De leerlingen onderscheiden gelijkenissen en verschillen tussen actuele en historische fenomenen uit de bestudeerde periodes.
Het verleden geeft diepte aan onze ervaring. Het heden krijg perspectief door vergelijking met het verleden (en omgekeerd). Mensen maken dan ook continu vergelijkingen tussen vroeger en nu. Die historische oriëntering gebeurt echter best binnen de krijtlijnen van historisch denken, met oog voor de eigenheid van het verleden en de complexiteit van een samenleving, vroeger en nu. Kunnen aangeven in welke mate vandaag van vroeger verschilt of in welke mate vandaag op vroeger gelijkt (of omgekeerd, hoe vroeger van vandaag verschilt of er op gelijkt) zijn daarbij essentieel. We mikken hierbij vooral op actualisering en niet zozeer op het binnen brengen van actualiteit in de les. Actualisering wijst namelijk op recurrenties, op structurele fenomenen die zich vroeger al voordeden, maar nu nog altijd levendig zijn, zij het in een andere gedaante. Daarom de aandacht voor gelijkenissen én verschillen: het verleden is ook anders dan vandaag.
Leerlingen kunnen aangeven op welke vlakken een historisch fenomeen gelijkt op of verschilt van een actueel fenomeen (of omgekeerd).
Probeer je meer specifieke lesonderwerp te koppelen aan een meer algemeen sleutelbegrip zodat je vlotter de link kunt leggen met vandaag. Je kunt ook omgekeerd redeneren en vertrekken van een actuele casus en die historiseren.
Je kunt opnieuw werken met visuele voorstellingen zoals venndiagrammen om gelijkenissen en verschillen weer te geven.
Je kunt leerlingen vragen om op een historische afbeelding aan te duiden wat hetzelfde gebleven is en wat verschilt. Je kunt de afbeelding rechtstreeks laten bewerken, in een tabel gieten zoals hieronder, de leerlingen gelijkaardig hedendaags beeld laten zoeken (bijvoorbeeld de foto’s van de huidige koninklijke familie) of, nog creatiever, een hedendaagse make-over laten maken van dat beeld.
Voorbeeld: op de Ara Pacis staat Augustus afgebeeld met zijn familie, in de typische, nuchtere Romeinse stijl. De taferelen roepen herkenning op, met kinderen die aan de benen van de grote mensen hangen. Maar de verschillen springen ook in het oog: de klederdracht van zowel de volwassenen als de kinderen. Met wat meer context kunnen ze wijzen op bredere idee van familie bij de Romeinen maar ook nadenken over.