Er wordt een extra werkingsbudget voorzien voor het creëren van bijkomende plaatsen:

• in de B-stroom van de eerste graad;
• in het beroepssecundair onderwijs;
• in het deeltijds beroepssecundair onderwijs.

Ook alle studiegebieden die sinds de modernisering van het secundair onderwijs vallen onder studierichtingen uit de arbeidsmarktfinaliteit worden hier bedoeld en worden meegenomen in de berekening.

Dit is een tijdelijke subsidie voor vier schooljaren: vanaf schooljaar 2023-2024 tot en met schooljaar 2026-2027. Elk jaar zal er minstens 10 miljoen euro verdeeld worden. Vanaf 2025 wordt dit bedrag geïndexeerd.

Dit extra werkingsbudget moet scholen en centra die een substantiële toename van leerlingen realiseren, al in het schooljaar van de toename financieel ondersteunen.

Scholen kunnen dit extra werkingsbudget ook inzetten voor het aanstellen van personeel.

Het extra werkingsbudget wordt toegekend aan:

• scholen voor gewoon secundair onderwijs (so)
• centra voor deeltijds beroepssecundair onderwijs (dbso)

als deze scholen of centra zich in één van de vier hierna beschreven situaties bevinden.

Het werkingsbudget capaciteit in de B-stroom, bso en dbso wordt niet toegekend aan scholen die omwille van een herstructurering tellen of hertellen op de eerste schooldag van oktober van het lopende schooljaar.

Je krijgt het werkingsbudget voor capaciteit in de B-stroom, bso en dbso voor één enkel schooljaar.

Schoolbesturen met een boekjaar dat afsluit op 31 december, doen de volgende boekingen op basis van de kennisgeving of de uitbetaling vóór 1 februari 2025:

Stel: een school heeft op 1 februari 2024 10 leerlingen in de eerste graad van de B-stroom en op 1 oktober 2024 13 leerlingen. De school ontvangt 33 000 euro werkingsbudget capaciteit in de B-stroom, bso en dbso (11 000 euro per leerling x 3 extra leerlingen) vóór 1 februari 2025.

Je boekt 4/12 van het werkingsbudget capaciteit in de B-stroom, bso en dbso in de opbrengsten van boekjaar 2024 en 8/12 in de opbrengsten van boekjaar 2025.

Berekening:

• 4/12 x 33 000 euro = 11 000 euro;
•  8/12 x 33 000 euro = 22 000 euro. 

Boekingsdatum 31 december 2024:

Boekingsdatum 1 januari 2025:

Meer informatie over het aanwerving van personeel op werkingsbudget, lees je in de omzendbrief "Aanwending van het werkingsbudget voor aanwerving van personeel".

Er wordt sinds schooljaar 2023-2024 jaarlijks een werkingsbudget offensief Nederlands voorzien van minstens 20 miljoen euro voor scholen en centra voor deeltijds beroepssecundair onderwijs met veel leerlingen in het lager en secundair onderwijs die aantikken op het leerlingenkenmerk ‘thuistaal niet Nederlands’ (hierna genoemd: leerlingenkenmerk thuistaal).

Vanaf schooljaar 2024-2025 wordt dit bedrag geïndexeerd. Dit bedrag wordt jaarlijks voorzien. Het is niet eenmalig of voor een beperkte periode voorzien.

Het budget evolueert niet mee met de leerlingenaantallen die aantikken op het leerlingenkenmerk. Het aantal leerlingen dat aantikt op dit leerlingenkenmerk is in het verleden sterk gestegen en het stijgt nog altijd. Dat er nu een werkingsbudget offensief Nederlands nodig is, compenseert gedeeltelijk:
 

• onvolledige indexering van de werkingsbudgetten, en dus ook van de werkingsbudgetten op basis van leerlingenkenmerk thuistaal;
• het feit dat het werkingsbudget op basis van leerlingenkenmerk thuistaal geen gelijke tred gehouden heeft met de evolutie van de leerlingenaantallen die aantikken op dit leerlingenkenmerk.

