Deze week verschenen in de pers enkele berichten dat een aantal leraren wiskunde een eigen leerplan aan het ontwikkelen zijn voor sterke wiskunderichtingen. Dat leraren van de onderwijsvrijheid gebruik maken om eigen ambitieus lesmateriaal te maken, is uiteraard een goede zaak. Zeker als het de bedoeling is om de lat hoog te leggen voor leerlingen die meer uitdaging verwachten. De vrijheid van onderwijs is ook de vrijheid van de leraar om binnen het pedagogisch project van het schoolbestuur en de keuze van de school extra doelen toe te voegen. Voor die ruimte hebben we met succes gepleit bij het Grondwettelijk Hof. Die ruimte blijven we verdedigen bij de verdere opmaak van de minimumdoelen en verankeren we in onze nieuwe leerplannen.
Dat er geen leerplan zou zijn voor vijf uur wiskunde in de tweede graad en zes tot acht uur wiskunde in de derde graad, klopt niet. In het leerplan voor 6u wiskunde van de derde graad voorzien we extra doelen en inhoudelijke rubrieken die leraren kunnen inspireren om wekelijks acht uur wiskunde ambitieus en kwaliteitsvol in te vullen. Die extra doelen worden samen met leraren in een leerplancommissie vastgelegd. De mogelijkheid om acht uur wiskunde aan te bieden staat vermeld als voorbeeld van schooleigen lessentabellen voor studierichtingen als Latijn-wiskunde, Grieks-wiskunde, Economie-wiskunde en Wetenschappen-wiskunde in de derde graad.
In het aangepaste leerplan voor de tweede graad, dat nog in ontwikkeling is na de vernietiging van de eindtermen voor het Grondwettelijk Hof, zullen voldoende ambitieuze doelen zitten om een sterke basis voor wiskunde te leggen, ook in functie van richtingen met zes uur wiskunde in de derde graad. Uiteraard zullen we met interesse de voorstellen van de betrokken wiskundeleraren bestuderen.
We gaan niet akkoord met de idee dat scholen wordt opgelegd hoeveel uur wiskunde zij aan hun leerlingen moeten aanbieden. Dat doen we in de regel ook niet voor andere vakken. In onze leerplannen van de tweede en de derde graad bieden we extra doelen aan voor scholen die zich met sterke wiskunderichtingen willen profileren: dat is een keuze van de school en het schoolbestuur zelf.
Zo bieden we in ons leerplan wiskunde voor de tweede graad voor studierichtingen als Latijn, Grieks-Latijn, Economische wetenschappen … twee lagen aan. De verplichte basis van dat leerplan kan worden gerealiseerd in vier uur per leerjaar en bereidt leerlingen wiskunde voor op doorstroom naar alle richtingen van de derde graad domeinoverschrijdende doorstroomfinaliteit, met uitzondering van richtingen met zeer sterke wiskunde. Een tweede optionele laag bevat bijkomende inhouden in functie van de doorstroom naar studierichtingen in de derde graad met zes uur wiskunde. Voor de realisatie van dat volledige leerplan (de verplichte basislaag en de optionele extra laag) voorzien scholen vijf uur wiskunde per leerjaar. Dat is bijvoorbeeld expliciet aangegeven in de modellessentabel voor de studierichtingen Natuurwetenschappen en Technologische wetenschappen in de tweede graad.
Omwille van de transparantie over studierichtingen heen zit het geheel in één leerplan met een duidelijk onderscheid tussen beide lagen zodat het voor iedereen duidelijk is welke inhouden waar worden gerealiseerd.
Het is finaal aan de school om te beslissen of ze de tweede laag in het leerplan al dan niet aan bod laat komen. Scholen die kiezen voor vijf uur wiskunde kunnen de bijkomende leerplandoelen volledig meenemen in de studiebekrachtiging op het einde van het schooljaar. Voor alle studierichtingen in de tweede graad met doorstroom naar zes uur wiskunde in de derde graad zal er dus een volwaardig leerplan beschikbaar zijn voor vijf lesuren met leerplandoelen die leerlingen daar goed op voorbereiden. Tegelijkertijd geven we scholen de mogelijkheid om te differentiëren. Zo kunnen leerlingen Latijn die sterk zijn in talen, zich focussen op talen en een positieve keuze maken voor Latijn-moderne talen zonder dat ze noodgedwongen een te zwaar pakket wiskunde moeten doorstaan in de tweede graad. En leerlingen Latijn die naar Latijn-wiskunde gaan, kunnen zo sterker inzetten op wiskunde. Om elke leerling voldoende te kunnen uitdagen op zijn sterktes kiezen scholen er bij de indeling in klassen idealiter voor dat leerlingen met vier uur en met vijf uur wiskunde voor zoveel mogelijk uren wiskunde in een afzonderlijke klasgroep zitten. Datzelfde geldt overigens ook daar waar er een onderscheid is tussen de doelen die worden aangeboden voor andere vakken, zoals de moderne vreemde talen.
Binnen het leerplan wiskunde voor vijf uur willen we de leraar wiskunde eveneens ruimte bieden voor eigen inhoudelijke keuzes. Dat kan gaan over nieuwe wiskundige onderwerpen zoals grafen, maar ook onderwerpen zoals ‘de cirkel’. Die cirkel maakte jarenlang een vast onderdeel uit van het curriculum wiskunde en liet leraren onder meer toe om te peilen naar het wiskundig abstraheervermogen van leerlingen, maar werd niet meer weerhouden in de vernietigde eindtermen. In het leerplan zijn andere inhouden opgenomen die leraren toelaten om op zoek te gaan naar leerlingen die aanleg hebben voor sterkere wiskunde; dat gebeurt nu onder meer door analytische meetkunde in het vlak en het analyseren van deelbaarheid bij veeltermen. Dat neemt niet weg dat onze leerplannen ruimte voorzien voor leraren die nog steeds dieper op onderwerpen zoals de cirkel willen ingaan.
Kortom, de nieuwe leerplannen voor wiskunde laten toe om leerlingen die sterk zijn in wiskunde te laten excelleren en bijkomend en voldoende uit te dagen.
