Volgens een nieuwe gedragscode mag je je collega in de stad Leuven niet langer begroeten met ... een kus. Deze opvallende maatregel oogstte meteen heel wat kritiek, want komt door deze regel de goede werksfeer niet in het gedrang? Het opzet van de stad was evenwel om duidelijkheid te scheppen omtrent non-verbaal gedrag op de werkvloer.
Ontmoeten we iemand, dan willen we op de één of andere manier duidelijk maken dat we de persoon opgemerkt hebben of herkennen, waardoor we die (soms kort) begroeten. Een groet is dan ook een ritueel, een gewoonte, niettemin blijkt de manier waarop we elkaar begroeten vaak sterk te verschillen. Hierdoor kan een groet ons stress bezorgen, want hoe begroeten we iemand het best? Is het gepast om iemand die we niet kennen te kussen en hoeveel kussen moeten we nu geven?
Als instap kan je als leraar hierover samen met de leerlingen reflecteren. Je zou via een korte Form naar hun gewoontes kunnen vragen: zo zou je hen enkele herkenbare situaties kunnen voorleggen waarbij de leerlingen telkens aangeven hoe ze iemand begroeten...
Aansluitend kan je samen met je leerlingen stilstaan bij hun antwoorden waarna je enkele voorzichtige conclusies zou kunnen trekken.
Hoogstwaarschijnlijk zal uit de vorige lesfase blijken dat leerlingen vrienden wel vaak knuffelen of met enkele zoenen begroeten, terwijl we bij personen die boven ons staan of vreemden liever wat afstand houden en kiezen voor een knik of een handdruk. Het voelt immers vreemd aan om mensen met wie we niet zo vertrouwd zijn heel persoonlijk om te gaan. De stad Leuven zag dit ook in, waardoor ze de voorbije week een opmerkelijk voorstel lanceerde.
Samen met je leerlingen zou je onderstaand bericht kunnen lezen.
Ge zult uw collega niet kussen: stad Leuven zet opvallende regel in gedragscode voor personeel
Met de komst van het nieuwe Leuvense stadsbestuur in december werd ook een nieuwe gedragscode voor het personeel in het leven geroepen. Zo is kritische berichten over de stad op Facebook liken bijvoorbeeld een no-go, net zoals boodschappen doen tijdens de werkuren met een dienstwagen. Ook niet toegestaan: je collega's bij de start van de werkdag begroeten met een kus op de wang.
Een regel die de ochtendbegroetingen ongetwijfeld flink op hun kop zet, maar volgens schepen van Personeel Bert Cornillie (Vooruit) kwam het document, het zogenaamde Kompas er naar aanleiding van vragen vanuit het personeel. “Mensen wilden meer duidelijkheid over de verplichtingen van het ambt. Het kadert dan ook binnen het Decreet over het Lokaal Bestuur van de Vlaamse Overheid, dat de werking van de gemeenten bepaalt. De stad Leuven is een grote organisatie die heel veel verschillende mensen tewerkstelt. Er was nood aan duidelijkheid voor het geval er discussies zouden ontstaan.
Hoe zit het dan? Bestaan er nog geen algemene etiquetteregels over hoe je collega's begroet? En volstaat een knikje wanneer je de bureauruimte binnenkomt? "Als het over kussen gaat, is er een groot verschil tussen wat er sociaal kan en wat er professioneel wordt verwacht", zegt etiquettespecialist Kevin Strubbe. "Sociaal is het de vrouw die bepaalt of er wel of niet wordt gekust bij een begroeting. Ze gaat dat niet luidop zeggen, maar door de arm gestrekt te houden geeft ze subtiel aan dat er niet wordt gekust."
Op de werkvloer ligt dat toch nog een stuk gevoeliger. Maar dat blijkt vooral af te hangen van het landsdeel waarin je woont. In het zuiden van het land krijg je al snel een zoen op de wang, ook op de werkvloer. "Er is inderdaad een opvallend verschil tussen Vlamingen en Walen", zegt Evy Sadicaris, teamleader psychosociale aspecten bij hr-dienstengroep Liantis. "In het zuiden van het land is het de gewoonte om iedereen een kus te geven. Als je dat niet doet, wordt dat als onbeleefd beschouwd. Het is dus ook voor een stukje cultureel bepaald, waardoor het niet altijd zo makkelijk is om dit in procedures te gieten." Het zou wat veel gevraagd zijn om van hr te verwachten dat ze een kussenprotocol opstellen op basis van ieders postcode.
