Nieuws

Bereid je leerlingen voor op het examen met een leerplanconform overzicht 
 
De laatste lessen van dit schooljaar naderen en vermoedelijk staat de planning, zoals ieder jaar, wederom onder druk. We spreken nog snel af met enkele collega’s hoe zij de laatste leerstofonderdelen aanpakken, we wisselen examenvragen uit, we bereiden de leerlingen voor op het proefwerk enz. De lijst met to-do’s is lang. Maar we willen nu eenmaal dat ze voor ‘ons vak’ een kwaliteitsvol examen afleggen en tonen bereidheid om hen daarbij te ondersteunen.

Een hulpmiddel dat we hier traditioneel aanbieden is het leerstofoverzicht: een mooi lijstje van welke lesthema’s we behandeld hebben, welke begrippen hierbij belangrijk zijn en wat ze precies moet kunnen. Toch kunnen we nog inspanningen leveren om dergelijke overzichten nog diepgaander af te stemmen op de leerplannen en meer specifiek op de krachtlijnen van het historisch leren redeneren. Op deze manier linken we de leerinhouden aan alle krachtlijnen en expliciteren we ook wat we precies van hen verwachten.

Hoe kun je dergelijk document nu opstellen? Aan het lijstje met te verwerken leerstofonderdelen voeg je vervolgens enkele studietips toe, gelinkt aan de krachtlijnen van het historisch leren redenen. Verwerk ook handelingswerkwoorden uit het leerplan op de juiste manier in jouw tips. Deze zouden er als volgt kunnen uitzien:

Leren leren, enkele tips  
…bij de voorbereiding  

• Heb je nood aan een houvast en aan structuur: stel zelf een inhoudstafel op van de hoofdstukken. Op deze manier vat je de essentie en kun je eveneens verbanden aanduiden tussen de verschillende hoofdstukken.  
• Vertrek vanuit een vraagstelling. De titels van hoofstukken zijn ook op deze manier geformuleerd. Zorg ervoor dat je de criteria van een historisch onderzoekbare vraag kent, zodanig dat je deze kunt herkennen.  
• Situeer de lesthema’s binnen het referentiekader:  

• Waar gebeurde er iets (ruimte)? Zorg dat je zaken op een kaart kan aanduiden.  
• Wanneer gebeurde er iets (tijd)? Je moet de namen van de historische periodes kennen.  
• Tot welk maatschappelijk domein behoort dit thema en waarom? Leg verbanden met de domeinen van de geschiedenis (soiaal, economisch, politiek en cultureel).  

• Zet in op het redeneren met en over bronnen.  

• In het werkboek en in de presentaties staan tal van kaarten, foto’s, afbeeldingen, bronextracten, artikels … Bekijk deze grondig want ze bevatten veel informatie en helpen je eveneens om je inzicht in de leerstof te verdiepen. Maak ook de oefeningen opnieuw. Bronnen staan er om te gebruiken. Je moet er informatie uit kunnen halen om een historische vraag te kunnen beantwoorden. Begin met gegevens in de bronnen aan te duiden en kom nadien tot een conclusie.  
• Kijk ook ‘achter de schermen’ van de bron en zorg ervoor dat je bronnenonderzoek kunt verrichten rekening houdend met bruikbaarheid, betrouwbaarheid en representativiteit in het licht van de historische vraag. Wat betekenen deze begrippen en pas ze dan ook toe.  

• Kom via dit bronnenonderzoek tot een beargumenteerde historische beeldvorming. Ondersteun jouw keuzes, argumenteer met bronnen en kom tot een genuanceerd beeld. Gebruik bewijs uit de bron.  
• Tijdens de lessen is ook de complexe relatie verleden, heden en toekomst aan bod gekomen. Vergeet jouw hedendaagse bril niet af te zetten wanneer je een thema uit de geschiedenis bestudeert. Mogelijks kan een ‘historisch thema’ ook via actualiteit bevraagd worden.  
• Voorzie voldoende tijd om te herhalen. Nadat je een hoofdstuk gestudeerd hebt, neem je even de tijd om het hoofdstuk te herhalen, bijvoorbeeld aan de hand van je zelf opgestelde inhoudstafel.  
• Wanneer je alles onder de knie hebt, is het van cruciaal belang om jezelf te testen. Je kunt dit doen door toetsen opnieuw te maken, door de vragen gesteld bij ‘kennen’ op te lossen.  

• Bekijk ook de feedback die genoteerd werd bij jouw vorige evaluaties en zet deze feedback om naar een concrete actie. 

Dergelijk document kan opgesteld worden vanuit de vakgroep, met verschillende nuances per graad. Dit laat je toe om de leerlijn zichtbaar te maken naar jouw leerlingen. Door de terminologie van het historisch redeneren op te nemen, ben je zelf ook bewuster bezig met evaluatie op het juiste niveau. Daarnaast trek je het door naar de verwachtingen ten aanzien van de leerlingen. Je bent dan transparant naar hen toe en je maakt hen ook bewust van toepasbaarheid van de krachtlijnen op alle lesthema’s.