Ter illustratie: werkingsbudget per afgetopte aantikkende leerling met leerlingenkenmerk thuistaal en aantal leerlingen die aantikken op thuistaal:

De koopkracht van het werkingsbudget op basis van het leerlingenkenmerk thuistaal is van 2008-2009 naar 2023-2024 gedaald met 48% in het gewoon basisonderwijs en met 67% in het gewoon secundair onderwijs. De daling is omgekeerd evenredig met de toename van het aantal aantikkende leerlingen.

Scholen die in 2023-2024 in aanmerking kwamen voor het werkingsbudget offensief Nederlands kregen 254,41 euro extra per leerling. Voor scholen gewoon lager onderwijs is dat voldoende om het koopkrachtverlies per aantikkende leerling op leerlingenkenmerk ‘thuistaal’ te compenseren. In het gewoon secundair onderwijs is dat niet het geval.

Doordat het werkingsbudget offensief Nederlands de evolutie van het aantal leerlingen die aantikken op het leerlingenkenmerk niet volgt, zal het tekort in het gewoon secundair onderwijs vermoedelijk blijven toenemen. Daarnaast zal de bereikte koopkracht in het gewoon lager onderwijs opnieuw dalen want het aantal aantikkende leerlingen is nog altijd aan het stijgen.

Ook bij deze nieuwe maatregel kiest de Vlaamse overheid om geen middelen te voorzien voor leerlingen van het buitengewoon onderwijs. De kans dat er in het buitengewoon onderwijs geen leerlingen zijn die thuis geen Nederlands spreken is klein.

De school- en centrumbesturen kunnen deze bijkomende werkingsmiddelen breed inzetten om leerlingen met een te beperkte kennis van het Nederlands extra te ondersteunen. Het is onder meer mogelijk om met dit werkingsbudget personeel aan te stellen en professionalisering in te kopen op het gebied van onderwijs aan leerlingen die het Nederlands onvoldoende beheersen voor het schoolteam.

Onder punt 1.5.1 van de omzendbrief BaO/98/5 over het werkingsbudget in het basisonderwijs en onder punt 7.1 van de omzendbrief SO 16 over de berekening van de werkingsmiddelen voor het secundair onderwijs vind je extra suggesties van AGODI over de aanwending van de middelen, respectievelijk in het basis- en het secundair onderwijs.

Het werkingsbudget wordt toegekend aan de schoolbesturen. Alleen scholen voor gewoon onderwijs kunnen in aanmerking komen voor het werkingsbudget offensief Nederlands. Om in aanmerking te komen voor werkingsbudget offensief Nederlands in schooljaar 2024-2025 moeten meer dan 50% van de leerlingen gewoon lager of secundair onderwijs van de school aantikken op het leerlingenkenmerk thuistaal op de eerste schooldag van februari 2021, 2022 of 2023.

Meer specifiek betekent dit dat OKAN-leerlingen, Oekraïense vluchtelingen in lager, secundair en deeltijds onderwijs en HBO-leerlingen meegeteld worden. Kleuters worden niet meegeteld.

Om te bepalen of een school of centrum meer dan 50% leerlingen heeft die aantikken wordt er niet afgerond. Als de berekening exact uitkomt op 50% komt de school of het centrum niet in aanmerking. Van zodra de berekening (net) hoger is dan 50% komt de school of het centrum wel in aanmerking.

De periode van drie jaar schuift mee op met het schooljaar van de toekenning: om te bepalen welke scholen werkingsbudget offensief Nederlands genereren in schooljaar 2025-2026 zal gekeken worden naar het aandeel van de aantikkende leerlingen op de eerste schooldag van februari 2022, 2023 en 2024 en zo verder.

Als we in de voorbeelden hieronder spreken van 1 februari bedoelen we: 1 februari of als 1 februari geen schooldag is dan wordt dat de eerste schooldag van februari van het betreffende jaar.

