Volgens het Burgerlijk Wetboek is eigendom ‘het recht om op de meest volstrekte wijze van een zaak het genot te hebben en daarover te beschikken, mits men er geen gebruik van maakt dat strijdig is met de wetten of met de verordeningen.’
Als eigenaar heb je de volledige zeggenschap over het goed dat je eigendom is. Traditioneel beschik je als eigenaar over drie bevoegdheden, uiteraard op voorwaarde dat die niet wettelijk zijn ingeperkt of contractueel zijn uitgesloten.
Als eigenaar:
Eigendom kun je op verschillende manieren verkrijgen: je kunt het eigendomsrecht krijgen van de vorige eigenaar of op een ‘oorspronkelijke manier’.
Je kunt het eigendomsrecht van onroerende goederen overdragen van de ene naar de andere eigenaar via een overeenkomst zoals een schenking of een verkoop. De overdracht moet altijd gebeuren via een notariële akte. Alleen notariële aktes kun je laten overschrijven op het lokale kantoor Rechtszekerheid (het vroegere registratie- en hypotheekkantoor). Door die registratie wordt het eigendomsrecht onbetwistbaar en is het tegenstelbaar aan iedereen.
Naast de overdracht van een eigendomsrecht via een overeenkomst met de vorige eigenaar, kun je ook eigendomsrecht krijgen op een ‘oorspronkelijke manier’, dus zonder dat men dit heeft verkregen van de vorige eigenaar. Zo kan men eigenaar worden via ‘verkrijgende verjaring’ of via ‘natrekking’.
Als iemand zich gedurende een bepaalde periode gedraagt als eigenaar, wordt hij na verloop van tijd aanvaard als rechtmatige eigenaar. Dit mechanisme noemt men in juridische termen ‘verkrijgende verjaring’.
Natrekking is een juridisch mechanisme dat in werking treedt wanneer een op zichzelf staande zaak deel gaat uitmaken van een andere zaak en deze twee zaken aan verschillende eigenaars toebehoren. In dat geval volgt de bijzaak de hoofdzaak en wordt de eigenaar van de hoofdzaak eigenaar van het geheel.
De rechtspraak oordeelt dat grond belangrijker is dan wat erop gebouwd is. Gebouwen kunnen immers niet bestaan zonder te steunen op de onderliggende grond. Bijgevolg wordt een gebouw dat op andermans grond is opgericht en waarvoor geen geldig zakelijk recht bestaat eigendom van de eigenaar van de grond.
Een eigendomsrecht heeft een eeuwigdurend karakter. Dat eeuwigdurend karakter is een wezenlijke eigenschap van het eigendomsrecht. Het eigendomsrecht blijft bestaan zolang het voorwerp van het eigendomsrecht bestaat. Het kan dus niet in de tijd beperkt worden. Bij erfpacht en opstal ligt dat anders.
Een ander wezenlijk kenmerk van eigendomsrecht is dat de bevrijdende verjaring niet kan spelen. Dat betekent concreet dat je een eigendomsrecht niet kunt verliezen omdat je er een gedurende een bepaalde periode geen gebruik van maakt.