De Vlaming kust in ieder geval niet graag op de werkvloer, al blijkt die op nieuwjaarsrecepties nog wel een uitzondering te maken, aldus Strubbe.
Dan maar zwaaien? "Soms is het makkelijk om naar iedereen te zwaaien, maar als je met een kleine groep zit, is dat ook weer anders."
Maar stel dat je collega op kantoor trakteert voor zijn of haar verjaardag. Geven we dan wel nog kussen? "Dat moet je gewoon vragen: is het oké als ik u drie kussen geef? Overigens kun je als jarige er ook gemakkelijk onderuit komen door te zeggen: 'Bedankt voor de wensen, maar ik ben niet zo'n kusser'. Dat is simpel en het blijft sympathiek. Of wanneer er een griepepidemie rondwaart, zullen mensen het zelfs appreciëren als je zegt: 'Sorry, ik heb een lichte hoest, ik ga je niet kussen, want ik wil je niet aansteken'.
Uit: De Morgen, 7 februari 2025
Ongetwijfeld zal het bericht de leerlingen prikkelen, waardoor je via uiteenlopende vragen kan stilstaan bij de inhoud en de leerlingen hierover kan laten reflecteren ...
Net als bij de leerlingen liet ook de nieuwe regel de medewerkers van de stad Leuven niet onberoerd. Integendeel, op vrijdag 14 februari - een dag die geenszins toevallig gekozen is - is er dan ook een opvallende actie gepland zoals uit het volgende fragment blijkt. Via een kort vraag- en leergesprek kan je opnieuw stilstaan bij de inhoud ...
Leuven en kussen. De laatste dagen is er heel wat heisa over. Uit protest organiseert de partij Voor U Leuven een kiss-in net op Valentijn en net in het stadskantoor in Leuven. De plek waar het allemaal om te doen is.
“Leuven, bereid je voor op de ‘Vrije Kus’ actie. Laat zien dat liefde en vrijheid sterker zijn dan gedragscodes. Neem je partner, een vriend(in) of gewoon je rebellie mee en verspreid liefde waar het het meest verboden is. En wie weet… misschien verdient de stad zelf ook een warme omhelzing – al is het maar om te laten zien dat vrijheid meer is dan een punt op Het Kompas”, roept de partij op via de sociale media.
Uit: Het Laatste Nieuws, 9 februari 2025
In de vorige fase werd al kort beklemtoond dat onze Waalse buren liever zoenen dan wij. Bij hen ligt een kus op de werkvloer niet zo gevoelig waardoor de grens tussen Wallonië en Vlaanderen meer dan een taalgrens blijkt, maar hoe komt dit? Zouden de leerlingen hiervoor een passende verklaring hebben.
Volgens het bekende merk Croky is het antwoord geenszins ingewikkeld, wat uit het volgende spotje blijkt.
Als leerkracht kan je samen met de leerlingen reflecteren op de spot zelf.
Kijken we wat verder op de wereldkaart en onderzoeken we andere culturen, dan blijkt al snel dat begroetingen cultureel gebonden zijn. Als leraar kan je hier dan ook stilstaan bij de voorkennis van de leerlingen. Hebben zij vanuit hun achtergrond andere gewoontes wat begroetingen betreft of hebben ze op reis of via media al andere begroetingen leren kennen?
Deze voorbeelden mag je via een woordenwolk verzamelen op het bord of met behulp van een Mentimeter. Aansluitend zou je samen met de leerlingen de volgende video kunnen bekijken, waarna de begroetingen in de woordenwolk aangevuld kunnen worden.
Als afsluiter zouden de leerlingen deze begroetingen kunnen ordenen. In tabellen plaatsen ze de begroetingen die voor hen 'veilig' aanvoelen, die voor hen 'not done' zijn, die passen in een zakelijke context, ... Hierover kan je tot slot kort reflecteren.
