Sinds de onderwijsvernieuwing werden in alle leerplannen geschiedenis een aantal burgerschapsdoelen opgenomen. Veel leraren vinden deze doelstellingen echter vrij abstract voor leerlingen in de eerste graad.
Wanneer we kijken naar de verschillende methodes en cursussen die leraren zelf samenstellen, merken we in grote lijnen twee sporen op om met deze doelstellingen aan de slag te gaan. Een eerste spoor is het werken met losse politieke thema’s zoals democratie in Athene, Romeinse keizers of de Republiek en democratie in België. Deze thema’s hoeven dan ook niet aansluitend behandeld te worden. Een tweede spoor dat vaak gehanteerd wordt is vergelijkend werken, bijvoorbeeld wanneer je in een thema rond de democratie in Athene met leerlingen op zoek gaat naar gelijkenissen en verschillen met de hedendaagse democratie. Een heel visuele manier om dit te doen met leerlingen is werken met behulp van een venndiagram. Ook wanneer je het over Romeinse provincies hebt, kun je makkelijk de koppeling maken naar provincies in België vandaag. Op die manier kun je de begrippen uit de hedendaagse democratie ook aanbrengen en leren leerlingen dat de betekenis van begrippen kan evolueren in de loop der tijd.
Opvallend is dat deze burgerschapsdoelen vaak wel aan bod komen in het tweede jaar, maar zelden in het eerste jaar. Aangezien we werken met een graadleerplan zou dit geen probleem mogen zijn, zolang jullie in de vakgroep afspraken maakten rond het realiseren van deze doelstellingen in de loop van de eerste graad.
Binnenkort komen er verkiezingen aan. Aangezien onze leerlingen uit de eerste graad nog niet mogen stemmen, moet je je niet verplicht voelen iets te doen rond deze verkiezingen. Toch biedt de actualiteit hier mooie kansen om met de burgerschapsdoelen aan de slag te gaan. In het kader van deze verkiezingen werd door het Vlaams Parlement heel wat educatief materiaal ontwikkeld dat je kunt downloaden via www.dekrachtvanjestem.be. Zo werd de EDUbox Democratie herwerkt. In deze EDUbox is je klas een groep passagiers die met een vliegtuig crasht op een onbewoond eiland en via verschillende beslissingsvormen een nieuwe samenleving moet opstarten. Zo ervaren jongeren zelf wat het betekent als iedereen samen moet beslissen, 1 leider de beslissingen neemt of de groep enkele mensen mag afvaardigen om samen beslissingen te nemen. Vanuit deze oefening gaan leerlingen op zoek naar hun ideale organisatie van een samenleving.
De kaartenset #wieweetwat, verkiezingen biedt een degelijke werkvorm om met leerlingen uit de eerste graad te werken rond waarom er verkiezingen zijn en welke impact verkiezingen op het leven van de mensen hebben. De derde reeks kaarten (Jezelf voorbereiden op verkiezingen) is inhoudelijk minder geschikt voor de leerlingen van de eerste graad aangezien zij nog niet mogen stemmen. Ook de kaarten en werkvormen ‘De taal van de koepelzaal’ zijn erg bruikbaar voor leerlingen van de eerste graad.
Leerlingen die zelf meer op de hoogte willen blijven kunnen via Instagram en TikTok terecht op nws.nws.nws, de jongerenpagina van VRT NWS. A.stem.blieft is het jongerenkanaal van het Vlaams Parlement en kan ook via Instagram gevolgd worden. Beide kanalen communiceren op maat van leerlingen.
Maak zeker gebruik van dit bestaande materiaal in plaats van steeds zelf het warm water uit te vinden!
