De kracht van mondelinge evaluatie

di 25 april 2023

De leerplandoelen kunnen op zeer diverse manieren geëvalueerd worden. Soms kan het als leraar interessant zijn om de traditie van het schriftelijk evalueren even te parkeren en toch te kiezen voor een mondelinge evaluatievorm. Die evaluatievorm laat toe om interactie centraal te zetten. Die interactie kan een meerwaarde zijn voor het historisch leren redeneren, zeker wanneer pure reproductie achterwege wordt gelaten in de vraagstelling.

Wanneer er geopteerd zou worden voor een mondelinge evaluatievorm, dan is het belangrijk om dit beredeneerd aan te pakken. Onderstaande aandachtspunten kunnen hierbij een leidraad vormen.

1. Met de vakroep

sla link op in klembord

Kopieer

Bespreek het mondeling evalueren binnen de vakgroep. Zorg voor een gedeelde visie, die haalbaar is, maar die ook fair is naar leerlingen toe.


Waarom 
Waarom kiezen jullie voor mondeling evalueren? 
Welke meerwaarde zal dit bieden voor het evaluatieproces? 
Welke leerplandoelen worden beoogd?  

Wat 
Wat zal er geëvalueerd worden? 
Over welke leerinhouden zal het gaan? 
Hoe combineren we een bronnenonderzoek met andere krachtlijnen?
Worden de leerlingen betrokken bij deze evaluatie? Krijgen de leerlingen de kans om over een bepaald leerstofonderdeel een eigen onderzoeksvraag mee te brengen?
Bewaar de focus op historisch leren redeneren. Tijdens de mondelinge evaluatie kun je expliciet inzetten op dat redeneren door met de leerlingen een gesprek aan te gaan.

Hoe 
Hoe organiseer je dit praktisch? 
Komen de leerlingen op een bepaald tijdstip? 
Hoeveel voorbereidingstijd hebben ze? 
Hoeveel tijd is er voorzien voor de mondeling verdediging? 
Hoeveel vragen krijgen ze? Bij het opstellen van reeksen zorg je voor een evenwichtige verdeling van de hoofdstukken. Vermijd dat leerlingen onderdelen van antwoorden kunnen horen waar ze zelf ook iets mee zijn. Dit kun je ondervangen door te werken met verschillende bronnen (grafiek, (historische) kaart, statistiek, cartoon, dagboekfragment …) 

2. Tijdens de lessen

sla link op in klembord

Kopieer

  • Informeer de leerlingen over de mondelinge evaluatievorm 
  • Verwoord ook wat de verwachtingen zijn van deze  evaluatie, zodanig dat ze weten waar ze aan toe zijn.  
  • Stem ze rustig, want voor leerlingen kan een mondelinge evaluatie gepaard gaan met extra stress.  
  • Geef al eens een mondelinge evaluatie tijdens de lessen wanneer je mondeling zou examineren, zodanig dat ze oefenen in vlotheid. Je kan bijvoorbeeld een korte presentatieopdracht geven, bespreking van een bron, … Dit hoeft niet altijd op punten te staan. De bedoeling is dat ze sterker worden in mondeling verwoorden en dus ook in het redeneren.  
  • Bij een mondelinge examenvorm, kun je tijdens de laatste les, net zoals bij een schriftelijk examen, al enkele voorbeelden van vragenreeksen geven die klassikaal opgelost worden. Op deze manier geef je hen nog een oefenmoment.  

3. Communicatie voor het examen

sla link op in klembord

Kopieer

  • Op welk tijdstip wordt de leerling verwacht?  
  • Waar worden de leerlingen verwacht (lokaal dat voldoende groot is)?
  • Wanneer mag de leerling vetrekken? 
  • Wat gebeurt er met leerlingen die te laat zijn? 
  • Over welke leerstofonderdelen gaat het? 
  • Hoeveel voorbereidingstijd hebben ze? 
  • Hoeveel spreektijd hebben ze? 
  • Welk materiaal moeten ze meebrengen? Schrijfgerief, historische atlas/kaart, bron, cursus(onderdeel) ... 
  • Mogen ze een eigen vraag over een thema gelinkt aan de lessen/actua/uitstap voorbereid meebrengen?  

4. Tijdens het examen

sla link op in klembord

Kopieer

  • Ga als leraar het gesprek aan om hen op weg te helpen. Welke implicatie heeft dit op de resultaten?
  • Noteer onmiddellijk de essentie van wat de leerling zegt. Of: je hebt op een blad bij jouw oplossingensleutel een aantal kernwoorden voorzien die de leerlingen moet verwoorden, die je dan kunt markeren.  
  • Je kunt bij het afronden van het examen ook de kladversie/voorbereiding van de leerlingen vragen. 
  • Blijf rustig, spreekt niet de luid zodanig dat andere leerlingen niet afgeleid zijn. 
  • Bewaak de tijd, zodanig dat er geen vertraging opgelopen wordt.  
  • Laat leerlingen niet naar buiten gaan tijdens de evaluatie, om welke reden dan ook.
  • Wanneer de leerling binnenkomt: zorgt dat alles klaarligt (vragenreeksen, kladpapier), zodanig dat ze onmiddellijk kunnen starten en zodanig dat jij ook verder kunt examineren. 

5. Na het examen: feedback

sla link op in klembord

Kopieer

  • Communiceer over het verloop: respecteren afspraken omtrent tijd, mee te brengen materiaal … 
  • Communiceer over de resultaten, gelinkt aan de krachtlijnen.
  • Wat deden ze goed? (link leerplan)
  • Wat zijn de werkpunten? (link leerplan)
  • Vraag ook naar de opinie van de leerling (mondeling of schriftelijk) - dit gebeurt ook voor leerlingen met een schriftelijke evaluatie. Dat zorgt ervoor dat er aan de praktische organisatie eventueel iets aangepast kan worden.  
    • Strookt het resultaat met de verwachtingen?
    • Wat zou je anders aanpakken?
    • Wat vind je van het verloop / de praktische organisatie van het mondelinge examen (kon de leerling rustig werken, had deze voldoende voorbereidingstijd, was de leerling zenuwachtig …) 
    • Heb je nog suggesties? Welke?

×
Kijkt als...
Niveau
Regio