Leren gebeurt nooit op een geïsoleerde wijze: je leert maar leren door iets te leren. Het is van belang dat leren leren binnen een vak wordt geïntegreerd met aandacht voor het individuele leer- en groeiproces van de leerling. Behalve het vakspecifieke aspect is het belangrijk om over vakken heen gelijkgericht te werken. Denken we bijvoorbeeld aan meer generieke vaardigheden zoals oriënteren of plannen, structureren, verklaren, controleren en bijsturen. Ten slotte is het waardevol om leerlingen leer- en keuzestrategieën aan te leren die hen soms uit hun comfortzone halen. Inzetten op leerstrategieën is een middel om het leren van leerlingen te versterken. Meer info over leren leren in het secundair onderwijs vind je hier. Laat je inspireren door enkele concrete voorbeelden uitgewerkt aan de hand van enkele leerplandoelen.
Aanleren, inoefenen en expliciteren van leerstrategieën tijdens de les bevordert de zelfredzaamheid van de leerlingen.
Ontdek de 'Leerfiches: leren, hoe doe je dat? Op school, thuis en op de werkplek'! Ga naar de waaier leerfiches.
Deze leerfiches helpen je specifiek om:
Laat je inspireren door enkele concrete voorbeelden uitgewerkt voor de basisoptie Economie en organisatie
We maken ook telkens de link met ‘effectieve didactiek’.
Basisoptie A-stroom Economie en organisatie (LPD 6)
Basisoptie B-stroom Economie en organisatie (LPD 4)
De leerlingen illustreren aan de hand van een eenvoudige bedrijfskolom welke weg goederen en diensten afleggen vooraleer ze bij de consument komen.
Tijdens de vorige lessen maakten de leerlingen kennis met de weg die goederen of diensten afleggen aan de hand van een eenvoudige bedrijfskolom. Bij de start van de volgende toon je de schakels van een eenvoudige bedrijfskolom. De leerlingen gaan aan de slag om de schakels in een logische volgorde te leggen en lichten de verschillende begrippen toe. Je kan ook de werkvorm ‘duo-praat’ toepassen: de leerlingen werken per twee en leggen aan mekaar uit.
Basisoptie A-stroom Economie en organisatie (LPD 6 en LPD 7)
Basisoptie B-stroom Economie en organisatie (LPD 4 en LPD 5)
Basisoptie Economie en organisatie A-stroom:
Basisoptie Economie en organisatie B-stroom:
In dit voorbeeld maken we samen met de leerlingen een mindmap met Canva, zodat ze hiermee later zelf aan de slag kunnen. Een mindmap is een goede keuze als leerstrategie om structuur in complexe leerstof te brengen.
Start met een mindmap omdat die laagdrempelig is én leerlingen visueel dwingt om verbanden te zien. Je kan later uitbreiden met een conceptmap of vergelijkingstabel.
Alternatief:
Strategie
Waarom interessant voor deze leerstof
Vorm
Mindmap
Visueel, hiërarchisch, toont verbanden tussen begrippen
Tekening / digitaal (bv. Coggle, Canva)
Tabel of matrix
Ideaal voor vergelijking van bedrijven, sectoren, keuzes
bv. sector vs. type onderneming vs. impact
Post-it clustering
Leerlingen groeperen begrippen op een bord/wand
Actief en samenwerkend leren
Flowchart
Procesmatig denken (bv. hoe een product evolueert + keuzes onderweg)
Visueel + stapsgewijs
Cornell-methode
Structuur op basis van vragen, kernideeën en samenvatting
Voor notities tijdens de les
Conceptmap
Zoals een mindmap, maar met verbindingszinnen tussen begrippen
Diepere denkoefening
Ga naar https://www.canva.com en kies voor mindmap
Samen met de leerlingen werd een mindmap opgesteld rond het thema chocolade, dat klassikaal werd besproken. Aan de hand van dit concrete voorbeeld leerden de leerlingen hoe je leerinhouden visueel kunt voorstellen, wat helpt om de leerstof beter te onthouden. Tijdens de les werd uitgelegd hoe ze deze werkvorm zelf kunnen toepassen, onder andere met de gebruiksvriendelijke digitale tool Canva.
