We geven duiding bij wat bedoeld wordt onder "ontwerpen" binnen het vak techniek en basisoptie STEM. We gaan na wat de plaats is van “Ontwerpen” binnen het geheel van een technisch proces, wat zijn de te ondernemen stappen voor een geslaagd ontwerpproces en we belichten ontwerpen in functie van duurzaamheid en in functie van het ontwerpproces.
In het leerplan techniek b-stroom en a-stroom staat onder LPD 3 het volgende “De leerlingen ontwerpen een oplossing voor een probleem door wetenschappen, technologie of wiskunde geïntegreerd aan te wenden”.
Een tweede leerplandoel waarin ontwerpen wordt opgenomen is LPD 10 voor B-stroom en LPD 12 voor A-stroom “De leerlingen doorlopen een technisch proces om een technisch systeem te realiseren vanuit behoefte(n) en criteria.” Met als afbakening “Ontwerp en productieproces”
Een belangrijk element uit beide leerplandoelen is het werkwoord “ontwerpen”. In het leerplan wordt ontwerpen gezien in functie van het vinden van een oplossing voor een concreet op te lossen of te verbeteren situatie/probleem.
Bijvoorbeeld: we hebben een wagentje dat we sneller willen laten rijden, we willen een miniatuur kermisattractie maken. We wensen een oplossing te zoeken voor het aangenamer maken/ verfraaien van de speelplaats, we willen het aantal bezoekers tijdens de opendeurdag in het technieklokaal automatisch kunnen tellen …
Doelstelling 3 geeft ook aan dat je elementen van wetenschappen, technologie of wiskunde betrekt bij het zoeken en uitwerken van een oplossing:
Doelstelling 10 (B-stroom) of 12 (A-stroom) van het leerplan techniek geeft aan dat het ontwerpproces een onderdeel is van het technisch proces.
Ontwerpen is het proces waarbij ideeën worden omgezet in concrete plannen (tekeningen, schema’s, ideeën, modellen …) of producten.
In een schoolse context gaat het voornamelijk over:
van een bestaand object zodat het voldoet aan vooropgestelde behoeften.
Ontwerpen is een essentieel onderdeel van het technisch proces zoals je kan zien in onderstaande figuur
Ontwerpen is ook verweven met onderzoeken en realiseren. Je kan dit schematisch voorstellen door o.a. het STEMOOV- model (=STEM Onderzoeken Ontwerpen Verbindend leren)
Tijdens het ontwerpproces zal je regelmatig moeten onderzoeken of bepaalde technieken mogelijk zijn, welke materiaal het meest geschikt is, hoe je de montage best uitvoert, …
Volgende keer
Te ondernemen stappen voor een geslaagd ontwerpproces in de klas