De scholen die in schooljaar 2024-2025 in aanmerking komen, zijn alle Nederlandstalige lagere scholen, secundaire scholen en centra voor deeltijds beroepssecundair onderwijs in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest waarvan meer dan 50% van de leerlingen op 1 februari 2021 of op 1 februari 2022 of op 1 februari 2023 aantikten op leerlingenkenmerk ‘thuistaal’.

Zij genereren werkingsbudget offensief Nederlands op basis van het aantal leerlingen dat aantikt op leerlingenkenmerk ‘thuistaal’ op 1 februari 2023. In schooljaar 2023-2024 bedroeg het werkingsbudget 254,41 euro per aantikkende leerling.

De uitbetaling aan de schoolbesturen gebeurt in minstens twee schijven. Vóór 1 februari ontvang je een voorschot van minstens 50% van het werkingsbudget van het betrokken schooljaar. Het saldo ontvang je vóór 1 juli.

Het werkingsbudget offensief Nederlands wordt toegekend voor één schooljaar.

School- en centrumbesturen met een boekjaar dat afsluit op 31 december, doen de volgende boekingen op basis van de kennisgeving van het voorschot.

De toekenningsbrief bevat het te verwachten totale werkingsbudget offensief Nederlands en het voorschot. Stel dat het totaal 24 000 euro bedraagt voor schooljaar 2024-2025 en het voorschot 12 000 euro.

4/12 van het totaal werkingsbudget voor offensief Nederlands wordt in de opbrengsten van boekjaar 2024 geboekt en 8/12 in de opbrengsten van boekjaar 2025.

Gewoon lager onderwijs:
 

• Artikel 87quinquies van het Decreet basisonderwijs;
• Punt 1.5 van de omzendbrief BaO/98/5 van 27/07/1998 over het werkingsbudget in het basisonderwijs.

Gewoon secundair onderwijs:
 

• Artikel 48.2. van de Codex Secundair Onderwijs;
• Punt 7 van de omzendbrief SO 16 van 20/08/1992 over de berekening van de werkingsmiddelen voor het secundair onderwijs.

Er wordt vanaf schooljaar 2023-2024 jaarlijks een extra werkingsbudget van minstens 10 miljoen euro voorzien voor materiaalintensieve structuuronderdelen in scholen voor gewoon- en buitengewoon secundair onderwijs en centra voor deeltijds beroepssecundair onderwijs.

Vanaf schooljaar 2024-2025 wordt het totaalbedrag geïndexeerd aan de hand van de gezondheidsindex van januari.

Het werkingsbudget voor materiaalintensieve structuuronderdelen evolueert niet mee met het aantal inschrijvingen in die structuuronderdelen. Dit betekent dat de koopkracht van het bedrag per leerling zal dalen wanneer het aantal leerlingen in materiaalintensieve structuuronderdelen Vlaanderenbreed toeneemt. Omgekeerd zal het bedrag per leerling stijgen wanneer het aantal leerlingen in materiaalintensieve structuuronderdelen afneemt.

Vlaanderenbreed wordt jaarlijks een geldwaarde per leerling berekend door het geïndexeerde Vlaanderenbrede bedrag te delen door het aantal gewogen leerlingen in materiaalintensieve structuuronderdelen van het Nederlandstalig onderwijs in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Het aantal leerlingen is het aantal op de teldag voor het gewoon werkingsbudget. Welke teldag van toepassing is, vind je onder punt 3 van de omzendbrief SO 16 van 20/08/1992 (vlaanderen.be). Voor de meeste structuuronderdelen zal deze teldag de eerste schooldag van februari van het vorige schooljaar zijn.

De leerlingen die op de teldag ingeschreven zijn in materiaalintensieve structuuronderdelen worden gewogen overeenkomstig 3 groepen:

• leerlingen ingeschreven in een materiaalintensief structuuronderdeel van groep 1 worden voor 100% gewogen;
• leerlingen ingeschreven in een materiaalintensief structuuronderdeel van groep 2 worden voor 75% gewogen;
• leerlingen ingeschreven in een materiaalintensief structuuronderdeel van groep 3 worden voor 50% gewogen.