Samen met de leerlingen werd een mindmap opgesteld rond de economische sectoren, dat klassikaal werd besproken. Aan de hand van dit concrete voorbeeld leerden de leerlingen hoe je leerinhouden visueel kunt voorstellen, wat helpt om de leerstof beter te onthouden. Tijdens de les werd uitgelegd hoe ze deze werkvorm zelf kunnen toepassen, onder andere met de gebruiksvriendelijke digitale tool Canva.
Dit helpt de leerlingen om structuur en samenhang te zien in de leerstof:
De leerlingen illustreren aan de hand van een eenvoudige bedrijfskolom welke weg goederen en diensten afleggen vooraleer ze bij de consument komen.
Na het klassikaal opstellen en bespreken van de mindmap rond chocolade, gaan de leerlingen actief aan de slag met de leerstof. In duo’s of kleine groepjes leggen ze elkaar de leerinhouden uit aan de hand van de mindmap. Door de leerstof in eigen woorden te verwoorden en uit te leggen aan een medeleerling, verwerken ze de informatie dieper en beklijft de kennis beter.
Deze leerstrategie stimuleert niet alleen het begrip, maar ook de samenwerking en communicatie tussen leerlingen.
Ik zorg voor doelgerichte oefeningen die aansluiten bij mijn instructie
De leerlingen situeren ondernemingen en organisaties binnen een bedrijfssector.
Tijdens de les maakten de leerlingen zelf flashcards over de vier economische sectoren. Door hiermee actief aan de slag te gaan, verwerken ze de leerstof op een gestructureerde manier. In een eerste fase gebruiken we de flashcards tijdens begeleid inoefenen: leerlingen herhalen de leerstof en testen of ze de begrippen en voorbeelden goed begrijpen (test jezelf).
Vlak voor de toets kunnen ze de flashcards opnieuw bekijken als snelle en doelgerichte herhaling.
Bespreek samen met de leerlingen waarom deze werkvorm nuttig is: herhalen in kleine stukjes helpt om de leerstof beter te onthouden. Moedig hen ook aan om deze strategie zelfstandig te gebruiken, bijvoorbeeld thuis of in andere vakken.
Samen met de leerlingen werden vier duidelijke flashcards opgesteld over de economische sectoren: de primaire, secundaire, tertiaire en quartaire sector. Deze flashcards helpen om de leerstof op een gestructureerde en actieve manier te verwerken.
Ze zijn eenvoudig over te nemen op papier, in Canva of via digitale tools zoals Quizlet. Zo kunnen de leerlingen zelfstandig herhalen en zichzelf testen, zowel tijdens de les als bij het studeren thuis.
Flashcard 1
Voorzijde:
Primaire sector
Wat doet deze sector?
Achterzijde:
De primaire sector haalt grondstoffen rechtstreeks uit de natuur.
Voorbeelden: landbouw, visserij, mijnbouw, bosbouw.
Flashcard 2
Voorzijde:
Secundaire sector
Wat gebeurt er in deze sector?
Achterzijde:
De secundaire sector verwerkt grondstoffen tot producten.
Voorbeelden: fabrieken, bouwbedrijven, bakkers, textielnijverheid.
Flashcard 3
Voorzijde:
Tertiaire sector
Wat is het doel van deze sector?
Achterzijde:
De tertiaire sector biedt commerciële diensten aan. Ze willen winst maken.
Voorbeelden: winkels, banken, horeca, transportbedrijven.
Flashcard 4
Voorzijde:
Quartaire sector
Hoe verschilt deze van de tertiaire sector?
Achterzijde:
De quartaire sector biedt niet-commerciële diensten aan, vaak zonder winstoogmerk.
Voorbeelden: ziekenhuizen, scholen, OCMW, vzw’s.
Interactief flashcardspel met Canva.AI – Herhaal spelenderwijs de leerstof
Op een speelse manier de leerstof herhalen? Met Canva.AI maak je interactief flashcardspel dat leerlingen helpt om economische begrippen actief in te oefenen en te onthouden.
Dit digitale spel sluit perfect aan bij de leerstrategie herhaal en is ideaal voor begeleid inoefenen, zelfstandig werk of als herhaling vlak voor een toets.
Met Canva.AI hebben we een interactief flashcardspel gemaakt dat leerlingen helpt om economische sectoren actief in te oefenen en te onthouden.
Je vindt het voorbeeld hier: Interactief flascardspel: “De 4 Economische Sectoren “
