Op deze pagina zijn een aantal organisatiemodellen voor de algemene vorming van de B-stroom opgenomen. Ze bieden de school een aantal mogelijkheden om leerplannen en leerplandoelen te organiseren. Ze vervangen dus de leerplannen niet.
In het volledig en gedeeltelijk geïntegreerd model zijn de leerplandoelen van het Gemeenschappelijk funderend leerplan (GFL) geïntegreerd. In het model met de afzonderlijke vakken geven we in een bijlage aan waar je de doelen van het GFL kan integreren. De leerplandoelen van het GFL worden daarenboven door heel het lerarenteam en in beleidscontext gerealiseerd. Dat die leerplandoelen worden verbonden aan vakken versterkt enkel de realisatie ervan.
Bij de afzonderlijke leerplannen voorzien we het volgende aantal graaduren per vak:
Vak Godsdienst 4 Lichamelijke opvoeding 4 Nederlands 8 Frans 3 Engels 2 Wiskunde 8 Natuurwetenschappen 3 Techniek 4 Maatschappelijke vorming 4 Gemeenschappelijk Funderend Leerplan 4 Keuze 3
Als je kiest voor een gedeeltelijk of volledig geïntegreerd model is het aangewezen om het voorziene aandeel uren per vak zoveel mogelijk te respecteren.
In dit organisatiemodel bieden de vakken van de leerplannen het model voor opbouw en organisatie van het schoolcurriculum.
De negen vakken van de algemene vorming (Engels, Frans, Godsdienst, Lichamelijke opvoeding, Maatschappelijke vorming, Nederlands, Natuurwetenschappen, Techniek en Wiskunde) worden als afzonderlijke eenheden aangeboden. Dat betekent niet dat samenhang tussen vakken niet belangrijk is. Linken met andere vakken worden bij leerplandoelen van de afzonderlijke leerplannen aangegeven.
Binnen dit organisatiemodel onderscheiden we twee modellen:
In dit model kies je zelf waar je de leerplandoelen van het GFL (inclusief leren leren) een plaats geeft. De leerplandoelen van het GFL kunnen worden gerealiseerd via schooleigen projecten, door een of meer leerplandoelen te integreren in vakken van de algemene of de specifieke vorming of door een aantal leerplandoelen samen onder de vorm van een vak aan te bieden, of door een combinatie van voorgaande mogelijkheden.
Leren leren Godsdienst Lichamelijke opvoeding Nederlands* Frans Engels Wiskunde* Natuurweten-schappen* Techniek* Maatschappelijke vorming*
In dit model doen we suggesties om de doelen van het GFL te koppelen aan vakken. De vakken van de leerplannen bieden samen met het Gemeenschappelijk funderend leerplan het model voor opbouw en organisatie van het schoolcurriculum. Het overzicht van de leerplandoelen van het GFL gekoppeld per vak is in bijlage 1 van deze pagina opgenomen.
Bij een integratie van het GFL in de afzonderlijke vakken is het belangrijk om te kijken of het voorziene aantal lesuren van de vakken volstaat voor de realisatie van de leerplandoelen.
Het onderdeel ‘leren leren’ (vanuit het GFL) wordt in alle vakken aangeboden en integreren we daarom niet in de afzonderlijke vakken.
Vertrekkend van dit model kunnen scholen eigen keuzes maken. Zo kan een school ervoor kiezen om voor bepaalde leerplandoelen een afzonderlijk vak te voorzien (bv. Artistieke vorming of ICT).
De leerplandoelen van de verschillende leerplannen worden gegroepeerd in tien bouwstenen van het curriculum algemene vorming. Die bouwstenen brengen de leerplandoelen van de vakleerplannen en het Gemeenschappelijk funderend leerplan samen.
De tien bouwstenen worden in de digitale leerplantool opgenomen als voorgestructureerde doelenkaders.
Een overzicht van de leerplandoelen die gekoppeld worden per bouwsteen is opgenomen in bijlage 2.