Het bedrag voor jouw school of centrum is gelijk aan het aantal gewogen leerlingen dat op de teldag ingeschreven is in materiaalintensieve structuuronderdelen in jouw school of centrum vermenigvuldigd met de geldwaarde per leerling.

De begunstigde van dit werkingsbudget is niet het (school)bestuur maar de school of het centrum:

• scholen voor voltijds gewoon secundair onderwijs (so);
• scholen voor buitengewoon secundair onderwijs (buso);
• centra voor deeltijds beroepssecundair onderwijs (dbso);
• centra voor de vorming van zelfstandigen en kleine en middelgrote ondernemingen.

Je kunt deze bijkomende werkingsbudgetten breed inzetten, bijvoorbeeld ook in de niet-materiaalintensieve structuuronderdelen van je school of centrum.

Maar je kunt deze werkingsbudgetten niet overgedragen naar een andere school of centrum (bijvoorbeeld een andere school van je schoolbestuur of een ander centrum van je centrumbestuur).

Door deze modaliteit ondergraaft de subsidiërende overheid de bevoegdheid van het bestuur om de middelen in te zetten waar het bestuur dit nodig acht. Toch blijft het bestuur de eindverantwoordelijkheid dragen die aan bestuursorganen van vzw’s is toegekend door het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen. Schoolbesturen blijven instaan voor de financiële gezondheid en voor het voortbestaan van hun instellingen maar ze worden ingeperkt in hun mogelijkheden om de middelen efficiënt in te zetten.

Ze moeten het inzetten van het werkingsbudget voor materiaalintensieve structuuronderdelen overlaten aan de directeurs van de scholen en centra met materiaalintensieve structuuronderdelen. Hoe ze nu nog een evenwichtige begroting kunnen opstellen voor het geheel van hun instellingen en daar verantwoordelijkheid voor kunnen opnemen is een raadsel geworden.

De materiaalintensieve structuuronderdelen zijn in 3 groepen opgesplitst.

Leerlingen ingeschreven in structuuronderdelen van groep 1 worden aan 100% gewogen. Dat betekent dat je voor de leerlingen van groep 1 per leerling 88,529 euro werkingsbudget krijgt in schooljaar 2023-2024.

Leerlingen ingeschreven in structuuronderdelen van groep 2 worden aan 75% gewogen. Dat betekent dat je voor de leerlingen van groep 2 per leerling 66,39675 euro werkingsbudget krijgt in schooljaar 2023-2024: 88,529 euro x 75%.

Leerlingen ingeschreven in structuuronderdelen van groep 3 worden aan 50% gewogen. Dat betekent dat je voor de leerlingen van groep 3 per leerling 44,2645 euro werkingsbudget krijgt in schooljaar 2023-2024: 88,529 euro x 50%.

In punt 6 van de Omzendbief SO 16 worden de groepen als volgt gedefinieerd:

Groep 1: alle niet-duale structuuronderdelen van:

• de finaliteit arbeidsmarkt behalve binnen het studiedomein taal en cultuur en het studiedomein economie en organisatie;
• de onderwijsvorm bso behalve de studiegebieden toerisme, handel en maatschappelijke veiligheid;
• de opleidings-, kwalificatie- en integratiefase van opleidingsvorm 3 van het buitengewoon secundair onderwijs;

Groep 2: alle niet-duale structuuronderdelen:

• van de dubbele finaliteit behalve binnen het studiedomein economie en organisatie, het studiedomein maatschappij en welzijn met uitzondering van het niet-duale structuuronderdeel mode, het studiedomein taal en cultuur, de niet-duale structuuronderdelen ballet, creatie en mode en fotografie binnen het studiedomein kunst en creatie en het niet-duale structuuronderdeel toerisme binnen het studiedomein voeding en horeca;
• binnen het studiegebied beeldende kunsten van de onderwijsvorm kso;
• van de onderwijsvorm tso behalve de studiegebieden handel, personenzorg, toerisme en maatschappelijke veiligheid;

Groep 3: alle opleidingen binnen het deeltijds beroepssecundair onderwijs en alle duale structuuronderdelen:

