Een chronologisch curriculum kan er toe leiden dat de lessen een beetje ‘opgesloten’ geraken binnen een periode. Deze doelstelling nodigt uit om in die groepen of bij die leerlingen die de ruimte hebben de oefening te maken om over de grenzen van de periodes heen te kijken.

Een traditionele vergelijkingsoefening van samenlevingen over de bestudeerde periodes heen.

• Het doel focust opnieuw op bestudeerde samenlevingen, wat betekent dat het zich beperkt tot de periodes die gezien worden in de eerste graad. Vergelijkingen met de actualiteit vallen onder leerplandoel 27.
• Dit soort oefeningen bestaat meestal uit een terugblik naar wat al gekend is. Als extraatje kun je leerlingen eens laten nadenken hoe iets zal evolueren in de volgende, nog niet of nauwelijks geziene periode.
• Bij een vergelijking ligt de focus vaak op gelijkenissen en continuïteit, terwijl de verschillen even belangrijk zijn. Die wijzen immers op het eigene van een samenleving of periode, iets wat in historisch denken veel aandacht krijgt. Anders dreigt geschiedenis te eindigen in weinig genuanceerde lessen of wetmatigheden die een vals gevoel van houvast geven.
• Een reëel risico bij het vergelijken van samenlevingen uit verschillende periodes, is dat leerlingen een vermeende opgaande lijn gaan ontwaren, gaan denken dat er sprake is van ‘vooruitgang’; terwijl het eigenlijk eerder een kwestie is van de antwoorden die samenlevingen geven op omstandigheden waarmee zij zich geconfronteerd zien, volgens de middelen die voorhanden zijn en waarmee ze creatief kunnen om springen.

Zie de werkvormen bij leerplandoel 9.