Katholiek Onderwijs Vlaanderen is tevreden met het akkoord dat de Vlaamse regering goedkeurde over de aanpak voor de ontwikkeling van nieuwe eindtermen voor de tweede en derde graad secundair onderwijs. Dat was nodig na de vernietiging van die eindtermen door het Grondwettelijk Hof op 16 juni 2022. Het Hof bepaalde immers dat eindtermen minimumdoelen moeten zijn, verzoenbaar met de verschillende pedagogische projecten van onderwijsverstrekkers, en dat er voldoende ruimte over moet blijven voor eigen doelen van die onderwijsverstrekkers.
De nieuwe manier van werken komt tegemoet aan de kritiek van het Grondwettelijk Hof op de gehanteerde methodiek, de omvang, de gedetailleerdheid en de haalbaarheid van de eindtermen. De uitgezette tijdslijn zorgt ervoor dat onze scholen nieuwe eindtermen zullen hebben voor de start van de modernisering secundair onderwijs in de derde graad. Ook het engagement om aansluitend, en volgens dezelfde methodiek, de eindtermen van de eerste graad opnieuw aan te pakken, en daarna nieuwe eindtermen voor het basisonderwijs te ontwikkelen, onderschrijft Katholiek Onderwijs Vlaanderen.
Het akkoord maakt meer dan ooit duidelijk dat eindtermen minimumdoelen zijn. Er wordt een overkoepelende commissie gestart die de haalbaarheid van deze minimumdoelen garandeert en het overzicht houdt op de werking van de diverse ontwikkelcommissies. Voor Katholiek Onderwijs Vlaanderen, maar ondertussen ook voor meerdere andere onderwijsverstrekkers, houdt dat in dat nooit meer dan 70 % van de onderwijstijd bezet mag worden door minimumdoelen die de Vlaamse regering vastlegt: zo blijft er voldoende ruimte voor eigen doelen in leerplannen, voor eigen opties van scholen en voor eigen inbreng van leraren en lerarenteams.
Lieven Boeve, directeur-generaal van Katholiek Onderwijs Vlaanderen: “Onderwijskwaliteit heeft niets te maken met kwantiteit van eindtermen, maar gaat over de diepgang waarmee je die kunt realiseren. En daarvoor heb je voldoende onderwijstijd nodig: pas dan kun je leerlingen die het moeilijker hebben goed ondersteunen, en wie meer aankan bijkomend stimuleren en laten excelleren. Vanuit de diversiteit aan eigen pedagogische projecten engageert het katholiek onderwijs in Vlaanderen zich tot die kwaliteit."
We bezorgen je de definitieve tekst van het akkoord wanneer de Vlaamse regering ze beschikbaar stelt.
In dit nieuwsbericht geven we alvast een eerste antwoord op enkele veelgestelde vragen.
Komen er leerplancommissies voor de derde graad? Wanneer mogen we leerplannen voor de derde graad verwachten?
In eerste instantie worden er nieuwe eindtermen voor de tweede en de derde graad algemene vorming ontwikkeld en aansluitend nieuwe specifieke eindtermen voor de derde graad. Dat ontwikkelproces zal een aantal maanden in beslag nemen. Als dat goed verloopt, plannen we na de kerstvakantie leerplancommissie voor ontwerpleerplannen voor de algemene vorming van de derde graad. Op dat moment maken ook de leerplancommissies voor de specifieke vorming van de A-finaliteit een doorstart. Iets later in het tweede semester volgen leerplancommissies voor de specifieke vorming van de derde graad D/A- en D-finaliteit.
Op basis van die timing voorzien we een eerste release van ontwerpleerplannen voor de algemene vorming van de derde graad van alle finaliteiten en voor de specifieke vorming van de derde graad A-finaliteit tegen de paasvakantie. Iets later volgen daarna ook de leerplannen voor de specifieke vorming van de derde graad D/A- en D-finaliteit.
Hoe kunnen leraren van de derde graad zich nu al voorbereiden op de start van de modernisering op 1 september 2023?
In het eerste en tweede semester kunnen scholen intekenen op een nascholing voor een grondige introductie in de derde graad met focus op de structuurvernieuwing (nieuwe matrix) en de grote contouren van de inhoudelijke vernieuwing en de onderliggende visie.
In de loop van oktober voorzien we een basisaanbod van alle informatie waarover een leraar van de derde graad moet beschikken met betrekking tot de nieuwe tweede graad. We bundelen inhoudelijke verschuivingen en nieuwe accenten samen met alle relevante documenten en materialen die al zijn ontwikkeld in een beknopt en overzichtelijk schema voor leraren derde graad.
Als het ontwikkelproces van de nieuwe (specifieke) eindtermen vlot verloopt, voorzien we ontwerpleerplannen voor de algemene vorming derde graad voor alle finaliteiten en voor de specifieke vorming derde graad A-finaliteit tegen de paasvakantie. Ontwerpleerplannen specifieke vorming voor de derde graad D/A- en D-finaliteit volgen later.