Ook dit organisatiemodel vertrekt van alle leerplandoelen van de leerplannen ingedeeld in bouwstenen en groepeert die in twee clusters. De aandachtspunten en verduidelijkingen bij model 2 gelden ook voor model 3. Een overzicht van de leerplandoelen die gekoppeld zijn per bouwsteen is opgenomen in bijlage 2.
Bouwstenen 1 tot en met 6 (groene kleur)
Generiek doel: De leerlingen worden relationeel sterke, creatieve en taalvaardige cultuurparticipanten en geïnspireerde burgers. Dat kan door het verwerven van historische, ruimtelijke, economische, artistiek-culturele en talige inzichten en vaardigheden, aangeboden binnen betekenisvolle contexten.
Bouwstenen 7 tot en met 9 (blauwe kleur)
Generiek doel: De leerlingen worden weerbare, bewuste en kritische participanten binnen de complexer wordende informatiemaatschappij. Dat kan door het verwerven van wetenschappelijke, wiskundige en technische inzichten en vaardigheden, die aangeboden worden binnen betekenisvolle contexten. De leerlingen gaan probleemoplossend om met uitdagingen die de toekomst van de planeet bedreigen en maken duurzame ethische keuzes.
Bouwsteen 10 'leren leren' (bruine kleur)
De bouwsteen wordt in beide clusters geïmplementeerd.
Generiek doel: De leerlingen leren het leren in handen nemen en de effectiviteit ervan te verhogen. Ze verweven eigenaarschap van de eigen onderwijsloopbaan en van de keuzes en de beroepskeuzes die ze zullen maken.
Scholen kunnen kiezen voor eigen clusters of eigen benamingen van clusters waarbij ze opteren voor dezelfde of een andere indeling van leerplandoelen zoals Wetenschappen-Wiskunde, Maatschappelijke vorming-Nederlands, STEAM (Science, Technology, Engineering, Arts en Mathematics).
Organisatiemodel 4: clusters 'Natuur en ruimte' en 'Natuur, ruimte en techniek'
Een aantal scholen heeft sinds de modernisering van de eerste graad gekozen voor de vakkenclusters ‘Natuur en ruimte’ of ‘Natuur, ruimte & techniek’. Om scholen daarin verder te ondersteunen vind je in bijlage 3 een overzicht van de doelen die aan bod kunnen komen in beide clusters.
In de vakkencluster ‘Natuur en ruimte’ zijn alle leerplandoelen van het leerplan Natuurwetenschappen en de leerplandoelen uit de rubriek ‘Zich bewust worden van de wereld en de ruimte waarin we leven’ van het leerplan Maatschappelijke vorming opgenomen. In de vakkencluster ‘Natuur, ruimte en techniek’ vind je alle leerplandoelen van de leerplannen Natuurwetenschappen en Techniek en de leerplandoelen uit de rubriek ‘Zich bewust worden van de wereld en de ruimte waarin we leven’ van het leerplan Maatschappelijke vorming. De doelen uit overige rubrieken van het leerplan Maatschappelijke vorming kunnen in een ingeperkte versie van het leerplan Maatschappelijke vorming aan bod komen, al dan niet in combinatie met leerplandoelen uit het Gemeenschappelijk Funderend Leerplan (GFL).
In de clusters ‘Natuur en ruimte’ en ‘Natuur, ruimte & techniek’ zijn geen leerplandoelen van het GFL opgenomen. Scholen die dat wensen, kunnen zich laten inspireren door bijlage 1. Ze kunnen
De inhoud van de vorming wordt aangegeven door de krachtlijnen, leerplandoelen en wenken in de afzonderlijke leerplannen. De organisatiemodellen zeggen enkel iets over de vorm waarin de vorming wordt georganiseerd.
De volgende organisatiemodellen komen aan bod:
Vanuit Katholiek Onderwijs Vlaanderen hebben we geen voorkeur voor een model. Op basis van de leerlingenprofielen, de eigen schoolcontext, de expertise van het lerarenteam, de visie op onderwijs kunnen scholen eigen keuzes maken.
