Ergonomie staat voor gezond en efficiënt werken en is dan ook één van de belangrijke domeinen van welzijn op het werk. Het woord ‘ergonomie’ is afgeleid van de Griekse woorden ergon (werk) en nomos (wet).
Ergonomie gaat over het aanpassen van de werkomgeving aan de mens. Onder ‘werkomgeving’ verstaan we:
Door de aanpassingen realiseer je als werkgever een veilige, plezierige en efficiënte werkomgeving voor je werknemers. Je streeft ernaar de ergonomische overbelasting zowel fysiek als mentaal voor hen te voorkomen of alleszins te verminderen. Je houdt daarbij rekening met hun eigenschappen en eventuele beperkingen. Op die manier lever je een belangrijke bijdrage aan hun duurzame inzetbaarheid.
De benaming ‘werk- en rustzitplaatsen’ verwijst specifiek naar die zitplaatsen die bij tussenpozen gebruikt kunnen worden door werknemers die hoofdzakelijk of altijd staande werken. Werk- of rustzitplaatsen mag je niet verwarren met ‘gewone’ zitplaatsen of bijvoorbeeld bureaustoelen van administratieve of andere medewerkers.
Of je al dan niet verplicht bent om die plaatsen te voorzien voor je werknemers, hangt af van de resultaten van de risicoanalyse. Die moet detecteren of er een gezondheidsrisico bestaat voor de werknemers en of er al dan niet een werk- of rustzitplaats moet voorzien worden.
Een werkzitplaats voorzie je voor werknemers die omwille van de aard van hun werk hun activiteiten niet kunnen onderbreken.
Meer informatie over de juiste gebruiksmodaliteiten, de keuze van de zitplaatsen en de achterliggende wetgeving vind je bij de FOD WASO.
Het werken met beeldschermen brengt mogelijke risico’s met zich mee voor je werknemers. Door de toenemende informatisering gebruiken meer en meer mensen beeldschermen in hun werkomgeving. Als werkgever ben je wettelijk verplicht om een risicoanalyse te maken van alle beeldschermwerkposten in jouw organisatie. Afhankelijk van de resultaten neem je vervolgens de gepaste maatregelen.
Op de website Ergonomiesite vind je een voorbeeld van welzijnsbevraging (WBB) die je voor de risicoanalyse kan gebruiken.
Je werknemers moeten sowieso een opleiding krijgen over de mogelijke risico’s van beeldschermwerk. Verder neem je als werkgever maatregelen om de risico’s voor de werknemers zo veel mogelijk te beperken. Eén van die mogelijke maatregelen is het inlassen van rustpauzes. Je zorgt er ook voor dat de apparatuur (beeldscherm, toetsenbord, werktafel, werkstoel), de werkomgeving (ruimte, verlichting, verblinding en reflectie, geluid, warmte, straling, vochtigheid) en de interface (programmatuur, systemen, ergonomie) voldoen aan de ergonomische voorschriften.
Beeldschermwerkers zijn niet automatisch aan het gezondheidstoezicht onderworpen. Als uit de bevraging van de werknemers blijkt dat bepaalde beeldschermwerkers mogelijke gezondheidsrisico’s lopen, dan worden zij aan een aangepaste gezondheidsbeoordeling onderworpen.
De achterliggende wetgeving vind je op de website van FOD WASO.
Het manueel hanteren van lasten verwijst in de wetgeving naar elke handeling waarbij een last door één of meer personen wordt vervoerd of ondersteund. Dat ‘vervoeren en ondersteunen’ omvat zowel het optillen, neerzetten, duwen, trekken, dragen als het verplaatsen van lasten. Niet alleen lopen zij risico op rugletsels, maar ook letsels aan de schouders, de armen, de buikwand en het hart- en bloedvatenstelsel.
Als werkgever moet je er voor zorgen dat je werknemers over de passende arbeidsmiddelen kunnen beschikken zodat zij de lasten niet manueel moeten hanteren.
Als je dit toch niet kunt vermijden, moet je een risicoanalyse uitvoeren en de gepaste maatregelen nemen.
Je informeert je werknemers over de mogelijke risico’s die zij lopen en de maatregelen die je zult treffen. Eén van die maatregelen is het opleiden van je werknemers in het correct hanteren van lasten.
Werknemers die belast zijn met het manueel hanteren van lasten zijn wel automatisch aan het gezondheidstoezicht onderworpen. Zij ondergaan een specifiek onderzoek. Voor elke werknemer moet een gezondheidsdossier worden opgemaakt.
Een meer uitgebreide uitleg over alles wat met manueel hanteren van lasten te maken heeft en de wettelijke achtergrond, vind je op de website van FOD WASO. Ook op de site van Ergonomiesite en Constructiv vind je interessante informatie. COPREV tot slot ontwikkelde een handige praktische gids.
Als school en schoolbestuur ben je ook verantwoordelijk voor het welzijn van je leerlingen. Ook voor hen kun je maatregelen nemen die het leren en in de klas zitten aangenamer maken. Hoe zit het met de stoelen en de banken of tafels? Geven zij risico op rug- of andere klachten? En wat met de schooltassen? Heeft de school daar een bepaald beleid rond? Op de website Ergonomiesite vind je heel wat inspiratie en handige documenten om rond ergonomie te werken in jouw scholen.
