ondersteuning lokale economie).'".

3 Zorg ervoor dat alle leerlingen nadenken over waarom dit lesdoel betekenisvol is voor hen

sla link op in klembord

Kopieer

  • Expliciteer de relatie tussen het doel en de relevantie voor de leerlingen:
    • "Waarom is dit belangrijk voor jullie? Omdat jullie niet alleen consumenten zijn die producten kopen, maar ook de toekomstige generatie die de wereld zal vormgeven.".
    • "De keuzes die jullie nu maken – bijvoorbeeld welk merk je koopt, of waar je boodschappen doet – dragen bij aan het succes van bedrijven die wel of niet maatschappelijk verantwoord handelen.".
    • "Door te begrijpen wat MVO inhoudt, kunnen jullie bewuster inzetten op keuzes maken: als kritische consument, als werknemer of als ondernemer. Zo dragen jullie bij aan een wereld die duurzamer, hoopvoller, eerlijker en rechtvaardiger is." Je kan dit verbinden met hun eigen keuzegedrag bij aankopen, waar LPD 11 ook op ingaat. Dit inzicht helpt je na te denken over jouw rol en bijdrage aan de samenleving."

Links
×
Kijkt als...
Niveau
Regio
Kan ik je helpen?

Welkom OnderwijsPro

Niet aanmelden

Stel minstens één regio en één niveau in. We passen dit toe als kijkfilter op de website, zodat je de gepaste inhoud ziet.