De leerlingen lichten principes van een democratie en een rechtstaat toe vanuit hedendaags en historisch perspectief.
Dit leerplandoel is verbonden met burgerschapsvorming. Door burgerschap een historisch perspectief te geven, krijgt het thema meer diepgang en ontstaat er ruimte om hedendaagse ideeën kritisch te benaderen. Anders riskeert burgerschap een zeer functionele of moreel superieure invulling te krijgen. Ten tweede komen in de lessen van de eerste graad vaak onderwerpen aan bod die de mogelijkheid bieden om thema’s uit de sfeer van burgerschap een plaats te geven. Ten derde is er een link tussen wetenschap en democratie: net zoals in een democratie drijft wetenschap op het principe dat iedereen een inbreng kan doen, zijn er afspraken over hoe dat gebeurt (denk aan het onderbouwen van argumenten met verwijzing naar bronnen en literatuur) en welke controlemechanismen er zijn en vormen de principes van woord en wederwoord een essentieel onderdeel. Tot slot groeit in het actuele tijdsgewricht het besef dat de democratie kwetsbaar is en onder vuur komt te liggen en dat het noodzakelijk is om de leerlingen de eigenheid van de democratie te leren kennen, zij het met een voldoende kritische en gecontextualiseerde blik.
In dit doel ligt de focus op de vraag wat het betekent om vandaag burger te zijn en wat dat betekende in de bestudeerde periodes. En wat betekent vandaag de rechtstaat in vergelijking tot in de bestudeerde periodes.
De Stanford History Education Group heeft een les uitgewerkt waarin het democratisch gehalte van het oude Athene onderzocht wordt via de studie van enkele bronnen. Met deze les sla je dus enkele vliegen in één klap.
Veel leraren haken dit onderwerp vast aan verkiezingen. Dan loont het zeker de moeite om het materiaal van ‘De kracht van je stem’ te bekijken: https://www.dekrachtvanjestem.be/. De site bevat onder meer een politiek woordenboek en gratis te downloaden lesmateriaal.
Je kunt volgende tabel gebruiken om de concepten uit de afbakening meer tastbaar te maken.