Na de paasvakantie voorzien we leerpaden en implementatietrajecten in functie van de concrete voorbereiding op de nieuwe derde graad. Daarbij garanderen we een continuering van de leerlijnen vanuit de huidige tweede graad.
Nieuwe eindtermen voor de tweede en de derde graad zullen ook enige impact hebben op de modellessentabellen. In de huidige modellessentabellen was er bv. te weinig ruimte voor het complementair gedeelte. De nieuwe eindtermen zullen dus ook leiden tot aanpassingen in die modellessentabellen.
Het eigenaarschap van de school en ruimte voor eigen inhoudelijke keuzes zullen daarbij belangrijke uitgangspunten zijn. Om tot concrete voorstellen voor lessentabellen te komen, moeten we eerst een duidelijk zich hebben op de nieuwe eindtermen voor de tweede en de derde graad.
Heeft het zin om met het schoolteam verder in te zetten op de implementatie van het Gemeenschappelijk funderend leerplan?
Dat is in elk geval zeer zinvol. De nieuwe eindtermen worden ontwikkeld in functie van de 16 sleutelcompetenties zoals vastgelegd in het kaderdecreet. Er zullen dus ook toekomstgericht eindtermen zijn die bv. betrekking hebben op de leercompetentie … Veel aspecten die vandaag in het Gemeenschappelijk funderend leerplan aan bod komen, zullen ook in de toekomst belangrijk blijven, zij het in afgeslankte vorm.
Schoolteams zetten daarom bij de implementatie van het Gemeenschappelijk funderend leerplan dit schooljaar best in op het borgen van wat goed is en op het gericht implementeren van andere aspecten die in de school nog minder uitgesproken aan bod komen. De focus ligt daarbij idealiter op voldoende diepgang in de implementatie vanuit de eigen visie, het eigen pedagogisch project. Het lijkt minder aangewezen om op dit moment veel aandacht te besteden aan registratiesystemen.
Nieuwe eindtermen van de tweede graad zullen ertoe leiden dat er meer ruimte komt voor leraren om eigen inhoudelijke keuzes te maken in de tweede graad. Over wat dat concreet betekent, moeten we eerst het ontwikkelproces voor de nieuwe eindtermen afwachten.
Als er pas later nieuwe eindtermen komen voor de eerste graad, treden er dan geen problemen op met de aansluiting tussen eerste en tweede graad?
Het zal zeker zo zijn dat nieuwe eindtermen voor de tweede en de derde graad een impact zullen hebben op de eerste graad en dat aanpassingen aan de eindtermen van de eerste graad een impact zullen hebben op die van de tweede en de derde graad. Daarom zal er tijdens het ontwikkelen van nieuwe eindtermen tweede en derde graad ook meteen aandacht zijn voor mogelijke aanpassingen aan de eerste graad. Ontwikkelcommissies voor de eerste graad zullen echter pas volgen na het ontwikkelproces van de tweede en derde graad.
Via de leerplannen zullen we in elk geval de leerlijn doorheen de drie graden secundair onderwijs garanderen, net zoals de leerplannen van de eerste graad secundair onderwijs verder bouwen op het leerplan Zill voor het basisonderwijs. Zo garanderen we via de leerplannen van Katholiek Onderwijs Vlaanderen op elk moment een leerlijn van 2,5 tot 18 jaar.
Er komen uiteindelijk ook nieuwe eindtermen voor de eerste graad. Heeft het zin dat schoolbesturen nog voor eind oktober laten weten dat ze gelijkwaardige eindtermen voor de eerste graad wensen?
Ja, absoluut. De nieuwe eindtermen voor de eerste graad volgen pas na die van de tweede en de derde graad. Het ontwikkelproces voor de tweede en de derde graad moet nog opstarten. In de tussentijd blijft de procedure voor gelijkwaardige eindtermen verder lopen. In de huidige context fungeren gelijkwaardige eindtermen voor de eerste graad nog altijd als een bewarende maatregel en bieden ze directies en leraren de sterkste garantie dat ze volgend schooljaar zullen kunnen blijven werken zoals ze dat de voorbije drie schooljaren deden, met dezelfde leerplannen en dezelfde lesvoorbereidingen, handboeken, jaarplanningen …
Lees meer over het waarom en de verdere procedure. Schoolbesturen die dat nog niet deden, kunnen uiterlijk 28 oktober via een mail aan Priscilla Verhaeghen (priscilla.verhaeghen@katholiekonderwijs.vlaanderen) laten weten dat ze van de gelijkwaardige eindtermen eerste graad gebruik wensen te maken.
Van zodra we meer informatie hebben over de nieuwe (specifieke) eindtermen, lessentabellen, leerplancommissies en nieuwe leerplannen informeren we daarover via de nieuwsbrief en/of inforondes. Voor vragen kun je terecht op moderniseringso@katholiekonderwijs.vlaanderen.
