Inspirerend materiaal

Thema 1: Belang van biomoleculen

Je kan starten met LPD 1C vanuit eenvoudige organische moleculen:

• zoom in op de structuur van eenvoudige organische stoffen (determinatietabel) vanuit betekenisvolle voorbeelden met toepassingen in het dagelijkse leven;
• leg de link tussen (waarneembare) eigenschappen en de aanwezige functionele groep.

Je kan vervolgens LPD 2C aan bod laten komen:

• hanteer modellen en afbeeldingen om de structuren van (poly)sachariden, lipiden en proteïnen aan te brengen;
• focus op het herkennen van structuren en structuurkenmerken en het toewijzen aan een groep;
• bestudeer de systematische opbouw van de biomoleculen vanuit monomeren en benoem de karakteristieke binding.

Je kan vervolgens combineren met LPD 3C (en de link leggen met Biologie):

• leg de focus op het belang van de biomoleculen in biologische processen en leg de link naar evenwichtige voeding;
• je kan nucleïnezuren aan bod laten komen in samenhang met LPD 4B.

Thema 2: Van klein naar groot: de structuur bepaalt de eigenschappen

Je kan terug aansluiten bij LPD 1C en de stap naar kunststoffen zetten:

• zet de stap naar polymerisatie vanuit een eenvoudig monomeer, bv. etheen en vergelijk de eigenschappen van monomeer en polymeer;
• zoom in op de structuur en eigenschappen van verschillende kunststoffen vanuit verschillende monomeren;
• geef een aantal voorbeelden van productieprocessen van kunststoffen.

Je kan vervolgens LPD 7C aan bod laten komen:

• leg vanuit eigenschappen van bv. kunststoffen de link met maatschappelijke problemen (LPD 2S), bv. microplastics en reik een aantal actueel gehanteerde alternatieven aan bv. bioplastics;
• breng basisprincipes van duurzame chemie in de focus (hernieuwbare grondstoffen, efficiëntie en hergebruik);
• reflecteer over een aantal processen of toepassingen vanuit verschillende perspectieven of invalshoeken (bv. grondstoffen, energiebronnen, CO₂-emissie, berging, risico voor gezondheid van mens en milieu) en breng oorzaak-gevolgrelaties en mogelijke patronen in kaart.

Je kan vervolgens inzetten op LPD 4C:

• zoom in op de afmetingen en structuur van nanomaterialen en de daaruit voortvloeiende eigenschappen;
• leg de nadruk op toepassingen van nanomaterialen;
• leg eventueel een link met LPD 2S in het kader van potentiële risico’s bij uitrollen van een nieuwe technologie.

Thema 3: Dynamiek van chemische reacties

Je kan starten met LPD 5C:

• vertrek vanuit betekenisvolle voorbeelden van snelle en trage reacties uit de leefwereld;
• hanteer het botsingsmodel (animaties, afbeeldingen) en breng begrippen aan bv. effectieve botsing, activeringsenergie;
• benader kwalitatief de reactiesnelheid als de verandering van concentratie van reagentia of reactieproducten binnen een bepaald tijdsinterval;
• bestudeer factoren die de reactiesnelheid kunnen beïnvloeden, bv. concentratie, temperatuur, energie, verdelingsgraad en katalysator (link met enzymen) en leg de link met toepassingen of gevaren uit het domein bv. brandwonden door cement;
• leg de link naar beïnvloeding van reactiesnelheid in het dagelijks leven.

Je kan vervolgens inzetten op LPD 6C:

• gebruik betekenisvolle voorbeelden om omkeerbaarheid van reacties te illustreren, bv. hemoglobine/oxyhemoglobine;
• hanteer (demo-) experimenten (bijvoorbeeld kleurveranderingen in stoffensystemen) of simulaties om omkeerbaarheid van reacties te visualiseren;
• duid evenwichtsreacties en mogelijke beïnvloeding kwalitatief met eenvoudige voorbeelden, bv. fles spuitwater.