• van de finaliteit arbeidsmarkt behalve binnen het studiedomein taal en cultuur en het studiedomein economie en organisatie;
• van de dubbele finaliteit behalve binnen het studiedomein economie en organisatie, het studiedomein maatschappij en welzijn met uitzondering van het duale structuuronderdeel mode, het studiedomein taal en cultuur, de duale structuuronderdelen ballet, creatie en mode en fotografie binnen het studiedomein kunst en creatie en het duale structuuronderdeel toerisme binnen het studiedomein voeding en horeca;
• binnen de onderwijsvormen bso en tso behalve binnen het studiegebied handel, het studiegebied personenzorg tso en het studiegebied toerisme;
• van de kwalificatie- en integratiefase van opleidingsvorm 3 van het buitengewoon secundair onderwijs.

Tot welke groep een studierichting van het gewoon en het buitengewoon secundair onderwijs en van het deeltijds beroepssecundair onderwijs behoort, vind je in het Excelbestand. Om de middelen voor je school voor schooljaar 2024-2025 te ramen, heb je deze in groepen ingedeelde lijst nodig van studierichtingen die bestonden op de teldatum voor schooljaar 2024-2025 (meestal 1 februari 2024).

Op deze teldatum zijn er gemoderniseerde richtingen tot en met het 1^ste leerjaar van de 3^de graad. Het bijgevoegde document bevat lijsten van alle studierichtingen die in schooljaar 2023-2024 ingericht konden worden en die in aanmerking komen voor deze extra subsidie.  De naam van elk tabblad verwijst naar één van de groepen die recht geven op dit extra werkingsbudget.

Studierichtingen die niet in het Excelbestand voorkomen zijn niet materiaalintensief. Voor de niet-materiaalintensieve structuuronderdelen krijg je geen werkingsbudget voor materiaalintensieve structuuronderdelen.

De uitbetaling aan de schoolbesturen gebeurt ten laatste op 30 juni.

Het werkingsbudget voor materiaalintensieve structuuronderdelen wordt toegekend voor een schooljaar. Als je schoolbestuur het boekjaar afsluit op 31 december heb je vermoedelijk nog geen toekenningsbrieven ontvangen waarin de bedragen van het werkingsbudget voor materiaalintensieve structuuronderdelen van je scholen en/of centra staan

Bij het afsluiten van het boekjaar kun je niet voorspellen hoeveel werkingsbudgetten de scholen en/of centra van jullie vzw zullen ontvangen voor het lopende schooljaar. Je kunt bijgevolg ook geen gedeelte van deze werkingsbudgetten toewijzen aan het boekjaar dat je afsluit op 31 december. Daarom moet je deze werkingsbudgetten volledig boeken in het boekjaar waarin ze worden ontvangen.

School- en centrumbesturen met een boekjaar dat afsluit op 31 december boeken bij ontvangst van de toekenningsbrieven:  D/400 Werkingstoelagen aan C/731 Bijzondere Werkingsmiddelen.

Wanneer het geld op de bankrekening(en) is gestort, boek je: D/55 Kredietinstellingen aan C/400 Werkingstoelagen.

De toekenningsbrieven zijn niet gericht aan de school- en centrumbesturen. Zorg ervoor dat je alle werkingsbudgetten materiaalintensieve structuuronderdelen boekt door de gestorte bedragen op te volgen. De som van de bedragen op de set van toekenningsbrieven van materiaalintensieve structuuronderdelen moet overeenstemmen met de gestorte bedragen. Zolang dat niet zo is, weet je dat je set van toekenningsbrieven nog onvolledig is en dat je nog op zoek moet gaan naar extra toekenningsbrieven als stavingsdocumenten voor je boekhouding.

Het wettelijk kader vind je in artikel 47/1 van de Codex Secundair Onderwijs en onder punt 6 van de omzendbrief SO 16 Berekening van de werkingsmiddelen voor het secundair onderwijs. In diezelfde omzendbrief vind je onder punt 3 toelichting over de teldata.