In de Vrije Basisschool De Leeroase in Stelen zetten ze erg in op sociale vaardigheden, op het ik in relatie met anderen en op het zelfregulerend vermogen van de kinderen. De leerlingen van de derde graad leren zichzelf inschatten op een bepaald sociaal niveau. De meester bepaalt welk doel een bepaalde periode in de focus staat. Meester Stijn vertelt hoe hij te werk gaat.
De leerlingen in mijn derde graad leren zichzelf inschatten op een bepaald sociaal niveau aan de hand van vier levensfasen van een plant. Ik bepaal als meester een doel waar we die weken rond gaan werken. Leerlingen geven voorbeelden van anderen op de speelplaats of in de klas om een pluim te geven en hiervan te leren en duiden voor zichzelf aan bij welke levensfase van de plant ze het best aansluiten.
Ik schrijf een positief geformuleerde titel op het bord, kort maar krachtig. Bijvoorbeeld: WIJ-denken. Ik bespreek met de leerlingen wat dit zou kunnen betekenen. Met een andere kleur stift schrijf ik concrete voorbeelden van de kinderen in behapbare taal er omheen zodat de leerlingen concreet weten wat ik met deze inhoud bedoel. Zodra het doel uitgeklaard is, krijgen de leerlingen de kans om zichzelf op niveau 1, 2, 3 of ertussen te hangen. Het doel is om de komende periode extra aandacht te vestigen op dit doel in de focus zodat ze zichzelf een (half) niveau hoger kunnen hangen tegen het einde van de periode. De bedoeling is dat de leerlingen zichzelf realistisch kunnen inschatten en om een positief, maar realistisch beeld te creëren.
Dagelijks blikken we op bepaalde momenten (meestal wanneer we van de speelplaats terug naar de klas komen) heel kort terug op positieve voorbeeldjes van leerlingen en hoe zij tegemoet komen aan het doel. 'Wie heeft een mooi voorbeeld van een wij-denker in onze klas? Wat deed deze leerling dan?' Ikzelf benadruk ook vaak het positief gedrag van een leerling: wanneer dit aansluit bij het doel van het zelfreflectiebord, wijs ik naar het bord en weten de leerlingen meteen dat deze leerling heel goed bezig is.
Toezien op de zelfevaluatie van alle leerlingen is haast een onbegonnen taak. Daarom heb ik met de leerlingen afgesproken dat, wanneer ze van zichzelf vinden dat ze echt supergoed bezig zijn, ze zich op niveau 3,5 mogen hangen (niemand hangt zichzelf dus op niveau 4). Daarmee geven ze aan: 'Meester, houd me maar extra in de gaten want ik wil laten zien dat ik het hoogste niveau verdien'. Ik let dan extra op het gedrag van de leerling en wanneer ik vind dat hij/zij het verdiend heeft, hang ik hem/haar op niveau 4.
Dit bord biedt veel mogelijkheden rond kringgesprekken. Vragen als: Wat maakt dat je al op dit niveau zit? Wat heb je nog nodig om een half niveau hoger te klimmen? Hoe komt het dat je jezelf zo laag inschat? Ben je niet wat kritisch voor jezelf? Heb jij al gezien waarom ... nu op niveau 4 hangt? Wanneer verdien je het om jezelf een niveau hoger te plaatsen? kan je allemaal stellen waardoor leerlingen op een dieper niveau nadenken over sociale vaardigheden in een veilige omgeving. Leerlingen hebben zelf ook de controle over hun eigen plaats. Door deze extra autonomie zijn ze nog gemotiveerder.
