Inspirerend materiaal

Realiseren van leerinhouden Biologie in 1 graaduur

Het realiseren van het leerplan Biologie in 1 graaduur vraagt een specifieke benadering. Door af te stappen van de chronologische behandeling van leerplandoelen en ze eerder te integreren en thematisch te combineren, kan je ruimte creëren om de inhouden voldoende diepgaand te verwerven voor de doelgroep. De wenken bij de leerplandoelen bieden suggesties en keuzes om het leerplandoel te realiseren. We reiken je inspiratie aan voor een mogelijke aanpak.

Thema 1: Cellulaire processen, cellen, weefsels

Je kan starten met LPD 2B vanuit fotosynthese en celademhaling:

• zoom in op de processen vanuit de verschillende organisatieniveaus: biosfeer-ecosysteem-populatie-organisme-stelsel-weefsel-cel;
• behandel (vergelijkend) de grote lijnen van processen van fotosynthese en celademhaling;
• leg de link met weefsels en cellen die daarvoor nodig zijn (plant, mens of dier).

Je kan vervolgens LPD 1B aan bod laten komen:

• zoom in op de cel vanuit de verschillende organisatieniveaus: cel-celorganel-molecule-atoom;
• leg de nadruk op de systemische samenhang binnen de cel eerder dan op het behandelen van alle mogelijke celorganellen;
• focus op het verband tussen de structuur en de functie van het celorganel.

Je kan nadien LPD 5B behandelen:

• start vanuit mitose en focus op het belang ervan;
• de verschillende fasen van de mitose moeten niet in detail worden behandeld.

Je kan dat combineren met LPD 4B:

• zoom in op de structuur van het erfelijk materiaal en breng dat aan vanuit een gekozen replicatiemodel.

Je kan nu terug naar LPD 5B:

• laat meiose aan bod komen en vergelijk met de mitose;
• de verschillende fasen van meiose moeten niet in detail aan bod komen;
• focus op de essentie: meiose is belangrijk om het aantal chromosomen van een soort constant te houden en speelt een rol bij het ontstaan van variatie tussen de gameten.

Je kan nu al linken met LPD 12B:

• laat het belang van variatie voor evolutie aan bod komen;
• breng het concept ‘Biologische soort’ aan.

Thema 2: Overerving

Je kan starten met LPD 8B:

• focus op de systematische oplossingsstrategie en beperk tot enkele eenvoudige oefeningen en kruisingsschema’s om overervingsmechanismen bij monohybride kruisingen in te oefenen.

Je kan nu koppelen met LPD 9B:

• hanteer modellen, afbeeldingen, animaties om het principe van transcriptie en translatie te illustreren;
• geef voorbeelden van beïnvloeding van overerving: epigenetische effecten, mutatie, mutagene beïnvloedingsfactoren.

Je kan nu aansluiting vinden bij LPD 10B:

• vertrek vanuit toepassingen om technologische mogelijkheden aan bod te laten komen.

Thema 3: De mens: immuunsysteem, voortplanting

Je kan starten met LPD 3B:

• behandel het immuunsysteem van de mens vanuit specifieke en niet-specifieke afweer;
• gebruik eenvoudige schema’s die beperken tot de grote lijnen;
• leg hierbij de link met LPD 1B (celorganellen, biologische membranen).

Je kan vervolgens LPD 6B en LPD 7B aan bod laten komen:

• bespreek beknopt het logisch verloop van bevruchting en ontwikkeling van embryo en foetus;
• focus op beïnvloedingsfactoren op ontwikkeling van embryo en foetus vanuit voorbeelden;
• behandel de beïnvloeding van de vruchtbaarheid van de mens vanuit voorbeelden: hormonale regeling, gezondheidsgedrag.

Thema 4: Soorten ontstaan en evolueren

Je kan starten met LPD 11B:

• illustreer een aantal wetenschappelijk onderbouwde argumenten met voorbeelden;
• besteed aandacht aan evolutietheorie vs. geloofsleer.

Je kan koppelen met LPD 12B:

• start vanuit ‘Tree of life’;
• behandel natuurlijke selectie als evolutieproces vanuit een voorbeeld bv. hominisatie.